Onderzoeksmethoden (vervolg) Stijn Hoppenbrouwers en Tom Heskes Onderzoeksmethoden (vervolg)

Onderzoeksmethoden 1 Operationaliseren Dataverzameling Data analyse Onderzoeksplan schrijven

Onderzoeksmethoden 2 Specifieke onderzoeksmethoden die ingezet (kunnen) worden bij (wetenschappelijk) Informatiekunde onderzoek Doel: ervaring opdoen met een specifieke methode inspiratie opdoen voor de master scriptie (“beyond space talking”) methodes kunnen positioneren t.o.v. elkaar kunnen beredeneren welke methode waarvoor en waarom

Onderzoekparadigma’s Positivist Interpretivist Criticus (minder belangrijk voor IK)

Positivist Uitgangspunt: Kennisvergaring: Methoden: Realiteit is objectief en meetbaar Kennisvergaring: hypotheses testen, generaliseren Methoden: vooral kwantitatief

Interpretivist Uitgangspunt: Kennisvergaring: Methoden: Realiteit is subjectief, beeld bepaald door menselijke en sociale interacties Kennisvergaring: Via begrip van de interacties Methoden: Vooral kwalitatief

Methodologische classificatie Empirisch vs. niet-empirisch Kwantitatief vs. kwalitatief Cross-sectioneel vs. longitudinaal Gegevens uit: Chen & Hirschheim, Information Systems, 14:197, 2004

Empirisch vs. niet-empirisch observaties en data testen van theorie Niet-empirisch: ideeën en concepten bouwen van theorie

Kwantitatief vs. kwalitatief statistische of numerieke methoden Kwalitatief argumentatie

Cross-sectioneel vs. longitudinaal snapshots, mogelijk meerdere Longitudinaal gedurende zekere tijd, nadruk op proces

Onderzoeksmethoden Enquetes (surveys) Gevalsstudies (case studies) Lab experimenten (laboratory experiments) Veldstudies (field experiments) Participatief onderzoek (action research) Overig…

Trends in Informatiekunde onderzoek Positivistisch, kwantitatief, empirisch overheerst (want beter verkoopbaar) Interpretivist, kwalitatief, niet-empirisch langzaam in opkomst, met name in Europa

Onderzoekscyclus

Specifieke onderwerpen (1) Knowledge elicitation, engineering and collection Critical decision method http://www.dsto.defence.gov.au/research/page/3274/ Field observations/ethnographic methods http://jthom.best.vwh.net/usability/fieldobs.htm Protocol analysis: think aloud http://en.wikipedia.org/wiki/Think_aloud_protocol Repertory grid http://en.wikipedia.org/wiki/Repertory_grid Card sorting http://www.steptwo.com.au/papers/cardsorting/index.html Wizard of Oz http://en.wikipedia.org/wiki/Wizard_of_Oz_experiment (Common)KADS http://www.commonkads.uva.nl/

Specifieke onderwerpen (2) Surveys Questionnaire construction http://en.wikipedia.org/wiki/Questionnaire_construction Online surveys http://en.wikipedia.org/wiki/Statistical_survey#Survey_methods Survey data analysis http://www.ats.ucla.edu/stat/seminars/svy_intro/default.htm Case studies Descriptive (illustrative) case studies http://en.wikipedia.org/wiki/Case_study#Illustrative_case_studies Prospective (exploratory) case studies http://en.wikipedia.org/wiki/Case_study#Exploratory_case_studies

Specifieke onderwerpen (3) Document analysis Content analysis http://en.wikipedia.org/wiki/Content_analysis Discourse analysis: speech act http://en.wikipedia.org/wiki/Speech_acts Hermeneutics http://en.wikipedia.org/wiki/Hermeneutics

Conceptuele modellen Domeinexpert Modelleur Gericht op mentale modellen i.p.v. technische modellen Vaak georiënteerd op natuurlijke taal Soms formeel

