Introductie Schakelprogramma en EMAS Alle informatie om je studie goed te organiseren Jordi van Irsen

Doel Schakelprogramma en EMAS Doelstelling AI Actuaris: Up-to-date Leidinggevend en richtinggevend in Risicomanagement Zelfstandige en Volwaardige partner Wat heb je jezelf als doel gesteld? Hier gaat het erom dat de studenten zelf een scala aan mogelijkheden presenteren die je als doel van de opleiding kunt stellen. Aansluitend geef ik aan wat het Ai als doel heeft gesteld: Gedurende de twee jaar vormt de student zich in de praktijk van het actuariële vak. De student stelt zich op de hoogte van en heeft deel aan (actue­le) actuariële ontwik­kelingen, zowel in het algemeen als binnen het gekozen specialis­me. Op deze wijze wordt het actuariële werkveld grondig en breed verkend. Na vier jaar is de student in staat zelfstandig het beroep van actuaris uit te voeren, is een volwaardige gesprekspartner voor mensen binnen en buiten het vakgebied en is in staat voorstellen uit te brengen die tot besluitvorming moeten leiden.

Vakgebied: De ontwikkeling naar een beleidsmaker in Risicomanagement

Inleiding Geschiedenis De opleiding in grote lijnen Opbouw en inhoud Schakelprogramma EMAS Opbouw en inhoud Ik begin met mezelf voor te stellen. Naast deze introductie geef ik ook nog wel les maar een doorlopende rol binnen dit programma heb ik op dit moment niet. Vervolgens gebruik ik een aantal sheets van Peter Kuys over de historie van het ontstaan van deze opleiding. Daarna geef ik in grote lijnen het opleidingsprogramma weer. Vervolgens wordt er in detail naar gekeken.

Waarom een nieuwe beroepsopleiding? Ingrijpende veranderingen werkveld van de actuaris Claim op integraal risicomanagement Bredere instroom in de beroepsopleiding Kwaliteitsslag door verdere professionalisering Hier gaat het niet om dat ene zinnetje in de handleiding maar wat het voor ieder persoonlijk betekent om actuaris AG te worden. En dan gaat het niet alleen om het papiertje of de titel te halen. Wat is voor ieder het ambitieniveau? De opleiding leidt op tot een beleidsmakend actuaris, niet een specialist, dat zou een bewuste keuze moeten zijn. 5

A. Structurele veranderingen in het werkveld Ingezet begin jaren ’90 Sterk gewijzigde IT-omgevingen Consolidatie en integratie van financiële markten Economisering van het in financiële instellingen werkzame kapitaal Internationalisering Marktinnovaties risicobeheer Veranderd governance en toezichtsregels 6

B. Claim op integraal risicomanagement Meerjarenplan 2008-2011 AG: De actuaris is dé professional die inzicht biedt in verschillende (financiële) risico’s door het leveren van gespecialiseerde, onafhankelijke adviezen en oordelen. Hij geeft adequate oplossingsrichtingen en oplossingen voor financiële en maatschappelijke vraagstukken op lange termijn, voornamelijk gericht op solidariteitsstelsels zoals pensioenen en verzekeringen. Hiermee worden risico’s efficiënt beheerst en gefinancierd. 7

C. Brede instroom in de beroepsopleiding Opkomst aanpalende disciplines Risk niet voorbehouden is aan de actuariële wetenschap Veel actuarieel relevante research buiten beroepsgroep Groeiende vraag naar actuarieel breedgeschoolde professionals Synergie door kruisbestuiving kennisgebieden Doorbreken ‘duopolie’ UvA en AI 8

D. Kwaliteitsslag door verdere professionalisering Opleiding gebouwd op stevige fundamenten: - Actuaris van de Toekomst - Beroeps- en competentieprofielen - Accreditatie als waarborg voor wetenschappelijke kwaliteit Opleiding gericht op volle breedte van de beroepspraktijk Aansluiting met internationale beroepsontwikkelingen Samenwerking met universiteiten 9

16-1-2009 is een mijlpaal in het vernieuwingstraject! 1998 ‘Bende van Vier’ 2004 Rapport Actuaris van de Toekomst 2006 Rapport Beroeps- en competentieprofielen Start Commissie Innovatie Opleiding tot Actuaris Blauwdruk nieuwe beroepsopleiding 2008 Ontwikkeling schakelprogramma & APC Instroomconvenanten met AI, UvA, UT, UM 2009 Start schakelprogramma Academische accreditatie beroepsopleiding Verdere ontwikkeling APC en Specialisatie Start APC Start Specialisatie 10

managing financial risks 9 kerntaken dé professional managing financial risks autoriteit onafhankelijke en integere oordelen en adviezen oplossingen oplossings- richtingen lange termijn pensioenen verzekeringen Hier zie je het proces in grote lijnen weergegeven waarin en risicomanager zich beweegt. Op dit proces en de onderliggende uitgangspunten gaan we gedurende deze presentatie nader in. Ik geef in het kort een toelichting op dit proces.

