structuur & conjunctuur via werkloosheid
huiswerk planner les 31 leren tb 6 tm 19 maken 1.01 tm 1.20 wb 8 tm 31
Structuur & conjunctuur De ontwikkeling van het nationaal inkomen, veroorzaakt door veranderingen in de effectieve vraag (EV), noemen we conjuncturele ontwikkeling. De trendmatige groei van het nationaal inkomen, veroorzaakt door de groei van de productiecapaciteit (PC), noemen we structurele ontwikkeling. Met betrekking tot de conjuncturele ontwikkeling kunnen er drie situaties worden onderscheiden: - Als EV < PC, dan is er sprake van onderbesteding of laagconjunctuur. Onderbesteding gaat gepaard met conjuncturele werkloosheid en (bestedings)deflatie. - Als EV > PC, dan is er sprake van overbesteding of hoogconjunctuur. Overbesteding gaat gepaard met een overspannen arbeidsmarkt en (bestedings)inflatie. - Als EV = PC, dan is er sprake van bestedingsevenwicht. In de economische werkelijkheid wisselen onderbesteding en overbesteding elkaar af. Deze economische golfbeweging wordt conjunctuurcyclus genoemd De verschillende conjunctuurfasen gaan geleidelijk in elkaar over
Structuur De aanbodzijde van de economie. Draait om de inrichting productieproces: gericht op concurrentievermogen! Bedenk: Productiecapaciteit is afhankelijk van kwaliteit en kwantiteit van productiefactoren (o.a. arbeid) Het productieproces wordt zo ingericht dat minimale offers en maximaal rendement! Wat is structurele werkloosheid? (TIP: begin redenering met productieproces’!)
Structuurwerkloosheid kwantitatieve structuurwerkloosheid (uitbreidingsinvesteringen, mechanisatie, automatisering, robotisering, fusies) Kwalitatieve structuurwerkloosheid (omscholing, bijscholing, arbeidsproductiviteit, mobiliteit) Seizoenwerkloosheid (oogst, toerisme) Frictie- of vrijwingswerkloosheid (vraag en aanbod hebben elkaar nog niet gevonden, vergt tijd – 6 maanden)
Conjunctuur De vraagzijde van de economie. Draait om de effectieve vraag: de omvang van de bestedingen! Te onderscheiden: Overbesteding of hoogconjunctuur, waarbij er veel geld wordt uitgegeven (bestedingen zijn hoog) Onderbesteding of laagconjunctuur, waarbij het geld wordt opgepot (bestedingen zijn laag) Wat is conjuncturele werkloosheid? (TIP: begin redenering met ‘besteding’!)
Conjunctuurwerkloosheid De omvang van de bestedingen is te klein. De productiecapaciteit overtreft ruimschoots de effectieve vraag. Gevolgen Krimp productie, afname arbeidsplaatsen Dalende inkomens, dalende prijzen, dalende investeringen. TIP zie nog eens vicieuze cirkel 1.1
Productie- vs Effectieve capaciteit vraag PC < EV ---> overbesteding PC = EV ---> bestedingsevenwicht PC > EV ---> onderbesteding
Anti-cyclisch Tegen de conjunctuurbeweging in zodat deze gedempt wordt. Overbesteding: belastingen verhogen overheidsbestedingen verlagen Onderbesteding: belastingen verlagen overheidsbestedingen verhogen