Vlaanderen in België en Europa Noordelijk deel van België Meer dan 6 miljoen inwoners Hoofdstad Brussel Vlaanderen: Vlaams Gewest + Vlaamse Gemeenschap

Vlaanderen als deelstaat Vlaams Gewest: grondgebonden materies Vlaamse Gemeenschap: persoonsgebonden materies 1 Vlaams Parlement en 1 Vlaamse Regering

Vlaams onderwijs Vlaamse Minister van Onderwijs en Vorming: bevoegd voor kleuter- tot en met universitair onderwijsbeleid Maar! Federale bevoegdheden: – bepalen van begin en einde van de leerplicht – vastleggen minimumvoorwaarden voor een diploma – bepalen pensioenen van het onderwijspersoneel

Beleidsdomein ‘Onderwijs en Vorming’ Departement Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgODi) Agentschap voor Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs en Studietoelagen (AHOVOS) Agentschap voor Onderwijscommunicatie (AOC) Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs (AGIOn)

Internationale samenwerking Vlaamse of Belgische programma’s bv. Prins Filipfonds, GROS, ‘Euroklassen’ Bilaterale samenwerking bv. met Nederland, Marokko, Rusland… Programma’s van de Europese Unie Deelname in verschillende internationale organisaties: Raad van Europa, OESO, UNESCO

Programma’s Europese Unie Een Leven Lang Leren Programma (LLP): – 4 subprogramma’s: Comenius, Erasmus, Leonardo da Vinci, Grundtvig – Transversaal programma – Jean Monnetprogramma Implementatie LLP door EPOS vzw EPOS: Europese programma’s voor Onderwijs, Opleiding en Samenwerking

Schoolbevolking in het voltijds onderwijs per onderwijsniveau (schooljaar )

Schoolbevolking in het volwassenenonderwijs en het deeltijds kunstonderwijs (schooljaar )

Onderwijs in Vlaanderen : algemene principes Leerplicht Vrijheid van onderwijs Gelijke onderwijskansen Onderwijsnetten Financiering van het onderwijs Kostenbeheersing Autonomie Participatie Organisatie van het school- en academiejaar

Principe: recht op onderwijs Begin: 1 sept van kalenderjaar waarin kind 6 jaar wordt Einde:op 18 jaar of 30 juni van kalenderjaar waarin jongere 18 jaar wordt Voltijdse leerplicht tot 15 of 16 Leerplicht ≠ schoolplicht  huisonderwijs mogelijk Leerplicht

Vrijheid van onderwijs Grondwet: vrijheid van onderwijs Elke natuurlijke persoon of rechtspersoon kan onderwijs organiseren en instellingen oprichten Inrichtende machten of schoolbesturen Keuzevrijheid van de ouders

Gelijke onderwijskansen (GOK ) Decreet voor gelijke onderwijskansen – recht op inschrijving – lokale overlegplatforms – zorgverbreding Zie

Onderwijsnetten Representatieve vereniging van inrichtende machten 3 onderwijsnetten: – GO! – gesubsidieerd officieel onderwijs – gesubsidieerd vrij onderwijs Officieel en vrij onderwijs

Financiering van het onderwijs 8,86 miljard euro (2007) = 40 % Vlaamse begroting Kosten scholen: – personeelskost: betaald door ministerie van Onderwijs en Vorming – werkingskost: via financiering of subsidiëring scholen

Het onderwijsbudget per onderwijsniveau (2007)

Onderwijsbegroting per uitgavencategorie (2007)

Nieuwe financiering Pijlers van de nieuwe financiering: 1.Lat tussen de verschillende netten gelijk 2.Financiering deels o.b.v sociaal profiel van de leerlingen = de leerlingenkenmerken

Leerlingenkenmerken 4 indicatoren (o.b.v. wetenschappelijk onderzoek) zijn goede voorspellers van schoolse prestaties: – het opleidingniveau van de ouders – de thuistaal – het gezinsinkomen – de buurt waarin een kind woont Scholen krijgen meer middelen naargelang ze veel leerlingen hebben die beantwoorden aan één of meerdere van deze indicatoren

