Kwantumfysica en Bewustzijn Pim van Lommel: Eindeloos Bbewustzijn. Een wetenschappelijke visie op Bijna-Dood ervaring

Realiteit of fictie ? Waarom wil Pim van Lommel met de theoretische natuurkunde de BDE een wetenschappelijke basis verschaffen?

De evolutie van het bewustzijn? Bij het bestuderen van Eindeloos Bewustzijn gingen mijn gedachten terug naar mijn studententijd in 60-er jaren. In die tijd maakte een Teilhard de Chardin furore met zijn geschrift Phénomène Humaine of vertaald “Het verschijnsel Mens”. Ook TdC heeft getracht het “Bewustzijn” een fysisch fundament te verschaffen maar helaas op een wijze die in de fysica wereld weinig weerklank vond. Of dit terecht of onterecht was laat ik nu in het midden. Ik heb me later de vraag gesteld: Zou het mogelijk zijn de gedachten van TdC over evolutie wel een gezonde fysische basis te verschaffen ? En dit ontlokt mijn tweede vraag: Hebben Pim van Lommel en TdC in dit opzicht iets gemeenschappelijks ?

Pierre Teilhard de Chardin werd in 1881 geboren in het Franse Sarcenat werd op zijn 18-de lid van de jezuïetenorde. Omdat in 1904 de jezuïeten door een anticlericale regering uit Frankrijk werden verbannen, zette Teilhard zijn filosofische en theologische studies voort op het Engelse Kanaaleiland Jersey. In 1911 werd hij in Hastings tot priester gewijd. In 1922 werd hij professor in de geologie in Parijs. Hij ontwikkelde een grote wetenschappelijke activiteit als lid van talrijke expedities naar Azië en Afrika. In 1928 behoorde hij tot het onderzoeksteam dat in China de hominide Sinanthropus Pekinensis ontdekte. Teilhard de Chardin

Gespreksgroep in Studententijd Ook Teilhard worstelt met het begrip “Bewustzijn”. Hij schrijft dit toe aan de binnenkant der dingen terwijl de fysica zich beperkt tot de buitenkant.

Naarmate de evolutie stapsgewijs voortschrijdt neemt het bewustzijn steeds hogere vormen aan. Wij (volgens TdC) zijn geneigd te zeggen: “Het bewustzijn verschijnt alleen bij de mens met volkomen klaarblijkelijkheid, het is voor de wetenschap een geïsoleerd geval en voor de wetenschap van geen belang.” TdC vervolgt: “Dit moeten we herstellen en verbeteren. Het bewustzijn verschijnt klaarblijkelijk in de mens, het wordt gezien in een enkele flits, dus heeft het een kosmische uitgebreidheid en waaiert als zodanig uit in onbeperkte ruimte en tijdelijke voortzetting.” En wat verstaat TdC onder bewustzijn: “De term bewustzijn moet worden genomen in de meest algemene zin, om elk soort psychisch leven aan te duiden vanaf de meest rudimentaire vormen van inwendige gewaarwording tot het menselijk verschijnsel van reflexief kennen.”

Het probleem van de twee energieën: De fysieke energie die aan de “buitenkant der dingen”werkt en de geestelijke energie van de “binnenkant der dingen” of wel de psychische energie. Wij weten dat de geestelijke energie bestaat maar we kunnen haar niet omschrijven. Wij voelen haar kracht in ons en om ons heen. TdC probeert uit dit dilemma te komen door te stellen dat de kosmos een middelpunt vliedende- en een middelpunt zoekende component kent waarbij de eerste energie “de energie” van de natuurwetenschappen omschrijft. De tweede middelpunt zoekend energie is de psychische energie van de binnenkant der dingen en het verklaart het toenemend bewustzijn door de evolutie. Dit is dan de energie die de evolutie tot steeds grotere hoogte of complexiteit voort doet stuwen. Door deze aanname meende TdC de entropiedood te omzeilen.

Punt Omega Door de kracht van de verinnerlijking is de homo sapiens uitgestegen boven het dierlijke niveau. Dat wil zeggen dat de mens als “collectief” denkend wezen in staat is de kosmos én zichzelf te overstijgen. Maar deze nieuwe levensvorm is niet het einde van het evolutieproces. Volgens Teilhards hyperfysische beschouwingen is de mensheid op weg naar een steeds hechter wordende sociale eenheid (Globalisering in een modern woordgebruik). Een eerste stap op deze weg is al gezet. Als eerste soort is de mens er in geslaagd vanuit zijn ontstaansgebied in verschillende stromen de wereld in te gaan, zonder in verschillende soorten uiteen te vallen. Uiteindelijk zal die ontwikkeling uitmonden in een evolutionair moment dat Teilhard 'Punt Omega' noemde.

