Bijdrage gebaseerd op mijn diss Bijdrage gebaseerd op mijn diss., Moeders in de Mainstream; een genderanalyse van het werk van het VN-Kinderrechtencomité, WLP, 2006

Als de kinderen het maar naar hun zin hebben kinderrechten & vrouwenrechten: in volle harmonie? marjolein van den brink Aard van de inleiding: bijdrage aan het debat opzet: privilege van reactie: 1) enkele korte opm. nav verhaal Jeanette Kruseman 2) enkele korte opmerkingen over het thema vrouwen & kinderen 3) focus op het ‘harmoniemodel’, dwz het idee dat ik beluister in het verhaal van jan willems, t.w. dat de rechten van vrouwen en kinderen eigenlijk per definitie compatibel zijn: hoewel er in de praktijk voor gestreden moet worden, sluiten de rechten in beginsel prachtig op elkaar aan

harmonie: mensenrechten universeel & ondeelbaar goed voor kind = goed voor moeder? is & ought: idee dat aan VN-mensenrechtenstelsel ten grondslag ligt is inderdaad dat de rechten universeel & ondeelbaar zijn, maar dat betekent ook nog niet dat dat zo ís, alleen dat men van mening is dat het zo zou behoren te zijn. straks op ingaan ahv 2 voorbeelden: - zorg voor kinderen - borstvoeding maar eerst 2 opm. nav inl. Jeanette Kruseman in een gegenderde wereld?

recht op abortus wat mij betreft een groot goed; dus geen vragen bij het ideaal als zodanig, alleen bij de houdbaarheid bij sommige argumenten die zijn aangevoerd ter onderbouwing ervan 1) is het onderscheid tussen recht op leven & kwaliteit van leven wel helemaal houdbaar? ihkv abortus lijkt het zeer bruikbaar, maar hoe zit het met de verderstrekkende bemoeienis met zwangerschappen die wel worden voldragen? Ook Jan Willems lijkt aan te sturen op prenatale activiteiten? Dit is wellicht niet de focus van women on waves - en er zijn goede argumenten om activiteiten te focussen, niettemin wordt wel de suggestie gewekt dat het argument van baas in eigen buik tot 24 weken ook geldt voor zwangerschappen die niet voor die tijd worden afgebroken? 2) hoe moeten we tegen de autonomie aankijken wanneer de zwangere zelf kind is? ihb: het idee is dat degene die het aangaat en voor wie het levensbepalend is (of kan zijn?) zelf moet kunnen beslissen; maar hoe zit het wanneer de zwangere echt heel jong is, en dus is te voorzien dat zij niet zelf voor het kind zal kunnen zorgen en die zorg dus gaat neerkomen op haar eigen moeder of oma, en het dus ook voor de toekomstige zorgverlener zeer beslissend zal zijn voor de invulling van haar leven? . recht op leven / kwaliteit van leven . en wat als de moeder een kind is?

vrouwen & kinderen kinderen & vrouwen niet alle vrouwen zijn moeders en... thema van deze bijeenkomst verwijst naar vrouwen & kinderen; grappig om te zien dat onmiddellijk de link wordt gelegd (ook door mij) met moederschap; maar: niet alle vrouwen zijn moeders; (vgl. het fraaie artikel van Myra Hird (Belfast Univ.), Women without children, a contradiction in terms? Hieruit blijkt eens te meer dat en waarom moederschap een heikele, omstreden kwestie is voor feministen (art. Erica Burman: van vrouwenkind naar vrouwtegenkind naar een andere visie op ouderschap?) en....