Kostenbeheersing Toegang tot basis- en secundair onderwijs: gratis Schoolmateriaal basisonderwijs: – voor ontwikkelingsdoelen en eindtermen: gratis – dubbele maximumfactuur vanaf 1 sept 2008 – lijst met bijdragen (bv. voor maaltijden) meedelen aan ouders

Kostenbeheersing Schoolmateriaal secundair onderwijs: – bepaalde kosten onderwijsactiviteiten en didactisch materiaal – lijst met bijdragen in schoolreglement – vooraf inspraak van leerlingen en ouders Uitgebreide info op

Autonomie Lokale responsabilisering Meer verantwoordelijkheid bij: – onderwijsverstrekkers – leerlingen, studenten en ouders Op alle onderwijsniveaus

Centrale participatiestructuren VLOR (Vlaamse Onderwijsraad): – raad vertegenwoordigers hele onderwijslandschap – adviseert de minister en het Vlaams Parlement VLIR (Vlaamse Interuniversitaire Raad): – adviesraad universitair onderwijs VLHORA (Vlaamse Hogescholenraad): – adviesraad hogescholenonderwijs VOC (Vlaams onderhandelingscomité): – onderhandelingscomité hoger onderwijs

Lokale participatiestructuren Basis- en secundair onderwijs: – schoolraad:  algemeen informatierecht  adviesbevoegdheid  overlegbevoegdheid  Communicatieplicht – pedagogische raad – leerlingenraad – ouderraad – oudervereniging

Lokale participatiestructuren Hoger onderwijs: – studentenraad – onderhandelingscomités – academische raad – ondernemingsraad

Rechtspositie Decreten rechtspositie: – voor gesubsidieerd onderwijs – voor het GO! Vaste benoeming Autonomie humanresourcesbeleid cf. functiebeschrijvingen en evaluaties Personeelsleden van hogescholen en universiteiten: aparte rechtspositie

Organisatie school- en academiejaar Basis- en secundaire scholen + centra voor volwassenenonderwijs: – Schooljaar begint: 1 sept – Schooljaar eindigt: 30 juni (31 aug)

Organisatie school- en academiejaar Centra voor basiseducatie: volgen schooljaarsysteem in de praktijk Hoger onderwijs: – academiejaar begint: tussen 1 sept en 1 okt – academiejaar eindigt: dag vóór begin volgend academiejaar

Onderwijsniveaus Basisonderwijs (bao) Secundair onderwijs (so) Hoger onderwijs (ho) Deeltijds kunstonderwijs (dko) Volwassenenonderwijs (vo)

Onderwijsstructuur

Organisatie leerplichtonderwijs (basis- en secundair onderwijs) Scholengemeenschap verzameling van verschillende scholen van eenzelfde onderwijsniveau (basis- of secundair onderwijs) die samenwerken op diverse vlakken (logistiek, studie- aanbod)

Organisatie leerplichtonderwijs (basis- en secundair onderwijs) Lestijdenpakket bepaalt aantal leerkrachten Urenpakket voor kinderverzorgers (gewoon kleuteronderwijs) Enveloppe zorguren o.b.v. totaal aantal leerlingen Puntenenveloppe voor beleids- en ondersteunend personeel

Structuur basisonderwijs Gewoon basisonderwijs – kleuteronderwijs (2,5 tot 6 jaar) – lager onderwijs ( 6 tot 12 jaar) Buitengewoon basisonderwijs – kleuteronderwijs – lager onderwijs

Structuur basisonderwijs Buitengewoon basisonderwijs – voor kinderen die tijdelijk of permanent specifieke hulp nodig hebben – Nu nog 8 types maar hervorming: leerzorgkader Geïntegreerd basisonderwijs (GON)

Inhoud basisonderwijs Ontwikkelingsdoelen: – gewoon kleuteronderwijs – buitengewoon basisonderwijs type 1,2,7 en 8 Eindtermen: gewoon lager onderwijs Leergebiedoverschrijdende eindtermen

Structuur secundair onderwijs Voltijds secundair onderwijs (12 tot 18 jaar) – gewoon secundair onderwijs – buitengewoon secundair onderwijs  nu nog 4 opleidingsvormen maar hervorming: leerzorgkader – geïntegreerd secundair onderwijs (GON)

