JPM 1 BSE enquête in het kader van het Europees project EMRISK FAVV Wetenschappelijk Comité - Wetenschappelijk Secretariaat 27 september 2006 – Raadgevend Comité – Punt 9

JPM 2 OVERZICHT  1. Situering EMRISK en BSE-enquête  2. EMRISK  3. BSE enquête  4. Resultaten van de enquête m.b.t. invloedsdomeinen van de voedselketen  5. Resultaten van de enquête m.b.t. de BSE-indicatoren  6. Conclusies

JPM 3 1.Situering EMRISK en BSE enquête  EMRISK – Europees project in opdracht van het EFSA – Coördinator : VWA (NL) – Andere partners : BVL (D), BfR (D), FAVV (BE), FSA (UK), CSL (UK), RIKILT (NL), RIVM (NL), FAO, OIE  BSE enquête kadert in het Europees project EMRISK – Initiatief van het FAVV Wetenschappelijk Comité en het FAVV Wetenschappelijk Secretariaat

JPM 4 2. EMRISK  Doelstelling van het project EMRISK – Emerging risk (nieuw risico) wordt gedefinieerd als een voedsel of voeder gerelateerd gevaar dat in de nabije toekomst een risico kan vormen voor de volksgezondheid – Art. 34 Algemene levensmiddelenwetgeving (Ver. 178/2002) : ‘EFSA zal een systeem oprichten met monitoring procedures voor het systematisch zoeken, verzamelen en analyseren van informatie met als doelstelling de identificatie van ‘emerging risks’ binnen de domeinen van haar missie’ – Doelstelling = het adviseren van EFSA voor het opzetten van een ‘Early Warning System’ voor nieuwe risico’s (emerging risks)

JPM 5 2. EMRISK ‘PRE-EARLY WARNING SYSTEM’ Invloeds domein Wetenschappelijke experts Signaal Indicator Zoek- motor Informatie- bronnen Pro-actieve waarschuwing Actie EMRISK : BASISPROCES binnen een ‘PRE-EARLY WARNING SYSTEM’

JPM 6 2. EMRISK Holistische benadering voor emerging risks Geïdentificeerde invloedsdomeinen in het kader van PERIAPT (

JPM 7 2. EMRISK 5 retrospectieve case-studies  Identificatie van indicatoren  Indicator => een trend van een indicator duidt direct of indirect het (mogelijke) optreden van een nieuw risico aan  Vijf retrospectieve case-studies Aviaire influenza (RIKILT/RIVM) Semicarbazide (FSA) Acrylamide (BfR/BVL) Aflatoxicose (FAO) Bovine spongiforme encephalopathy (BSE) (FAVV)

JPM 8 Dirk BerkvensStatistiek, dierlijke epidemiologieITG Emmanuel Vanopdenbosch BIOHAZ panel EFSACODA Sophie QuoilinCJD, humane epidemiologieWIV Etienne ThiryTSE expert, dierlijke epidemiologieULg Claude Saegerman TSE expert, dierlijke epidemiologieULg Karen VereeckenPredictive modelling, micr. risico analyse FAVV Sigrid Van Boxstael Proteïne scheikunde, micr. risico analyse FAVV 2. EMRISK : case-study BSE (FAVV) werkgroep

JPM 9 2. EMRISK : case study BSE identificatie indicatoren  Voorbeelden geïdentificeerde indicatoren in de BSE case study – Invloedsdomein “Natuur en Omgeving” Toename van de sterfte van in het wild levende herkauwers – Invloedsdomein “Wetenschap, Technologie & Industrie” Toename van het aantal citaties van het woord ‘prion’ in de wetenschappelijke literatuur – Invloedsdomein “Informatie” Toename van het aantal bijeenkomsten tussen experten m.b.t. BSE – Invloedsdomein “Landbouw” Toename van het aantal abnormale klinische, neurologische signalen vastgesteld bij rundvee

JPM EMRISK : case-study BSE identificatie indicatoren 9 invloedsdomeinen 50 indicatoren

JPM BSE enquête  Doelstelling A) Opinie m.b.t. het belang van invloedsdomeinen van de voedselketen voor risico’s in de voedselketen B) Opinie m.b.t. het belang van indicatoren voor identificatie van BSE als ‘emerging risk’ (retrospectief)  Deelnemers 12 leden van het Raadgevend Comité 49 wetenschappers

JPM Resultaten van de enquête m.b.t. de invloedsdomeinen  Opinie m.b.t het belang van invloedsdomeinen van de voedselketen voor het optreden van risico’s in de voedselketen  Volgende scores konden door de deelnemers aan de enquête ingevuld worden : – Score = 0  belang invloedsdomein : verwaarloosbaar – Score = 1  belang invloedsdomein : weinig belangrijk – Score = 2  belang invloedsdomein : matig belangrijk – Score = 3  belang invloedsdomein : belangrijk – Score = 4  belang invloedsdomein : zeer belangrijk

JPM Resulaten van de enquête m.b.t. de invloedsdomeinen RACOM / WET. RACOM WET.