Voorbeelden van conceptuele modellen (1)

Voorbeelden van conceptuele modellen (2)

Specifieke onderwerpen (4) Conceptual modeling (1) Conceptual graphs http://en.wikipedia.org/wiki/Conceptual_graphs Data flow modeling http://en.wikipedia.org/wiki/Data_flow_diagram Entity-relationship modeling en object-role modeling http://en.wikipedia.org/wiki/Entity-relationship_model Entity life modeling http://www.ferg.org/papers/entity_event_modelling/

Specifieke onderwerpen (5) Conceptual modeling (2) Object oriented modeling http://en.wikipedia.org/wiki/Object-Oriented_Modeling Semantic networks http://en.wikipedia.org/wiki/Semantic_network IDEF modeling http://en.wikipedia.org/wiki/IDEF Petri nets http://en.wikipedia.org/wiki/Petri_nets Decision analysis http://home.ubalt.edu/ntsbarsh/opre640a/partIX.htm

Wat is de bedoeling? Per groep van 2 ga je één specifieke methode beschouwen Je geeft hierover (samen) een college van 45 minuten Je schrijft hierover een diktaat van ongeveer 5-10 pagina’s Je past de methode toe in een case study, beschrijft het resultaat en reflecteert daarop Het diktaat vormt (na screening) de stof voor het tentamen

Wat moet aan de orde komen in diktaat/college? (1) Beschrijf in het kort de methode/techniek. Uit welk(e) kennisgebied(en) komt de methode? Hoe zou je het onderzoek classificeren? Kwantitatief/kwalitatief; empirisch/niet-empirisch; positivist/interpretivist; cross-sectioneel/longitudinaal. Hoeveel vraagt deze methode aan mensen, materialen, tijd, geld? Wat is de input: wat voor gegevens/documentatie heb je nodig, in welke vorm, hoe kom je aan die bronnen? Wat is de output, d.w.z., wat zijn de deliverable(s) en wat is de aard van deze deliverables (ook tussenproducten!!)?

Wat moet aan de orde komen in diktaat/college? (2) In welke onderzoeksfase(s) uit de onderzoekscyclus hoort deze methode thuis? In welke omstandigheden kun je deze onderzoeksmethode goed of juist beter niet inzetten? Hoe betrouwbaar en herhaalbaar acht je deze methode? Wat zijn sterke/zwakke punten wat dit betreft? Geef voorbeelden (bibliotheek, google scholar) van wetenschappelijke publicaties, waar mogelijk betrekking hebbend op de informatiekunde, die resultaten presenteren gebaseerd op de methode. Beschrijf beschikbare hulpmiddelen (softwarepakketten, websites, …).

De case study Pas de methode toe op een concreet geval. Voorbeelden: Een interview afnemen aan de hand van de onderzochte kenniselicitatiemethode. Een conceptueel model bouwen van een domein m.b.v. de bestudeerde modelleertechniek en dit model valideren. Bestaande survey data analyseren met een gevonden softwarepakket.

Werkwijze Nu t/m het door jou verzorgde college: Bestuderen methode. Voorbereiden college. Concept maken van diktaat. Case study bedenken. Eind oktober t/m eind november: Colleges volgen op maandag en woensdag (minimaal 80%). Tot uiterlijk 15 december (HARDE deadline!): case study uitvoeren, verslag (diktaat + beschrijving case study) schrijven. Van 22 december t/m 15 januari (tentamendatum) tentamenstof bestuderen.

Nu Stuur voor het einde van deze week een lijst met 3 onderwerpen die je zou willen bestuderen, in volgorde van voorkeur naar tomh@cs.ru.nl. Wij verdelen de onderwerpen zo eerlijk mogelijk… Je mag ook zelf met een (1) suggestie komen! De lijst met groepen, onderwerpen, begeleiders en college data staat vanaf dinsdag 3 oktober op de website http://www.cs.ru.nl/~tomh/onderwijs/om2/.