Structuur secundair onderwijs Deeltijds secundair (v.a.15 of 16 jaar) – deeltijds beroepssecundair onderwijs – leertijd VIZO-Syntra – erkende deeltijdse vorming  nieuw decreet ‘leren en werken’

Voltijds secundair onderwijs Graden 1 ste tot 4 de graad Onderwijsvormen (vanaf 2 de graad): – algemeen secundair onderwijs (aso) – technisch secundair onderwijs (tso) – kunstsecundair onderwijs (kso) – beroepssecundair onderwijs (bso) Studierichtingen

Inhoud secundair onderwijs Eindtermen: gewoon secundair onderwijs – vakgebonden eindtermen – vakoverschrijdende eindtermen (VOETen) – specifieke eindtermen (2 de & 3 de graad aso) Ontwikkelingsdoelen: buitengewoon secundair onderwijs

Inhoud Secundair Onderwijs Vanaf 2 de graad: definitieve studiekeuze met gemeenschappelijk en optioneel deel Diploma secundair onderwijs geeft onbeperkt toegang tot hoger onderwijs

Hoger Onderwijs Bacheloropleidingen Masteropleidingen Voortgezette opleidingen Postgraduaten en na- en bijscholingen Doctoraatsopleidingen

Hoger Onderwijs Hoger professioneel onderwijs – enkel professioneel gerichte bachelors – enkel aan hogescholen Academisch onderwijs – zowel bachelor- als masteropleidingen – zowel aan universiteiten als hogescholen (associatie) Associatie: institutionele samenwerking tussen universiteit en één of meer hogescholen

Min. 180 ECTS (= European Credit Transfer System) Professioneel gerichte bachelor Academisch gerichte bachelor Bachelor-na-bachelor: min. 60 ECTS Bacheloropleidingen

Masteropleiding Min. 60 ECTS Na academische bachelor of na een schakelprogramma Master-na-master: min. 60 ECTS

Deeltijds kunstonderwijs Aanvullend onderwijs kinderen en volwassenen Kunstzinnige vorming Inschrijvingsgeld 4 studierichtingen: – beeldende kunst – muziek – woordkunst – dans

Volwassenenonderwijs Staat los van initiële onderwijsloopbaan Inschrijvingsgeld Lineaire (afbouw) & modulaire opleidingen Contact- en gecombineerd onderwijs

Volwassenenonderwijs 3 onderwijsniveaus Basiseducatie  in centra voor basiseducatie Secundair volwassenenonderwijs en hoger beroepsonderwijs  in centra voor volwassenen- onderwijs

Ondersteuning en kwaliteitszorg Centra voor leerlingenbegeleiding (CLB) Informatie- en communicatietechnologie Communicatie Kwaliteitsbewaking en -bevordering

Centra voor leerlingenbegeleiding Info, hulp en begeleiding Voor ouders, leerlingen, leraren,directies. CLB-begeleiding: – leren en studeren – schoolloopbaan – preventieve gezondheidszorg – sociaal-emotionele ontwikkeling

ICT Vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen (1 sept ’07) REN: Regionaal Expertise Netwerk 5 pijlers Vlaams beleid: – versterken beleidsvoerend vermogen – bevorderen deskundigheid onderwijspersoneel – infrastructuur – aangepast leermiddelenbeleid – stimuleren van onderzoek en ICT-monitoring

Communicatie Informeren en betrokkenheid stimuleren Ouders, leerlingen, directies, leraren… – – Klasse – publicaties (papier en/of digitaal) – informatie-evenementen (rondes van Vlaanderen…)

Kwaliteitsbewaking en -bevordering Basis-, secundair, deeltijds kunstonderwijs, CLB’s & centra voor volwassenenonderwijs 3 pijlers: – eindtermen en ontwikkelingsdoelen – inspectie: school- of centrumdoorlichting – pedagogische begeleiding

Kwaliteitsbewaking en -bevordering School- of centrumdoorlichting  inspectie controleert realisatie eindtermen en ontwikkelingsdoelen  verslagen inspectie openbaar  bij eventuele tekorten: inschakelen pedagogische begeleidingsdienst (PBD) Decreet ‘Kwaliteitszorg’ in voorbereiding

Kwaliteitsbewaking en -bevordering Hoger onderwijs  Interne kwaliteitszorg  Externe kwaliteitszorg via visitatie (openbaar rapport) Accreditatie = internationale erkenning opleiding

