Luc Van de Ven Klinisch Ouderenpsycholoog UPC-KULeuven, campus Leuven Ouderenmishandeling De medische sector belicht: knelpunten in het heden, uitdagingen voor de toekomst. Luc Van de Ven Klinisch Ouderenpsycholoog UPC-KULeuven, campus Leuven

Inleidende reflecties Multidisciplinair werk Thuiszorg en ziekenhuis: erg verschillend uitgangspunt Spoedgevallen, raadpleging, afdeling geriatrie/psychiatrie: idem Prevalentie blijft moeilijke oefening Gemeenschappelijk: ‘met de mond vol tanden’, ‘de kunst van het haalbare’

Eerste knelpunt: diagnostiek Is dit mishandeling? Ontspoorde zorg? Meestal vage signalen. Occasioneel of systematisch? Ter kwader trouw? Bewust? Slachtoffer is vaak geen aanklager. Aanklager is soms geen slachtoffer. Specifiek probleem: dementie

Gesprek met de oudere en diens omgeving. d.i. zowel diagnostiek als behandeling. Betr. de oudere: ‘stille signalen’: apathie, angst, terughoudendheid voorwaarden voor hulpverlener: kennis van individuele levensloop algemene ouderenpsychologie ouderenpsychiatrie n.b.: beginnende dementie persoonlijkheidsproblematiek paranoïde stoornis

Gesprek Met de familie (belangrijke derden) Familiale diagnostiek Familiale geschiedenis Intergenerationele transmissie? Macht binnen koppel/familie Inschatten (en benoemen) van zorglast n.b.: begrijpelijk maken ≠ legitimeren Niet direct beschuldigen Vermijden van de term ‘ouderenmishandeling’ Vaak herdefiniëren: van ‘dader en slachtoffer’ naar ‘een familie met problemen’

De persoon van de hulpverlener als diagnostisch instrument Mijn geschiedenis kleurt mijn diagnostiek (opvattingen, waarden, gevoeligheden,…) n.b.: Tegenoverdracht Daarom: ook diagnostiek is teamwerk. Huisarts vaak in ‘eenzame positie’.

Uitdagingen: tussen droom en daad… Ziekenhuisopname kan voordelen bieden. Overleg thuiszorg – ziekenhuis. Inschakelen van specialisten in de familietherapie bij ouderen: opleiding ervaring evenwicht tussen ‘joinen’ en ‘autoriteit’ leeftijd/statuut

Uitdagingen: tussen droom en daad… Staan (ook) wetten in den weg en praktische bezwaren…. ‘ligduur’ geriatrische afdeling Betaalbaarheid WZC

Uitdagingen: tussen droom en daad… Bij ontslag uit het ziekenhuis Assertieve hulpverlening Voorwaarden voor ontslag Contract Installeren van thuiszorg mét gezamenlijk gesprek vooraf. In duidelijk en extreme gevallen: arts kan het familielid als vertegenwoordiger van de (wilsonbekwame) patiënt ‘neutraliseren’ n.b.: dossier

Uitdagingen: tussen droom en daad… Bij ontslag uit het ziekenhuis Huisarts houdt voet tussen de deur (maak van hem/haar niet de vijand of de spion)

Algemene Preventie Maatregelen Zorgzame samenleving Sensibiliseren van professionele hulpverleners Niet idealiseren van thuiszorg n.b.: beste preventie ═ zorgvuldig, deskundig en geëngageerd werken met probleem dat zich vandaag aandient.