Acceptance and Commitment Therapy Pathways to depression Ando Rokx, GGNET/Spatie, Apeldoorn

What is on your Mind

Volksfilosoof R. Froger Een eigen huis, een plek onder de zon, en altijd iemand in de buurt die van me houden kon. Toch zou ik willen dat ik net iets vaker, iets vaker simpelweg gelukkig was.

Geluk is de culturele norm Aversieve gedachten of emoties: - horen niet bij geluk - zijn niet normaal -zijn bedreigend en onverdraaglijk -dienen te worden bestreden/ begrepen/vermeden/verborgen/ behandeld

Psychisch lijden 40% van alle volwassenen krijgt op enig moment een psychische stoornis 17% van de mensen krijgt ooit in zijn of haar leven een depressie. Recidive na eerste depressie is 50 % 15.000 suïcidepogingen per jaar 10% met fatale afloop (ter vergelijking: er zijn ongeveer 1000 verkeersdoden per jaar)

Dit gaat niet alleen over uw patiënten

Dit gaat over U

Destructieve Normaliteit Normaal menselijk bestaan gaat gepaard met destructieve psychologische processen

How Do We Rule The World ? problemen signaleren oorzaken traceren verklaringen vinden mogelijkheden inventariseren anticiperen oplossingen genereren

Experiëntiële vermijding Toegepast om grip of controle te krijgen over onze eigen binnenwereld; blijken ze echter niet of nauwelijks te werken en vaak juist te leiden tot het ontstaan van psychische problemen.

Dysforie ‘Clean pain’ Dysforie is een natuurlijke, psychologisch gezonde en adaptieve reactie op het falen van doelgericht gedrag Functie: Inhibitie van nutteloze inspanning als respons op kansarme omstandigheden (Nesse, 2000) Reserves worden gespaard, mislukking wordt voorkomen

niet handelen naar je waarden Depressie ‘Dirty pain’ experiëntiële vermijding cognitieve fusie niet handelen naar je waarden

Rumineren Verklaringen, oorzaken, begrijpen, inzicht, je denken beinvloeden -koppeling aversieve levensgebeurtenissen -generalisatie naar alle levensgebieden -toename zelfkritiek en zelfbeschuldiging -pessimisme -afname genereren en toepassen van effectieve oplossingen

Bestrijden Gedachtenonderdrukking Afleiding zoeken Positief denken Discussie/schaken Middelenmisbruik

Vermijden Situaties vermijden die aversieve gevoelens versterken -schuldig/incompetent voelen door disfunctioneren -negatieve selectie om vermijding te rechtvaardigen -potentiëel positieve of corrigerende ervaringen mislopen -alle ruimte voor rumineren (je kunt in je depressie blijven zitten)

Cognitieve fusie Onze cognitieve, emotionele en lichamelijke belevingen zijn geen weergave van de werkelijkheid, maar slechts onze reactie op de werkelijkheid Een gedachte of een gevoel is niets anders dan een gedachte of een gevoel

Self as context Onze psyche is echter royaal voorzien van allerhande cognitieve constructies, ‘levenslessen’, koppelingen en bijbehorende emotionele reacties die, afhankelijk van wat er zich op enig moment om ons heen afspeelt, worden geactiveerd. We hechten veel waarde aan deze ingevingen want ze geven ons een gevoel van samenhang, consistentie en identiteit. Zelfs wanneer het aversieve of disfunctionele constructies zijn, houden we er toch angstvallig aan vast.

Het draagt er toe bij dat we ons in ons handelen meer laten leiden door onze ingevingen dan door onze daadwerkelijke ervaring. Een beetje als autorijden op je navigator zonder uit het raam te kijken

Cognitieve fusie Losing your religion Het is een moeizaam en pijnlijk proces om onder ogen te gaan zien dat vele vaak langgekoesterde zekerheden slechts gedachten zijn. Losing your religion Het gaat er niet om of ze waar zijn, het gaat er om of ze werken.

Handelen naar je waarden Waarden geven aan wat er voor jou echt toe doet, geven aan welke richting je met je leven in wilt gaan. Van toepassing op alle relevante levensgebieden. Als je nog drie maanden te leven had, hoe zou je je tijd en energie dan besteden ?

Waarden en depressie Focus en gedragskeuzes gericht op klachten i.p.v. of zelfs ten koste van je waarden Investeren in de ‘verkeerde’ waarden Bijv: “Success depression” is when you reach the top of the ladder and find that it was against the wrong wall.” -- Joseph Campbell

In Your Pain You find Your Values Waarden en depressie Het inventariseren van waarden kan, zeker bij depressie, een zeer moeizaam en pijnlijk proces zijn. In Your Pain You find Your Values

Focus van behandeling Disfunctionaliteit van exp.vermijding demonstreren Toename van aanvaarding en mindfullnes van dysforie en andere clean pain Verzwakken van fusie met verklaringen, evaluaties etc.. Losweken van self as context Waardengericht gedrag stimuleren

Zonder iets te zeggen Maar met een groot gevoel Trek ik de deur dicht achter mijn gedachten Zonder iets te hopen Laat ik de boel de boel Het ritme van mijn hart is wild en uit de maat Wat een leven, wat een leven! En wat ermee te doen?