Examinering in ontwikkeling advies

Examens in perspectief Inleiding Conferentie Examens van Morgen A.M.L. van Wieringen Beatrixgebouw Jaarbeurs Utrecht 31 maart 2002  De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Aanleiding adviesvraag Voortdurende belangstelling voor examens (media) Alle onderwijssectoren denken afzonderlijk na over nieuwe examenvormen Examens nemen een steeds belangrijkere plaats in het onderwijs in Bij nieuwe opleidingsvormen horen ook nieuwe examens Specifiek rol voor de overheid   De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Kernvraag advies Hoe kan een nieuwe examensystematiek voor het voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs ontwikkeld worden, die enerzijds (beter) aansluit bij de leerloopbaan van de leerling/student en anderzijds recht doet aan maatschappelijke belangen en eisen van de arbeidsmarkt? Dat betekent volgens de Onderwijsraad Ontwerpen van een kader voor alle examens Toepassing hoeft niet morgen, vraagt tijd Aansluiting bij doorlopend leren (tijd/plaats) Civiel effect van examens De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Situatie onderwijssector ·        Beroepsonderwijs: o       werken aan herziening relatie school-praktijk(stage) o       aandacht voor kwalificatie van zij-instromers   ·        Voortgezet onderwijs: o       nieuwe onderwijsprogramma’s in vmbo en havo/vwo o       vragen ook om nieuwe examenvormen Voor beide sectoren geldt Doorwerking van levenslang en levensbreed leren kan sterker De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Waarneming 1: wat brengen aankomende studenten in? Decentrale toelating Waarneming 1: wat brengen aankomende studenten in? Studie-ervaringen o.m. Havo-vwo-diploma Extra vakken, bijlessen, herkansingen Vervolgopleidingen Maatschappelijke ervaringen o.m. Extra activiteiten Werkervaringen Overige inbreng o.m. Motivatie Identificatie De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Waarneming 2: wat doen instellingen? Decentrale toelating Waarneming 2: wat doen instellingen? Verschillende methoden gebruikt: Sollicitatiebrief Opstel Schrijfopdracht Reflectie op motivatie voor de studie Motorisch toets Psychologische test Sociale intelligentietest Toelatingsgesprek Aanvullende begintoets Sommige instellingen stappen uit het experiment Algemeen: (veel) te weinig gestandaardiseerd   De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Welke ontwikkelingen vormen het kader? Meer dan de school: leerlingen nemen meer mee: externe leermogelijkheden buiten de school activeren en formaliseren Leermogelijkheden binnen en buiten school koppelen: Lissabon ambitie (in de kopgroep van de kennismaatschappij) Ontwikkeling naar levensechtere leeromgevingen (dualisering, ‘studiehuisvarianten’ en ‘werkplekleren’) Schoolloopbaan of leerloopbaan? Vgl Medisch opleidingscontinuüm Bredere competentie-achtige onderwijsprogramma’s De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Competenties: kenmerken (zie: van Merrienboer et al 2001, Studie tbv de Onderwijsraad) Ondeelbaar cluster van vaardigheden, kennis, houdingen, eigenschappen en inzichten Verbonden met activiteiten/ taken Leren en ontwikkelen zijn voorwaarden voor competentieverwerving (competenter worden)   Toepassing Eenvoudiger in beroepsonderwijs Lastiger in voortgezet onderwijs: competentie ‘student’ Tijdelijk aspect (hoe tijdelijk is 5 jaar?) Blijvend aspect (LLL) De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Competenties examineren Passen niet in centraal examen Dus dan maar in schoolonderzoek? Zoeken naar meerdere methoden zoals Schriftelijke toets Observaties Oordelen van derden buiten de school Zelfevaluatie Hoe opslaan in gestandaardiseerde vormen portfolio’s? competentiekaarten?   De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Thema’s om naar examens te kijken Functies Selectie versus adaptatie Vernieuwingsneutraal versus vernieuwingssturend Positionering Leerwegafhankelijk versus onafhankelijk Uitvoering versus beoordeling Inhoud/ afname Deeltjes versus competenties Absolverend versus integratief    De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Koers Functies Selectieve-adaptieve rol examens: minder nadruk op selectie in vmbo en bij mbo niveau 1 en 2 dan bij hogere onderwijsvormen Examens en vernieuwing van het onderwijs hand in hand De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Koers Positionering Leerwegonafhankelijke-leerwegafhankelijke examens: meer nadruk op leerwegonafhankelijke examens bij hogere onderwijsvormen (bv rij-examen) Meer rollenscheiding tussen opleiden en beoordelen (m.u.v. vmbo en wellicht mbo niveau 1 en 2). Rol 2de beoordelaar. Inhoud en afname Vakgerichte kennis-competenties: meer competentiegericht opleiden en beoordelen Absolverend-integratief beoordelen: meer integratieve examens naast absolverende examens. Oordeel over het geheel.   De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Bij deze koers hoort een methodenmix Geen ‘beste methode’, alle nieuwe examenvormen hebben een ‘zwakke schakel’   Voorkeur: een mix van instrumenten Niet één manier, maar meerdere manieren om de kwaliteiten van een student vast te stellen Voordeel methodenmix: meer informatie komt beschikbaar, past beter bij gevarieerde leerervaringen De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Deze mix wel standaardiseren Havo/vwo kan leren van het beroepsonderwijs Arbeidsproef (opdracht) Observatie van werkzaamheden (normale situatie) Simulatie/ nabootsingen Computersimulatie Cliëntsimulatie (assessment) Portfolio: geen schoenendoos, maar formele beschrijving relevante leerervaringen incl. oordeel van deskundige derde over deze leerervaringen/ Competentiekaarten EVC: demonstratie tbv vrijstellingen Nodig is: landelijk programma opzetten voor standaardisaties en onderzoek naar effectieve combinaties (vgl decentrale toelating)   De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Verbreding van het leren Meer leermogelijkheden inzetten, meer leerplaatsen: steeds beoordeeld. Havo/vwo: uitwerken competentie ‘student’ (incl sociale en leer-deelcompetenties ) Nieuwe student: breder geheel van leerervaringen, breder vastgesteld dan alleen door de school Oog voor kwetsbare groepen in vooral vmbo De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Loskoppeling scholen en examens Leermogelijkheden: examensysteem losser van onderwijssysteem (op niveau van opleiding, instelling en landelijk) Niet voor elke groep leerlingen in dezelfde mate Losser van elkaar als het gaat om Leren binnen- en buitenschools Programmatisch (competenties) Leerresulaten (schriftelijke toets geeft onvoldoende dekking) Certificaties voor leerloopbaan, levenslang leren Organisatie (certificatie-instanties, examencentra naast scholen?). Vgl TOEFL in plaats van eindexamen engels.   De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten

Kernpunten tot slot Kader voor examens van alle onderwijssoorten in de komende jaren Over de sectoren heen kijken: leerloopbaan als leidraad nemen voor examensysteem Examensysteem dat ruimte laat voor leren op en buiten school Examensysteem dat ruimte laat voor leren tijdens het verdere leven Examensysteem in het algemeen losser van onderwijssysteem Klassieke examens blijven belangrijk: daarnaast nieuwere vormen Examens onderdeel van ieders biografie.   De opsomming symbolen (vierkantjes) invoegen / symbool webding (lettertype) Niveau 1 9 punten Niveau 2 8 punten