De opleiding in grote lijnen Schakelprogramma EMAS Start september 2010 De opleiding begint met een theoretisch gedeelte, het Schakelprogramma. Met het Schakelprogramma worden voorlopleiding en beroepspraktijk aan elkaar geschakeld. Het Schakelprogramma duurt in zijn meest uitgebreide vorm twee jaren. Het kent vele vrijstellingsmogelijkheden. Daarover later. Na het Schakelporgramma volgt een theoretisch en praktisch gedeelte, de EMAS, die twee jaar duurt. Daarbinnen vindt aan het einde een half jaar specialisatie plaats. Het EMAS deel start voor het eerst in het najaar van 2010.

De opleiding in grote lijnen UvA, UvT RuG, UM economtr. Act. Analist Individ. instroom Schakelprogramma 0-2 j Opleiding Actuaris AG 2-2.5j Actuariële basismodules EMAS – Beroepspraktijk EMAS - Specialisatie ActuarisAG Beroepsvorming Instroom Uitstroom Een visueel overzicht van de tijdlijn van het programma

De opleiding in grote lijnen Instroom vanuit Met naam genoemde universitaire opleidingen Actuarieel Analist HBO/andere WO-opleidingen De oude opleldingen voor RE en AN blijven bestaan. De opleiding AG in de oude stijl is niet meer mogelijk. Ben je later klaar met Analist, na 2008, en je wilt doorgaan voor AG dan heb je geen andere keus meer dan het Schakelprogramma in combinatie met EMAS. Er kan vanuit diverse disciplines worden ingestroomd. De huidige universiteiten die al actuariele wetenschappen aanbieden gaan proberen hun opleiding zodanig in te richten dat ze nagenoeg volledig het schakelprogramma aanbieden. Dit houdt in dat toekomstige masters vanuit actuariele wetenschappen wellicht bijna een volledige vrijstelling voor het schakelprogramma krijgen. In het schakelprogramma is er ook veel overlap met de AN-modules. Daarnaast is het mogelijk om vanuit andere masters en ook HBO-opleidingen in te gaan stromen in het schakelprogramma. Voor deze instroomgroep is het verstandig om de toets te doen. Hiermee kun je voor jezelf nagaan of je aan de minimum eisen voor de opleiding voldoet. De toets is vrijblijvend. Belangrijk is om te weten dat echt aan de voorkennis eis van Sc1 en Sc2 voldaan moet zijn. Bij onvoldoende voorkennis wordt de rest van de groep opgehouden doordat de docent teveel bekend veronderstelde stof moet gaan herhalen. Op dit moment wordt er hard gewerkt aan de ontwikkeling van een "summerschool wiskunde". Deze spoedcursus wiskunde zal in de week voor de start van SC 0 plaats gaan vinden om de voorkennis van de studenten op te krikken. Dit zal in nieuwsbrieven/berichten gepromoot worden. Op de website staat een uitgebreide opstaptoets die gedaan kan worden om de voorkennis te testen. Dit wordt zeer aangeraden.

Opbouw en inhoud Het Schakelprogramma De EMAS 6 modules Theorie Casussen Het schakelprogramma bestaat uit 6 grote modules die gedurende 2 jaren worden gegeven. Alle lessen vinden plaats op de vrijdag hier in Utrecht en duren een hele dag. Het totale programma is 60 ECT. Een ECT is 28 studie-uren. Dit komt neer op een studiebelasting van ongeveer 20 uren per week bij het volgen van het volledige programma. De EMAS bestaat uit casussen. In deze toelichting zal niet uitgebreid worden ingegaan op de opbouw hiervan. We concentreren ons op het Schakelprogramma. De EMAS duurt anderhalf jaar en geeft 45 ECT. Ook hier is de studiebelasting 20 uren per week. Aansluitend binnen de EMAS volgt een specialisatie waar ongeveer een half jaar voor staat, goed voor 15 ECT. Er is een traject gestart met als doel een mastertitel voor het hele programma te kunnen verstrekken. Dit gebeurt in samenwerking met de Universiteit van Tilburg. Het Schakelprogramma is verbonden aan de EMAS. Begin je met het Schakelprogramma dan heb je de intentie ook de EMAS te doen. Heb je die intentie niet dan is het verstandiger om eerst Actuarieel Analist te volgen. Dit geeft je toegang tot de vereniging en de kring van analisten. Aan het volgen van het Schakelprogramma zit geen bepaalde status verbonden. Om aan de de EMAS te kunnen beginnen is bij de start minimaal een Bachelor Hoger Onderwijs vereist.

