De plaats van cultuur- en erfgoededucatie in de school. Anne Apostel Inspecteur S.O. 5 oktober 2006

Vanwaar komen we? Wie zijn wij? Waar gaan we heen?

Westerse culturele traditie of mythe van de vooruitgang? Victoriaans vooruitgangsideaal Technologische vooruitgang Rol voor erfgoededucatie

Leren relativeren … De overschatting van de technologische vooruitgang ten opzichte van cultuur en het idee van een positieve evolutie van de mens dankzij een uitsluitende technologische vooruitgang heerst gelukkig nog niet in onze scholen. Waardering leren opbrengen voor …

Definitie van cultureel erfgoed Omvat alle sporen van het verleden die zichtbaar en tastbaar zijn in het heden en die een samenleving de moeite van het bewaren vindt: een oude kerk, de divan in de vorm van de lippen van Mae West van Dali, een handgeschreven brief uit 1850, de dorpslijst van overleden jongens in 14-18 …

Erfgoededucatie directe omgeving wordt leeromgeving stimuleert en activeert de ll wordt door ll zeer gewaardeerd draagt bij aan historisch besef leidt tot een onderzoekende houding leidt tot betrokkenheid leent zich bij uitstek voor samenwerkend leren is lesstofvervangend is op termijn taakverlichtend

Motor van onderwijs Cultuureducatie en erfgoededucatie in de brede betekenis van drager van waarden, smaken, gewoonten en de manier waarop die kwaliteiten worden en werden overgedragen is een fundamentele motor van onderwijs. En dit in alle vakken.

Beleidsnota van de minister: blik- en horizonverruiming Levensbeschouwing,ethiek, aardijkskunde, mavo, wereldoriëntatie, pav, taal … Democratische basis versterken Culturele diversiteit leren en verbinden met vorming tot burgerschap

De waarde van verbeelding? “Een spin verricht handelingen die lijken op die van een wever, en een bij stelt menig architect in de schaduw met de constructie van haar cellen. Maar wat de slechtste architect van de beste bij onderscheidt is dit – de architect laat zijn bouwwerk eerst in zijn verbeelding verrijzen voordat hij het in werkelijkheid bouwt”. K.Marx

Verbeelding … “Volgens mij is het sterke punt van de West-Europese beschaving niet het christendom of het monotheisme, maar een kritische of zelfkritische houding, waarin de creativiteit en de verbeelding een belangrijke factor is.” Prof. R.Pinxten

Sociaal-maatschappelijke context School heeft maatschappelijke opdracht School is ingebed in een bepaalde context Participatie als motor voor kennisverwerving

Beleidsnota: pleidooi voor integratie in verschillende vakken Sociaal-maatschappelijke context en democratische basis. Cultuur- en schoolprestaties. De “brede school”en participatie. Sport. Canon cultuurcel is middel.

Harmonische vorming Is een integratie van: Het dynamisch-affectieve Het psycho-motorische Het cognitieve Het nut van cultuur- en erfgoededucatie en de mogelijke inbreng in voet/vood is nog onvoldoende doorgedrongen in de klaspraktijk en in de scholen.

Schoolprestaties??? Aandacht voor cultuur en erfgoededucatie kan positief werken op schoolse prestaties. Cultuur en erfgoededucatie kan een hefboom zijn voor GOK. Erfgoededucatie, als drager van identiteit, bevordert integratie.

Canon cultuurcel : ondersteuning Dynamo Inkt-aap KunStof … Canon cultuurcel is niet meer weg te denken uit het onderwijslandschap (cfr publicaties, onderzoek, steun en samenwerking…)

Het schoolcurriculum De vakgebonden eindtermen en onderwijsdoelen waaronder een aantal appelleren aan culturele en “erfgoededucatieve” doelen. De brede harmonische vorming en de vakoverschrijdende eindtermen en onderwijsdoelen, die indien goed ingevuld, een grote meerwaarde voor het gegeven onderwijs kunnen bieden.

Brede vorming beslaat vele terreinen: vakgebonden/vakoverschrijdend Het muzisch-creatieve Het exact- wetenschappelijke Het verbaal-literaire De menswetenschappelijke Het technisch-technologische De ethisch-religieuze

Europa: ondersteuning van scholen Comenius Socrates …

Beperkingen Te “schools” werken ontneemt de waarde van “beleving”. Excursies en uitstappen, het aanbieden van visueel materiaal… is nog niet in alle scholen even goed mogelijk.

Rol van externen Deskundigheid van externen in het onderwijs is niet altijd evident. Onderwijsstructuren en regelgeving niet altijd transparant. Externen bieden een meerwaarde aan op vlak van: - het opwekken van interesse (andere stijl,werkvorm, …) - andere invalshoeken - levensechtheid

Kritische bedenkingen: Welke is de invloed van scholen op de totale persoonlijkheidsvorming van jongeren? De organisatie van het curriculum kan beperkingen inhouden. Taalgebruik om over kunst en cultuur te praten ontbreekt soms. Dieptestructuur van de vorming?

Creativiteit ? Gebruik lestijd? Opbouw lessen? Vakdoorbrekende initiatieven? Activerende werkvormen? Appelleren aan diverse leerstijlen? …

Daarom: sloop de muren!