Cursus bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 3

Mijten, luizen, motten en kevers Varroamijt Tracheeënmijt : Acarapis Wasmot Kleine kastkever Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 3

De varroamijt Bijengezondheid NBV

Verspreiding varroamijt Daar waar bijen elkaar ontmoeten Vervliegen, darren bezoek Verenigen, besmette ramen overhangen Reizen naar dracht Bijengezondheid NBV

Voortplanting varroa Vlak voor het sluiten van een cel gaat de mijt deze cel in Uit het eerste ei komt een mannetje Uit de volgende eieren komen vrouwtjes Het mannetje bevrucht de vrouwtjes Alleen de volwassen vrouwtjes overleven, rest sterft Gemiddeld 1 tot 2 nakomelingen per werkstercel Gemiddeld 2 tot 3 nakomelingen per darrecel Bijengezondheid NBV

Herken een Varroa Bijengezondheid NBV

Ziektebeeld aangetaste bij Bijengezondheid NBV

Algemeen ziektebeeld Boven tegen de wand in de cel zitten witte korrels = ontlasting mijten Mijten op de larven en ook op de bodemlade Bijen met vervormde vleugels Dwergbijen, het achterlijf is korter dan de vleugels Bijengezondheid NBV

Bijkomende ziekten In het kielzog van de varroamijt kunnen zich andere ziekten ontwikkelen. Signalen daarvan zijn : - Veel bijen verzuipen tijdens het voeren - Bijen nemen het voer slecht op Bijengezondheid NBV

Maatregelen tegen Varroamijt Geïntegreerde bestrijding : - darrenraat wegnemen in het voorjaar - tijdige bestrijding in de zomer - oxaalzuur behandeling in de winter Bijengezondheid NBV

Varroa en de wintersterfte Geparasiteerde poppen ontwikkelen zich slecht bij varroa aantasting De daaruit komende winterbijen leven korter en zo verzwakt het volk De varroa bestrijden voordat winterbijen ontstaan Op de wintertros verspreiden ziektekiemen zich gemakkelijk Er is veel fysiek contact en de mijten overleven op de bijen Hoe eerder een volk verlost is van de varroa, des te beter komt het door de winter heen Bijengezondheid NBV

Varroa is een ernstige bedreiging Tast de larve aan door bijenbloed te zuigen Boort gaten in de huid van de volwassen bij Deze open wonden helen niet meer Virussen en bacteriën krijgen nu een kans De mijt verspreidt zelf ook virussen via de mond Bijengezondheid NBV

Varroa en de wintersterfte Winterbijen ontwikkelen zich slecht bij varroa aantasting Deze winterbijen leven korter en zo verzwakt het volk De varroa bestrijden, voordat winterbijen ontstaan Op de wintertros verspreiden ziektekiemen zich gemakkelijk Er is dan veel fysiek contact en mijten overleven op de bijen Hoe eerder een volk verlost is van de varroa Des te beter komt ze door de winter heen Bijengezondheid NBV

Tracheeënmijt Bijengezondheid NBV

Ziektebeeld en maatregelen ½ kg krabbelaars voor de kast Er is geen specifieke bestrijdingsmethode Sinds de varroabestrijding is de tracheeën mijt vrijwel niet meer gesignaleerd Bijengezondheid NBV

Verspreiding Tracheeënmijt Door fysisch contact met besmette bijen Wintertros, vervliegen en verenigen Kan alleen bij jonge bijen binnendringen Overleeft slecht enkele uren buiten de bij Bijengezondheid NBV

Tropilaelaps Bijengezondheid NBV

Ziektebeeld Tropilaelaps Broedsterfte : er is een hagelschotpatroon Bijen : Kortere levensduur en kleiner abdomen Bijen : Verschrompelde vleugels en poten De mijt overleeft alleen in het broed Bijengezondheid NBV

Verspreiding Tropilaelaps Op dezelfde wijze als de Varroamijt Deze mijt komt in Europa ( nog ) niet voor In een broedloze periode verdwijnen de mijten Kan niet overleven op de wintertros Bijengezondheid NBV

Bijenluis Bijengezondheid NBV

De bijenluis De luis is een vleugelloze vlieg De bij ondervindt geen direct nadeel Zit op de kop van de bij en prikkelt de mond van de bij om een druppel honing te krijgen Bijengezondheid NBV

Wasmot Bijengezondheid NBV

Preventieve maatregelen Imker met sterke volken Vervang de raten regelmatig Laat nooit lege raten of was onbeheerd Reinig regelmatig varroabodems Bijengezondheid NBV

Maatregelen bij besmetting Besmette raten vernietigen Lege raten ontsmetten met ijsazijn Goede ventilatie tussen de ramen Motten vrezen licht en tocht Bijengezondheid NBV

Kleine kastkever Bijengezondheid NBV

Verspreiding kleine kastkever Is nog niet in Nederland aangetroffen Door invoeren jonge moeren met bijen Import fruit uit besmette landen Larven verpoppen zich buiten kast Volwassen kevers zoeken een nieuwe broedplaats Volwassen kever overleeft ook buiten de kast Vermeerdert zich enorm op afvalhopen van raat Bijengezondheid NBV

Preventieve maatregelen Er is in Nederland nog geen specifieke bestrijdingsmethode ( in de VS wel ) Laat geen ongebruikte raat slingeren Hebben een voorkeur voor oude raat Oude raten direct omsmelten of opruimen Bijengezondheid NBV

