Leren in en door organisaties Robert de Hoog Programmagroep SWI Kennis en Leren 16 april 2003

Onderwerpen Van individu naar organisatie Kenniscreatie: componenten Kenniscreatie: processen Aansturen: management en condities Bewijs? Kennis en leren 16 april 2003

Van individu naar organisatie Leren veronderstelt een lerende “agent” In principe een individu Hoe kan je individueel leren en een “lerende organisatie” koppelen? Omvat ook informeel leren! Veel auteurs: Senge, Argyris, Schon Hier vanuit kennis management perspectief Kennis en leren 16 april 2003

Van individu naar organisatie Meestal probeert men de volgende aspecten in kaart te brengen: Wat wordt er geleerd (componenten) Hoe wordt er geleerd (processen) Hoe bevorderen we leren (aansturen) Nonaka & Takeuchi: theorie, met name organisatie gericht Kim: theorie, koppeling individu-organisatie Reinhardt: theorie + toetsing Kennis en leren 16 april 2003

Kenniscreatie: componenten Nonaka & Takeuchi (epistemologie) Onderscheid tussen impliciete en expliciete kennis (zie ook Sveiby, p.69-71 en kritiek van Wilson, volgende bijeenkomst!) Kennis en leren 16 april 2003

Kenniscreatie: componenten Nonaka & Takeuchi (ontologie): Organisatienivo’s Individu Groep Organisatie Inter-organisatie Kennis en leren 16 april 2003

Kenniscreatie: componenten Kim: Individueel leren Individuele aspecten Individuele mentale modellen Raamwerken Routines Organisatorische aspecten Kijk op de wereld Organisatorische routines Gedeelde mentale modellen Omgeving Kennis en leren 16 april 2003

Kenniscreatie: componenten Reinhardt (zie fig. 8.2): Leer nivo’s (individu, team etc.) Leer modi (cognitief, cultureel, actie georienteerd) Leer typen (single loop, double loop) Leerprocessen (identificatie/creatie, diffusie, integratie/modificatie, actie) NB: geeft 144 perspectieven! Kennis en leren 16 april 2003

Kenniscreatie: processen Nonaka & Takeuchi: conversieproces tussen typen Spiraal wordt gedreven door continue interactie tussen impliciete en expliciete kennis Kennis en leren 16 april 2003

Kenniscreatie: processen Groepsprocessen Cultuur ??? Apprenticeship Metaforen, analogie, dialoog Informatieverwerking Lerende organi satie Leren door te doen Instructie Nonaka & Takeuchi Kennis en leren 16 april 2003

Kenniscreatie: processen Kim: Intern individu Organisatie Organisatie + individu wisselwerking met de omgeving Kennis en leren 16 april 2003

Kenniscreatie: processen Reinhardt: Meer object model voor KM Pijlen? Leervormen? Kennis en leren 16 april 2003

Aansturen: management en condities Uitgangspunt is dat processen niet “vanzelf” verlopen Management vs condities Nonaka & Takeuchi geven condities: Intentie: doelgerichtheid van de organisatie Autonomie: zelfstandig handelen Fluctuatie en creatieve chaos: “opschudden” Redundantie: meer weten dan direct nodig “Requisite variety”: fit met dynamiek omgeving Kennis en leren 16 april 2003

Aansturen: management en condities Kim: rol van mentale modellen doorslaggevend Expliciteren van mentale modellen Transfereren naar organisatorisch geheugen Tools: systeem dynamica, computer modellen (simulatie, spel) Leunt sterk op werk van Senge! Kennis en leren 16 april 2003

Aansturen: management en condities Reinhardt: Management probleem: Formuleren van doelen Waarde bepalen Acties/interventies ondernemen Barrieres: zie table 8.3! Kennis en leren 16 april 2003

Aansturen: management en condities Sveiby, Hoofdstuk 7 Verzameling “losse” opmerkingen over interne structuur: Spanning beheersen tussen groepen in de organisatie Afstemming met klanten Structuren voor kennisoverdracht (kantoortuin e.d.) Kangoeroemethode Simulatie (Tango!) Kennis en leren 16 april 2003

Bewijs? Nonaka & Takeuchi: beperkt aantal case studies, Japan wel zo goed?(zie ook nieuwe boek) Sveiby: anecdotisch Kim: anecdotisch (geeft het zelf toe!) Reinhardt: systematisch opgezet onderzoek in een organisatie Kennis en leren 16 april 2003