Onderzoeken vanuit je hoofd Het belang van hersenkennis voor attitude ten opzichte van W&T onderwijs Sandra van Aalderen Vrije Universiteit Amsterdam/ Universiteit Twente

Wetenschap en Techniek Beeldvorming en Attitude Beeldvorming en attitude

Attitude ten opzichte van Wetenschap & Techniek

Attitude Attitude is het geheel van subjectieve gedachten, gevoelens en overtuigingen ten opzichte van een object (hier: W&T) Hangt samen met beeldvorming over het object: wat is ‘wetenschap en techniek’? Of, wat is een typische wetenschapper?

Beeldvorming: “Wat is W&T?” Is niet alleen proefjes doen en dingen bouwen, maar is Onderzoekend en Ontwerpend Leren (OOL)

Nieuwsgierigheid en de drang om te leren aanwakkeren Onderzoeks- en ontwerpvaardigheden Het stimuleren van het probleemoplossend, creatief denkvermogen Het stimuleren om verder, dieper en meer kritisch na te denken Stimuleren onderzoekende houding Kinderen op actieve manier te laten leren

Activiteiten die uitgaan van: open-einde opdrachten creativiteit abstractieniveau complexiteit stimuleren onderzoekende houding uitlokken reflectieve houding beroep doen op metacognitieve vaardigheden Onderzoeks en ontwerpcylus, bijv.:… Bron: SLO

Bouw een knikkerbaan

Rol van de leerkracht Van antwoorden geven naar vragen stellen “Geen techniektorens, we vinden ze te star, te sturend en vinden dat deze niet passen bij onderzoekend en ontwerpend leren. We gebruiken de methode van vragen stellen.”

Rol van de leerkracht Van antwoorden geven naar vragen stellen Van onderwijzen naar meer coachende rol Van leerkracht en methode gericht onderwijs naar meer kind gericht onderwijs Van traditionele kennisoverdracht naar actieve kennisconstructie door leerling

Leerkracht attitude Attitude leerkrachten is vaak niet heel positief Belang van OOL; belang van zelf actief leren Gevoel bij onderwijzen van OOL; vind je het leuk, ben je nerveus? “Bang dat leerlingen te weinig leren” “Bang dat ik het antwoord niet weet” “Angst dat je het niet kunt”

Leerkracht attitude Attitude leerkrachten is vaak niet heel positief Gevoel van controle over OOL onderwijs; LEUK EN BELANGRIJK, MAAR,… Geen tijd Geen methode Geen kennis van onderwerp of van OOL …. “Zodra je als directeur zegt dat iets moet, gaat diegene allerlei redenen verzinnen om te niet te hoeven doen”

Hoe kun je de houding van leerkrachten ten opzichte van een meer onderzoekende en ontwerpende manier van leren structureel verbeteren?

“Meer zelfvertrouwen om de methode los te laten” Professionalisering op gebied van OOL Zelf door onderzoekscyclus heen laten gaan “Meer zelfvertrouwen om de methode los te laten” “Ik besef nu dat je met huis-tuin en keuken spullen je O&O les kunt maken” “Je kunt met kleine veranderingen in je les al meer onderzoekend bezig zijn”

Professionalisering op gebied van O&O Zelf door onderzoekscyclus heen laten gaan Maar ook,… Meer kennis van de basis van leren, ‘Hersenkennis’ als onderbouwing voor Onderzoekend & Ontwerpend Leren

Exploratief onderzoek naar effecten van Hersenkennis op houding van leerkrachten tov onderzoekend en ontwerpend leren

Wat is het effect van hersenkennis; opzet onderzoek Voormeting Hoe relevant is hersenkennis? Workshop Hersenen en Leren Scholen in regio Noord-Holland en in Regio Twente Nameting 1. Hoe relevant is hersenkennis? 2. Open vragen Voorbeeldstelling: Kennis over de werking van de hersenen is zo belangrijk op de basisschool dat elke leerkracht en pabostudent training op dit gebied zouden moeten krijgen. Eens of oneens?