De evolutie of levensboom

Christogenese Het Punt Omega valt samen met de toestand van de door Christus verloste mensheid. De mensen hebben zich zodanig verinnerlijkt dat zij het Mystieke Lichaam van Christus zijn geworden. Maar dat was pas mogelijk nadat de Schepper zichzelf aan het evolutieproces onderhevig maakte. Dat deed hij door mens te worden onder de mensen. Teilhard noemt dat de Christogenese.

In de mens sterven om de zeven jaar alle cellen af en worden vervangen door nieuwe cellen (met een mogelijke uitzondering van deel van de hersencellen). Anders gezegd: Om de zeven jaar zijn we zo goed als vervangen maar toch hebben wij ons bewustzijn behouden. Nog anders gezegd: Indien bewustzijn op cel niveau sterft, blijft het “gecollectiveerde” bewustzijn op mens niveau bestaan.

Detail van Mesopotamië met nodige ruïnesteden.

Tempelcomplex van Eridu

De stadscultuur De mens maakt de stap van nomadenbestaan naar een agrarische stadcultuur. Naar men schat begonnen de eerste stadsculturen 10.000 jaar geleden in Mesopotamië. Er treed differentiatie van taken op in de vorm van beroepen zoals boer, bakker, timmerman etc Maar er komt een priester-koning aan het hoofd met een tempel met dienaars als profeten, priesters en later ook schriftgeleerden (na het ontdekken van het schrift). Elke stadscultuur kiest zijn godheid als een “verhoogd” bewustzijnsniveau en er treden evolutionaire krachten op tussen concurrerende stadsculturen en haar goden. Het oude testament geeft hiervan prachtige voorbeelden (Lees b.v. 1 Koningen 18).

De vier rotsplaneten waar slechts een leven kent. Waarom?

Het Pim van Lommel Model. Het Medium bevat het “Eindeloos Bewustzijn”.

BDE en het bewustzijn Verstrengeling: Alle herinneringen zijn met elkaar verbonden. Alles is tijdloos aanwezig. Geen plaatsgebondenheid; non-lokaliteit. Ook kan in de toekomst worden gekeken. Het bewustzijn is van het lichaam gescheiden. Bij de dood wordt een drempel van onomkeerbaarheid overschreden.

Wat zeggen de criticasters: The Journal of Palliative Medicine. Pieken in elektrische hersensignalen in stervende patiënten. BDE zou kunnen worden veroorzaakt door zuurstofgebrek. Dit zou ook karakterveranderingen kunnen teweegbrengen (indien men overleeft). Door elektrische signalen is het mogelijk oude herinneringen op te wekken. Het onderzoek wordt voortgezet. Kan een “neuraal netwerk” het bewustzijn inclusief het onderbewuste bevatten? In dat geval zou het bewustzijn een interne hersenfunctie kunnen zijn.

Een neuraal netwerk kan informatie opslaan en verwerken maar ook een leerproces doorlopen.

De Klassieke Natuurwetenschappen Heeft zijn oorsprong in de oudheid maar weer tot volle bloei gebracht in de 17-de eeuw.

Isaak Newton (1642-1727)

Christiaan Huygens (1629-1695)

De Natuurwetenschappen Met de bewegingswetten van Newton en de inzichten van Huygens over licht was men aan de einde van de 19-de eeuw van overtuigd dat de natuurkunde “afgerond”was. De Maxwell vergelijkingen gaf een exacte beschrijving van electromagnetische golven. Dat je niet alles kon uitrekenen was wel duidelijk al zou het in principe wel mogelijk moeten zijn. Maar………… toen stond alles op z’n kop !!!

Hoe het begon….. E = h ν Max Planck De zwarte straler is alleen afhankelijk van de temperatuur. Maar de “wanhoopsaanname” van het jaar 1900: Licht is “gekwantificeerd” Of E = h ν Waarbij h = 6.626 x 10 ⁻³⁴ Js en v is de frequentie van het licht

De electro-magnetisce golven.

Een buitengewoon inzichtelijk geschreven boek over de Kwantummechanica.

Max Invallende golf Min Max Het model van Christiaan Huygens of het waterbakmodel. Rechts staat een (fictief) scherm opgesteld waarop een interferentie-patroon verschijnt van maxima en minima door de superpositie van twee golfbewegingen van beide spleten.