Onderwijs - arbeidsmarkt Proeftuinen Modularisering Competentie-agenda Hoger beroepsonderwijs Levenslang leren

Onderwijs - arbeidsmarkt Modularisering – opleidingen in modules i.p.v. graden of leerjaren – per afgewerkte module: erkend deelcertificaat  kansen arbeidsmarkt verhogen Proeftuinen – projecten van scholen in regelluwe omgeving – thema’s: ‘technologie’, ‘werkplekleren’, ‘studie- en beroeps- keuze’…

De Competentieagenda 2010 Betere afstemming onderwijs-arbeidsmarkt – Actielijn 1: studie- en beroepskeuze – Actielijn 2: uitbouw werkplekleren – Actielijn 3: stimuleren ondernemingszin – Actielijn 4: eerder verworven competenties- EVC

Hoger beroepsonderwijs (HBO) Opleidingen volwassenenonderwijs + 7 de specialisatiejaren tso en kso + 4 de graden bso In centra voor volwassenenonderwijs maar ook in instellingen voor secundair onderwijs en hogescholen Uitbouw HBO  nauwe samenwerking met de beroepssectoren

Levenslang leren Veranderende behoeften arbeidsmarkt  noodzaak levenslang leren Flexibilisering van leertrajecten door: – Afstandsleren – duale leerwegen – erkennen eerder verworven competenties (EVC) – avondonderwijs…

Studiefinanciering Aanpassing wetgeving: – ook deeltijds beroeps- en basisonderwijs – gelijke inkomensgrenzen hoger, secundair & basisonderwijs – verhoging van de bedragen – koppeling aan regelmatige aanwezigheid – wijzigingen nationaliteitsvoorwaarde – wijzigingen pedagogische voorwaarden

Spijbelactieplan Spijbelen gebeurt vaak door jongeren die goed onderwijs net heel hard nodig hebben. Acties: sensibiliseren, informeren, preventie,… Gedeelde verantwoordelijkheid: jongeren, CLB’s ouders, scholen, politie, artsen…

Kleuterparticipatie Niet naar de kleuterklas gaan – gevaar voor leer- en/of taalachterstand – kleuterparticipatie nodig voor gelijke onderwijskansen Diverse beleidsmaatregelen: – sensibilisering; – meer instapklassen; – zorgmedewerker …

Gezondheidsbeleid Gezonde scholen:  léren & dóen van gezonde dingen  vooral van belang voor kinderen die thuis minder gestimuleerd worden hiertoe

De lat hoog voor talen Beheersen schooltaal  verhoogt gelijke onderwijskansen Taalcompetenties zijn belangrijk – zowel Nederlands als vreemde talen Talenbeleid gedragen door élke leraar

Leerzorgkader Beschrijft zorgaanbod gewoon & buitengewoon onderwijs Vervangt huidige typologie buitengewoon onderwijs (8 types) Leerzorgmatrix:  4 leerzorgniveaus  4 clusters/doelgroepen

Hervorming lerarenopleiding Geïntegreerde lerarenopleiding 180 ECTS = professionele bachelor aan hogescholen Specifieke lerarenopleiding – na diploma hoger of volwassenenonderwijs – aan universiteiten, cvo’s en hogescholen

Hervorming lerarenopleiding 1 diploma van leraar gebaseerd op gelijke set van basiscompetenties Inhoud curricula versterkt Méér praktijkervaring – preservicetraining – inservicetraining

Leerkrediet Elke student aan hogeschool/universiteit Stimuleert doordachte studiekeuze Inschrijven met leerkrediet nul  toestemming instelling nodig  verhoging inschrijvingsgeld mogelijk

Leerkrediet Startkapitaal140 studiepunten Bij inschrijvingMin opgenomen studiepunten Einde van academiejaar plus verworven studiepunten Eerste 60 studiepunten dubbel Behalen van masterMin 140 studiepunten

Rationeel energiegebruik (REG) Minder budget voor energie = meer budget voor inhoudelijke werking Leerlingen leren over rationeel energiegebruik REG-maatregelen: – sensibilisering en subsidies van de overheid zie – E70- richtlijn – passiefscholen