Meldingsplicht Er zijn drie meldingsplichtige ziekten Amerikaans vuibroed Tropilaelaps Kleine kastkever Bijengezondheid NBV

Varroabestrijding Varroamijten tellen Toegelaten middelen Organische zuren Bijenmonsters Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid deel 3

Dagelijkse mijtval op de bodem Controleer 3 maal per jaar mijtuitval Tel alleen de roodgekleurde ovaalvormige mijten Bestrijding is altijd nodig, maar dringend als je per dag - in de winter meer dan ½ mijt aantreft - in het voorjaar meer dan 5 mijten aantreft - in de zomer meer dan 10 mijten aantreft Bijengezondheid NBV

Geïntegreerde bestrijding voorjaar : gesloten darrenbroed verwijderen en/of broedloze volken behandelen zomer : mierenzuur, thymovar of apiguard winter : een oxaalzuur behandeling Bijengezondheid NBV

Stimuleer bouw darrenraat Ramen met kunstraat van darrenraat Hang een bouwraam tussen het broed Plaats twee honingramen in de broedbak Bijengezondheid NBV

Darrenbroed verwijderen Verwijder ramen met gesloten darrenbroed Koolmezen zijn er dol op, raat is niet herbruikbaar Een raam gesloten darrenbroed vangt veel varroa weg Darrenbroed onder een honingraam wegsnijden Hang brokken darrenbroed in een breed raam met gaas Bijengezondheid NBV

Gecombineerde aanpak varroa Toepassen bij opzetters Zet een volk op volledig kunstraat Voer een varroabestrijding uit Varroamijten zijn dubbel gepakt Bijengezondheid NBV

Bestrijdingsmiddelen Toegelaten zijn etherische oliën : - thymovar - apiguard Gedoogd worden organische zuren : - mierenzuur - oxaalzuur - melkzuur Bijengezondheid NBV

Thymovar Bijengezondheid NBV

Toepassing Thymovar Na de honingoogst Lees de aanwijzingen op de verpakking Na 3 a 4 weken de behandeling herhalen Alleen toepassen bij warm weer > 15oC Bijengezondheid NBV

Apiguard Bijengezondheid NBV

Toepassing Apiguard Na de honingoogst Lees de aanwijzingen op de verpakking Tweede behandeling als de verpakking leeg is Alleen toepassen bij warm weer > 15oC Bijengezondheid NBV

Mierenzuur Bijengezondheid NBV

Toepassing mierenzuur Na de honingoogst Lees de aanwijzingen op de verpakking Uitsluitend bij warm weer < 25oC Tweede behandeling na het inwinteren Bijengezondheid NBV

Oxaalzuur Bijengezondheid NBV

Toepassing oxaalzuur Niet schadelijk voor de imker bij vakkundig gebruik Na de honingoogst Alleen toepassen in een broedloos volk Pas de ( veilige ) druppelmethode toe Bijengezondheid NBV

Druppelmethode Injectiespuiten verkrijgbaar bij de apotheek Los 1 kg suiker op in 1 liter warm water Neem daarvan 1 liter suikeroplossing en los daarin 35 gram oxaalzuur op 5 ml oplossing tussen twee bezette ramen Bijengezondheid NBV

Let op eigen veiligheid Organische zuren zijn agressief Draag beschermende kleding : veiligheidsbril, handschoenen, masker en lange mouwen Gebruik - bij oxaalzuur stofmasker P2 - bij mierenzuur gasfilter type E Zet een emmer schoon water klaar Bijengezondheid NBV

Aandachtspunten Koop bijvoorkeur kant-en-klare oplossingen Zelf oplossen : Giet het zuur altijd in water Werk met zijn tweeën, neem een mobilofoon mee Werk met de rug naar de wind Giet restanten eerst in een emmer water en dan pas in de gootsteen Houdt het buiten bereik van kinderen Als men zich onwel voelt, direct een huisarts raadplegen Bijengezondheid NBV

Resistentie van mijten De varroamijten zijn resistent tegen sommige chemische middelen Resistentie is niet te verwachten tegen - etherische oliën - organische zuren Bijengezondheid NBV

Bijenmonsters Zie website bijen@wur Vul diagnoseformulier in Verzamel 50 dode bijen Opsturen naar Bijen@wur Bijengezondheid NBV

Pauze Bijengezondheid NBV

Afsluiting van de cursus Een theorie examen ? Beoordeling praktijklessen ? Op een imker vriendelijke manier ? Het Basisdiploma Bijengezondheid ? Bijengezondheid NBV

De indeling praktijklessen Basis vormen de antwoorden op de vragen - Wat wordt er op dit moment gedaan ? - Waar ligt de behoefte ? - Welke kennis is aanwezig ? Bijengezondheid NBV

Een uitgewerkt voorbeeld In de hierna volgende tabel is een overzicht gegeven van de antwoorden op de vragen uit de vragenlijst Bijengezondheid NBV

Wat maak je uit dit voorbeeld op Niemand doet een voorjaarbehandeling Zomerbehandeling wordt uitgevoerd Niemand doet een winterbehandeling In deze groep is veel kennis aanwezig Bijengezondheid NBV

De indeling praktijklessen Vorming van groepen Groepen maken afzonderlijk afspraken - Data en locatie praktijklessen - Invulling van de praktijklessen Bijengezondheid NBV

Einde les 3 Vragen of opmerkingen ? Bijengezondheid NBV