Open vragen Heeft de workshop effect gehad op uw ontwikkeling als leerkracht of als persoon? Op welke manier heeft de workshop Brein en Leren effect gehad op: Uw visie op en mening over goed onderwijs en leren Uw handelen in de klas op het gebied van didactiek, gebruik methodes en/of informatieoverdracht Uw omgang met leerlingen en/of hoe u leerlingen benadert Hoe u aankijkt tegen talentontwikkeling en intelligentie? Welke aspecten uit de workshop heeft u onthouden, met welke nieuwe kennis wilt u aan de slag gaan?

Interventie Workshop Hersenen en Leren Anatomie en fysiologie Hoe leren de hersenen Koppeling naar didactiek Koppeling naar OOL

© 2012 Oosterlengte Sandra van Aalderen. www.oosterlengte.com I n t e r v e n t i e Wat is leren? Wat gebeurt er fysiek in je hoofd Leren is het veranderen van de organisatie (netwerken) van je hersenen

© 2012 Oosterlengte Sandra van Aalderen. www.oosterlengte.com I n t e r v e n t i e

© 2012 Oosterlengte Sandra van Aalderen. www.oosterlengte.com I n t e r v e n t i e Leren en ontwikkeling Pre- en postnataal worden, willekeurig, veel cellen en verbindingen aangemaakt Leren is vooral het wegsnoeien van niet gebruikte en overbodige verbindingen Overgebleven verbindingen worden sterker door gelijktijdig activeren van cellen/neurale netwerken en sneller door myelinisatie Verbindingen verdwijnen als ze niet gebruikt worden (‘use it or lose it’)

I n t e r v e n t i e

© 2012 Oosterlengte Sandra van Aalderen. www.oosterlengte.com I n t e r v e n t i e Onderwijzen betekent nog niet dat er geleerd wordt Leren vindt plaats in het hoofd van de leerling (actieve kennisconstructie) Leerkracht heeft geen controle over wat de leerling leert Maar je kunt dit zo goed mogelijk proberen te sturen door:

© 2012 Oosterlengte Sandra van Aalderen. www.oosterlengte.com I n t e r v e n t i e Actief leren Emotionele betrokkenheid en motivatie (OOL: verwondering, nieuwsgierigheid en motivatie) Activeren voorkennis Aansluiten bij bestaande kennis (OOL: formuleren doelen, vragen en verwachtingen) Herhaling (analyseren data, evalueren en conclusies trekken, presenteren bevindingen) Rijke leeromgeving (minds-on En hands-on, open-opdrachten, reflectie en evaluatie) Actieve kennisconstructie: Gebruik van instructie en methoden waarbij leerling iets doet met de informatie (toepassen, creëren, uitleggen) “Tell me and I forget. Teach me and I remember. Involve me and I learn” (B. Franklin)

Resultaten onderzoek Significante toename van Relevantie: Leerkrachten geven aan hersenkennis in combinatie met koppeling naar de praktijk significant belangrijker te vinden na de workshop vergeleken met voor de workshop. Ze vinden de kennis over leren nuttig voor hun dagelijkse praktijk.

Open vragen

Bevestiging of aanscherping Heeft de workshop effect gehad op uw ontwikkeling als leerkracht of als persoon? (n= 58) Positief effect Bevestiging of aanscherping Geen of nog geen effect 70.7% 6.9% 22.4% Toegenomen interesse in leren, bewustwording en verrijking Toename in eigen nieuwsgierigheid en eigen verwondering Bewuster van eigen handelen en eigen aanpak in de klas Toegenomen kennis van de hersenen heeft positief effect op andere gebieden