JPM Resultaten van de enquête m.b.t. de BSE indicatoren (RACOM / WET.)  Deelnemers enquete : zelf invullen BSE-kennisniveau

JPM Resultaten van de enquête m.b.t. BSE indicatoren  Opinie m.b.t. het belang van indicatoren voor identificatie van BSE als emerging risk (retrospectief)  Volgende scores konden door de deelnemers aan de enquête ingevuld worden : – Score = 0  belang indicator : verwaarloosbaar – Score = 1  belang indicator : weinig belangrijk – Score = 2  belang indicator : matig belangrijk – Score = 3  belang indicator : belangrijk – Score = 4  belang indicator : zeer belangrijk

JPM Resulaten m.b.t. de BSE indicatoren Wetenschappers (49 personen) GEMIDDELDE SCORE VOOR HET BELANG VAN DE INDICATOR W/T/I N O/P I C E L V C/D SCORE WET. STDEV Indicatoren (per invloedsdomein)

JPM Resultaten m.b.t. de BSE indicatoren Raadgevend Comité (12 personen) GEMIDDELDE SCORE VOOR HET BELANG VAN DE INDICATOR W/T/I N O/P I C E L V C/D SCORE RACOM STDEV Indicatoren (per invloedsdomein)

JPM Resultaten m.b.t. de BSE-indicatoren  Raadgevend Comité – Grote standaardafwijking (verschillende BSE-kennisniveaus) – Minder uniforme conclusies dan …  Wetenschappers – Lagere standaardafwijking – Indicatoren als zeer belangrijk geïdentificeerd (top 5) Indicator 36 : toename van de prevalentie van het aantal ‘hoog’ verdachte gevallen van BSE (invloedsdomein ‘Landbouw’) Indicator 37 : toename van het aantal abnormale neurologische klinische tekenen bij rundvee (invloedsdomein ‘Landbouw’) Indicator 35 : toename van de prevalentie van het aantal klinisch vermoede gevallen van BSE (invloedsdomein ‘Landbouw’)

JPM Opinie BSE-indicatoren Indicator 43 : toename van het aantal positieve BSE-testen (invloedsdomein ‘Landbouw’) Indicator 2 : output van risico-evaluatie, bv. het aantal geschatte BSE-gevallen (invloedsdomein ‘Wetenschap, Techniek & Industrie’) – Indicatoren als weinig belangrijk ingeschat (laagste 5 scores) Indicator 11 : toename van het aantal geregistreerde aanvragen voor medicinale producten bestemd voor gebruik bij runderen (domein ‘Wetenschap, Techniek & Industrie’) Indicator 45 : toename van het aantal gemengde weiden voor schapen, geiten, runderen en wildvee (invloedsdomein ‘Landbouw’) Indicator 23 : niveau van veiligheid en bioveiligheid van onderzoekscentra en diagnostische labo’s (invloedsdomein ‘Regering & Politiek) Indicator 29 : verandering in eetgewoontes van de consumenten (invloedsdomein ‘Consumentengedrag’)

JPM 20 Conclusies A) Opinie m.b.t. het belang van invloedsdomeinen van de voedselketen voor het optreden van risico’s in de voedselketen – Belangrijkste invloedsdomeinen (RACOM & WET.) “Wetenschap, Technologie en Industrie” “Landbouw” B) Opinie m.b.t. het belang van indicatoren voor identificatie van BSE als emerging risk (retrospectief ) – Wetenschappers duidelijke top 5 van indicatoren Behoren tot de invloedsdomeinen ’Landbouw’ en ‘Wetenschap, Technologie & Industrie” – Raadgevend Comité Minder uniforme conclusies

JPM 21 Conclusies Wat Nu ?  Europees project EMRISK beëindigd – Finaal rapport (1)  EFSA – Scientific Committee : opinion of the Scientific Committee related to emerging risks (1) Korte termijn – Networking met EFSA panels, EFSA stakeholders, EFSA adviesraad, wetenschappelijke panels commissie, OIE, FAO, WHO Langere termijn – ‘early warning system’ met gebruik van indicatoren (1)