Samenvattend: Het licht heeft een complementair karakter; of het gedraagt zich als een kwantum-deeltje of het gedraagt zich als een golf afhankelijk van het uitgevoerde experiment. Dit concept blijkt nog algemener van aard. Louis de Broglie (1892 – 1987) postuleerde dat alle materie een golfkarakter vertoont. De bijbehorende relatie is uiterst simpel: De golflengte is gelijk aan de constante van Planck gedeeld door de impuls van het deeltje. Maar al is de relatie simpel, hij onttrekt zich ten ene male aan ons voorstellingsvermogen. Zo kon al in 1927 worden aangetoond dat elektronen een golfkarakter vertonen en werd recentelijk het golfkarakter van fullereen-moleculen (voetbalmoleculen) aangetoond die 120.000 maal zo zwaar zijn.

Omdat materiegolven van elektronen en zeer kleine golflengte hebben kun je ze het beste vergelijken met röntgenstraling en gebruik je een kristallijnen structuur ipv een dubbele spleet. Je noemt dit een diffractie patroon.

Spectraal Lijnen van atomair waterstof

Nils Bohr

Ervin Schrödinger

Het statistisch model van Schrödinger met de Golffunctie als resultaat Het statistisch model van Schrödinger met de Golffunctie als resultaat. Het kwadraat van de golffunctie is de waarschijnlijkheid om het elektron op die plek en tijdstip aan te treffen. ↓ │Ψ│²

Golffuncties

Werner Heisenberg Δp x Δx > h/4π Kwantum mechanica of matrix mechanica met de onzekerheidrelaties. Δp x Δx > h/4π h = constante van Planck

Onzekerheidsrelatie van Heisenberg

De Kopenhagen interpretatie van de kat van Schrödinger De Kopenhagen interpretatie van de kat van Schrödinger. De golf-functie van de kat stelt dat de kat zowel levend als dood is maar bij het waarnemen is de kat of levend of dood. │Ψ│²

Verstrengelde deeltjes

Welke conclusies mogen we uit dit alles trekken ? In het kader van het bewustzijn

In de kwantumwereld: Complementaire grootheden zoals plaats en beweging (impuls) of tijd en energie zijn niet gelijktijdig exact te bepalen doordat waarnemer en het waargenomene elkaar beïnvloeden. Onzekerheidsrelatie. Elk deeltje heeft een statistisch equivalent in de vorm van een golffunctie. Golffuncties vertonen interferentie ten gevolge van superpositie. Deeltjes kunnen paarsgewijs verstrengeling vertonen zodat bij het waarnemen van een eigenschap aan het ene deeltje dit “onmiddellijk” er toe leidt dat het ander deeltje een tegengesteld meetresultaat vertoont. Non-lokaliteit.

Het model van Pim van Lommel Het bewustzijn blijft in een medium voortbestaan na de dood. Dit wordt bevestigd door de BDE ervaringen. Het medium heeft het karakter van een kwantumwereld waar non-lokaliteit, superpositie en verstrengeling in een statistische zin betekenis hebben. Maar……. De constante van Planck is buitengewoon klein 6.6 x 10⁻³⁴ Js en het bewustzijn is toch nog macroscopisch van aard. Des al niet te min zijn er vele macroscopische experimenten waar de kwantumwereld zich manifesteert (zwarte straling, de dubbele spleet, diffractie en de kat van Schrödinger).

Wat de kwantumfysica ons leert is dat er een veelheid van zaken zijn in onze wereld die wij als mens niet kunnen bevatten. Wij zijn daar niet voor geschapen want wij hebben dit tot nu toe niet in de evolutie nodig gehad. Wij kunnen daar aan tegen wel wiskundige vergelijkingen en statistische modellen aangrijpen om onbegrijpelijke fenomenen te beschrijven en daarmee resultaten verkrijgen die meetresultaten “verklaren”. Een dat is een ongelooflijke prestatie van de mens in de 20-ste eeuw.

Des al niet te min: Zien we toch wel een toenemend bewustzijn–niveau door de evolutie en het zou zo kunnen zijn dat het verdwijnen van een individu op een lager niveau hem “collectiveert” naar een hogere trede van bewustzijn. Je kunt dit religieus zien zoals Theilard de Chardin dat wij als mens toetreden naar een punt omega (Christogenese). Met een moderne woord zouden we dat “globalisering” kunnen noemen. Maar…….. Of het Pim van Lommel model met een “kwantumfysisch medium” hierin een rol speelt, blijft (voor mij) vooralsnog een open vraag.

EINDE