Bevestiging of aanscherping Op welke manier heeft de workshop Brein en Leren effect gehad op uw visie op en mening over goed onderwijs en leren (n = 57) Positief effect Bevestiging of aanscherping Geen of nog geen effect 52.6% 15.8% 31.6% Ik ben me meer bewust van en heb inzicht in de complexiteit van leren (en lesgeven) en zie dat de rol van leerkracht dus erg belangrijk is Ik zie nu meer het belang in van de 6 OOL principes* Meer bewust van het belang van metacognitie en reflectie in de les

*Didactische OOL principes Stimuleren nieuwsgierigheid Activeren voorkennis Aansluiten bij bestaande kennis Herhaling Rijke leeromgeving Actief leren en actief (hoger-order) denken

Bevestiging of aanscherping Op welke manier heeft de workshop Brein en Leren effect gehad op uw handelen in de klas op het gebied van didactiek, gebruik methodes en/of informatieoverdracht (n = 53) Positief effect Bevestiging of aanscherping Geen of nog geen effect 50.9% 15.1% 34% Ik wil meer daadwerkelijk gebruik gaan maken van de OOL principes* en heb meer inzicht gekregen in het belang hiervan Ik kom meer los van de methodes, geef meer kindgericht les Ik maak meer gebruik van onderzoekende en ontwerpende aanpak

Bevestiging of aanscherping Op welke manier heeft de workshop Brein en Leren effect gehad op Uw omgang met leerlingen en/of hoe u leerlingen benadert (n = 55) Positief effect Bevestiging of aanscherping Geen of nog geen effect 49.1% 9.1% 41.8% Ik probeer meer te differentiëren en aan te sluiten bij behoefte van het kind Ik heb meer begrip en geduld voor leerlingen (zie vaker in dat het geen onwil, maar onmacht is) Ik ben bewuster van mijn omgang met leerlingen en probeer dit te verbeteren Ik ben nu meer procesgericht bezig ipv resultaat gericht Ik probeer kinderen meer uit te dagen

Bevestiging of aanscherping Op welke manier heeft de workshop Brein en Leren effect gehad op hoe u aankijkt tegen talentontwikkeling en intelligentie? (n = 58) Positief effect Bevestiging of aanscherping Geen of nog geen effect 56.9% 19% 24.1% Ik ben me meer bewust van de invloed van omgeving op de ontwikkeling van intelligenties (theory of intelligence) Ik zie nu meer het belang in van een brede talentontwikkeling Ik ben me meer bewust van mijn eigen rol bij de talentontwikkeling van een kind Ik heb een beter begrip van het concept Intelligentie en van hersenontwikkeling Ik probeer meer te differentiëren

Hoe onze hersenen leren (dat deze plastisch zijn) Welke aspecten uit de workshop heeft u onthouden, met welke nieuwe kennis wilt u aan de slag gaan? (n = 46) Hoe onze hersenen leren (dat deze plastisch zijn) Meer bewust van het belang van de OOL principes* De invloed van ontwikkelings mindset op daadwerkelijke ontwikkeling kinderen Ik heb meer feitenkennis over de hersenen Ik ben me meer bewust van het belang van verwondering en nieuwsgierigheid Ik ben me meer bewust van de grote invloed van omgeving op ontwikkeling van kind Ik ben me meer bewust dat de hersenen nog in ontwikkeling zijn en dat dit dus consequenties heeft voor het gedrag in de klas

Conclusie Toegenomen besef van belang van actief leren en OOL Intentie om OOL principes te gaan gebruiken Toegenomen bewustzijn dat leren plaatvindt door plasticiteit van de hersenen en toegenomen ontwikkelingsvisie ipv gefixeerde visie (growth en fixed mindset) Toegenomen besef van de rol van de leerkracht als coach bij ontwikkeling

Toekomst Meer kennis en inzicht in de basis van leren kan positieve stimulans zijn voor W&T (OOL) onderwijs in combinatie met professionalisering op gebied van OOL Niet alleen hersenkennis, maar hersenkennis als vehicel voor attitudeverbetering

Bedankt voor uw aandacht