Opbouw en inhoud Modules Schakelprogramma KM1, KM2, AB1, AB2, RE, FE KM1 – Kwantitatieve Methodes 1 - hierin wordt de volledige basis gelegd voor Meerdimensionale Analyse, Kansrekening en Statistiek KM2 – Kwantitatieve Methodes 2 - hierin worden de specifieke onderdelen voor Econometrie en Simulatietechnieken behandeld AB1 – Actuariele Basistechnieken 1 - dit onderdeel bevat alle theorie over het leven en pensioenbedrijf, discrete meertoestands modellen en demografie AB2 – Actuariele Basistechnieken 2 - hierin worden de technieken voor het schadebedrijf en de stochastiek behandeld FE – Financiele Economie – hierin wordt behandeld de theorie van de economie van de financiele markten en de relatie tussen de financiele en de reele economie RE – Recht - inzicht verkrijgen in de juridische en fiscale regels die van toepassing zijn op het verzekeringsbedrijf in zijn meest uitgebreide vorm Hoewel de modules deels zijn opgebouwd uit de bestaande RE, AN en AG-modules kan aan de hand daarvan niet zelfstandig bepaald worden welke vrijstellingen verwacht kunnen worden. De modules zijn uitgebreid met aanvullende theorie die nu niet in het programma zit om zodoende de actualiteit te behouden. Er wordt momenteel overleg gevoerd met de accreditatie commissie om met name voor AN de vrijstellingen te bepalen.

Opbouw en inhoud Alleen ter informatie. Geeft de studiebelasting per module aan en de opbouw in diverse modules.

De lunch wordt verzorgd door het AG&AI Opbouw en inhoud Jaar 1 ochtend uren Tijd middag september SC 0 Inleiding Beroepsopleiding 3 09.30 - 12.30 uur   Sept - nov SC 13 Recht 5 08.30 - 13.30 uur SC 1 14.00 - 17.00 Nov - jan SC 5, 6 en 7 SC 1 vervolg Jan – apr SC 7 SC 2 2 14.00 - 16.00 Apr – juni SC 8 en 9 SC 2 vervolg 13.30 - 14.00 pauze Jaar 2  ochtend  uren  Tijd  middag Tijd  SC 10 en 11 4 08.30 - 12.30 uur SC 3 13.00 - 16.00 SC 12 08.30 - 10.30 uur SC 4 10.30 - 16.00 SC 14 en 15 SC 15 De lunch wordt verzorgd door het AG&AI Dit is het programma voor het schakelprogramma dat start in september 2009.

EMAS Teams Casussen Domeinen Kerntaken Competenties Duur Theorie Mentorschap Examinering EMAS wordt uiteengezet zoals het nu bekend is. In de samenwerking met de UvT kan er nog veel in veranderen. Er wordt voor de beroepspraktijk in teams gewerkt. De teams worden samengesteld uit studenten die het Schakelprogramma hebben doorlopen. De studenten komen dus uit diverse bedrijfstakken. Een team bestaat uit minimaal 3 studenten en maximaal 5 of 6. Per opdracht worden de rollen in het team verdeeld. De studenten houden zelf verslag bij van hun individuele opereren. Op team niveau is er een peer review. De duur van de opleiding is anderhalf jaar. De duur van de diverse casussen is wisselend.

EMAS Leven Schade Pensioen Domeinen Inkomen Zorg In de casussen worden alle domeinen bestreken. Zo krijgt de actuaris een brede ervaring op het hele werkterrein. Of we alle domeinen evenveel aandacht moeten geven zullen we hopelijk vandaag kunnen vaststellen.

EMAS Waarderen Vaststellen en toewijzen van kapitaal Risicomanagement Productontwikkeling en – beheer Accounting & control Kerntaken In alle casussen staan naast het onderwerp Kerntaken centraal. Niet iedere Kerntaak hoeft in een casus terug te komen. Maar in het masterpiece aan het eind moet getoond worden dat het hele proces beheerst wordt.

EMAS Kwaliteitszorg Proces- & projectbesturing Communiceren Onafhankelijke oordeelsvorming Competenties De vier competenties moeten ook allemaal in de casussen terugkomen. Daarnaast worden er workshops gegeven waarin met name de aandacht op de competenties is gericht.

PROCES- EN PROJECTBESTURING ONAFHANKELIJKE OORDEELSVORMING Opbouw APC PROCES- EN PROJECTBESTURING COMMUNICEREN VASTSTELLEN EN TOEWIJZEN VAN KAPITAAL MONITOREN PRODUKTONTWIKKELING EN -BEHEER ACCOUNTING & CONTROL CASUS OPLOSSEN SPECIFICEREN WAARDEREN RISICOMANAGEMENT ONAFHANKELIJKE OORDEELSVORMING KWALITEITSZORG

EMAS Probleemstelling Onderwerp Casussen Er zijn een aantal casussen. Het aantal is nog niet bekend vanwege de ontwikkeling die nog gaande is. Een casus bestaat uit een probleemstelling, deze is gedefinieerd door het benoemen van domein, kerntaak en competentie. Daarnaast is er een onderwerp.

EMAS Mentorschap Examinering Een mentor die het team bij een casus begeleid. Of wellicht een mentor per student die ze op het persoonlijke vlak begeleid. Examinering is nog niet in detail uitgewerkt. Maar er wordt op het niveau van theorie, kerntaken en competenties geexamineerd.

Hartelijk dank voor jullie aandacht en succes met de opleiding!