niet alle moeders zijn vrouwen dit is thomas beattie, vermoedelijk de eerste man ter wereld die een zwangerschap heeft volbracht: 29 juni 2008 dochter. interessante vragen voor de kwestie vrouwen / moeders / kinderen en de verhouding daartussen; wellicht ook hoop voor de toekomst vooralsnog echter zo dat grotendeels reproductie via vrouwen verloopt en dat heeft in de praktijk gevolgen voor de verdeling van de zorg voor kinderen volgende slide (terug naar harmoniemodel van Willems):

harmonie: mensenrechten universeel & ondeelbaar goed voor kind = goed voor moeder? Volgens Jan Willems is er geen probleem, geen frictie tussen de rechten van vrouwen en kinderen: er is geen sprake van een botsing (moord op meisjesbabies?) in het model zoals geschetst: wat goed is voor kind is ook goed voor vrouwen; - maar zijn wel alle gepercipieerde botsingen weg te redeneren? is wat goed is voor kind per definitie goed voor hun moeders of hun ouders (: het laatste zou impliceren dat wat goed is voor moeders ook vanzelf goed is voor vaders) óf bestaan er wel degelijk conflicten maar dwíngen mensenrechten tot een oplossing van het conflict die aan de verschillende belangen recht doet? en in geval van dit laatste: is het denkbaar dat met het oog op het belang van vrouwen (of ouders) niet wordt gekozen voor de optie die het beste is voor kinderen, maar voor een second best optie? 2e vraag: zijn álle kinderrechten even goed voor vrouwen? Zo ja, hoe is dat te verklaren? is daarmee bij het opstellen van verdragen rekening gehouden? is het toeval? vanzelfsprekend? nu naar 1e thema: zorg voor kinderen: klopt het harmoniemodel? of kunnen we het misschien kloppend maken? in een gegenderde wereld?

zorg voor kinderen ...... (directeuren van een bank en een kinderziekenhuis die net een financiele overeenkomst hebben gesloten)

???? precies

zorg voor kinderen foto van ‘ouder en kind les’: duidelijk wie de ouders zijn? welbekende probleem: zorg voor kinderen wordt aan voortplanting gekoppeld, en omdat bijdrage van mannen daarin maar zeer beperkt is hoeft hun rol in de zorg kennelijk ook maar zeer beperkt te worden opgevat; en het moet vooral ook leuk worden gemaakt:

art 18 IVRK lid 1: De Staten die partij zijn, doen alles wat in hun vermogen ligt om de erkenning te verzekeren van het beginsel dat beide ouders de gezamenlijke (was: equally) verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeging en de ontwikkeling van het kind lid 3: De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen om te waarborgen dat kinderen van werkende ouders (was: moeders) recht hebben op gebruikmaking van diensten en voorzieningen voor kinderzorg waarvoor zij in aanmerking komen. harmoniemodel veronderstelt dat rechten en plichten met elkaar te verenigen zijn + dat wat goed is voor kind min of meer automatisch ook ten goede komt aan moeder & vrouwen emancipatie het verdrag werkt daar in ieder geval maar beperkt aan mee; het is een compromis: bij het opstellen van het verdrag vonden mbt art 18 twee opvallende wendingen plaats, die beide afbreuk deden aan de potentiele kracht bij de bevordering van een andere verdeling van zorgtaken: lid 3 ging oorspronkelijk over werkende moeders en kinderopvang: dit belangrijke recht werd zonder veel omhaal uitgebreid tot alle ouders, dus ook mannen terwijl anderzijds: lid 1: oorspronkelijk tamelijk nadrukkelijk de gelijke verantwoordelijkheden van ouders voor de zorg voor kinderen poneerde, vervolgens werd afgezwakt tot een vrij flauwe bepaling waarin ouders ‘in beginsel’ ‘gezamelijk’ de verantwoordelijkheid dragen. Dat is geen formulering die een herverdeling van zorgtaken bevordert. Het effect van deze ommezwaai is ook zichtbaar in het werk van het Kinderrechtencomité: er wordt veel belang gehecht aan gelijke rechten van ouders, b.v. kinderen mogen na echtscheiding niet zo maar aan hun vader worden toegewezen (ook niet aan hun moeder); maar er is ook veel aandacht voor gelijke rechten van mannen - ook buiten huwelijk e.a. juridische relaties - erkenning - b.v. om hun nationaliteit aan het kind te geven en ivm omgang e.d. Dit lijkt mede te zijn ingegeven door de hoop dat het verlenen van rechten aan vaders hen stimuleert om ook wat verantwoordelijkheid voor hun kroost te nemen. een ander uitgangspunt in het verdrag hád kunnen stimuleren dat de rechten níet voor de plichten uitgaan, maar dat juist aan in het verleden verleende zorg voor kinderen rechten zouden kunnen worden ontleend. NB prof. marielle bruning die gelijke rechten van doorslaggevend belang vindt, en gelijkwaardigheid in de dagelijkse uitoefening van de verzorging en opvoeding van kinderen ‘slechts’ van secundair belang (artikel in NJCM-Bulletin) Het wordt dus aan anderen overgelaten om te bepalen hoezeer deze bepaling dan toch moet worden ingezet om gedeelde zorg te stimuleren; dan wordt van groot belang om na te gaan hoe de belangen liggen bij die herverdeling van zorg: en bij mannen lijken die niet zo groot te zijn:

zorg voor kinderen maar een creatieve geest doet wellicht wonderen er valt natuurlijk nog veel meer over te zeggen, maar het gaat maar om het aanzwengelen van debat + tijd is beperkt over naar interessante thema van de borstvoeding:

borstvoeding Borstvoeding sterk gepropageerd vanuit WHO Het CRC sluit zich hierbij aan; dat betekent dat ongeacht borstvoeding wordt gestimuleerd, en bij voorkeur ten minste 2 jaar lang en on demand hoe valt dit te rijmen met een herverdeling van zorg? mn hier is interessant om naar belangen te kijken: want is zeer in belang van gezondheid kind volgens Jules Law echter: zijn de relatieve voordelen echter heel klein en is het benadrukken en overnemen van deze voordelen alleen te verklaren doordat de kosten eenzijdig op moeders kunnen worden afgeschoven. vergelijkbare kleine risico’s leiden helemaal niet tot milieumaatregelen of verkeersmaatregelen etc. illustratief: volgens rapport van VS [min. van landbouw]: tenminste 3,6 miljard beparen wanneer aantal kinderen dat borstvoeding krijgt tijdens ziekenhuisverblijf na de geboorte stijgt van 64% naar 75%^en het aantal kinderen dat met zes maanden nog borstvoeding krijgt van 29% naar 50% gaat kostenbesparing omvat: kosten gezondheidszorg, aanschaf kunstvoeding, tijd en geld die zorgen voor ziek kind kost; niet meegerekend: de kosten van borstvoeding (carriereverloop???, borstontsteking, verliezen van de kunstvoedingsinsdustrie etc.) een belang dat ik nog niet heb genoemd maar dat in de campagnes ook wordt meegenomen is de potentiele winst voor de gezondheid van de moeder: volgende

borstvoeding geponeerde belangen: moeten dus kritisch worden bekeken; ook belangrijk om te kijken wie er nou met zo’n belang komt: VS min. van Landbouw??? ik kom tot een afronding

conclusie: als moeder maar gelukkig is? harmonie: graag, maar: . selectie van rechten . realiteit essentieel: . belangen . gevolgen moet er iets voorgaan? - ik heb geprobeerd te laten zien (heel kort) dat rechten van vrouwen en kinderen niet zonder meer sporen idealiter is dat natuurlijk het geval want Willems wijst er terecht op: universeel en ondeelbaar echter: kinderrechten zijn niet sekse/gender neutraal opgesteld: selectie(f) enz. + de praktijk is ook niet neutraal hoe kun je er dan voor zorgen dat het toch zoveel mogelijk spoort?: - steeds goed kijken welke belangen er een rol spelen en hoe die zich verhouden tot de kwestie: zijn het persoonlijke belangen of is het meer een algemene norm of ideaal dat wordt gepropageerd? in wiens belang wordt het belang gepropageerd? is er mogelijk ook eigenbelang in het spel? zijn het korte of langetermijnbelangen? en van wie? en wat misschien nog belangrijker is: er is aandacht nodig voor de gevolgen van belangenafwegingen: wie gaat bij welke uitkomst voor de kosten opdraaien? - als het van belang is dat er om 4 uur iemand de kinderen met een kopje thee opwacht: wie gaat dat dan doen? - als het van belang is dat kinderen hun eerste levensmaanden gezond doorkomen: wie moet daar dan voor zorgen? en hoe gaan we diegenen die die zorg op zich nemen daarvoor compenseren? het kinderrechtenverdrag geeft op deze vragen niet echt antwoord....