Kwaliteitsvolle natuurtechnische projecten realiseren in Vlaanderen Marc Dillen Directeur-Generaal Vlaamse Confederatie Bouw

Natuurtechnische milieubouw Quid ? “Het gebruik van materialen en methoden die leiden tot de integratie van techniek en ecologie zodat zowel in bestaande als nieuwe infrastructuren een uitgangssituatie wordt gecreëerd voor de ontwikkeling van natuur,”

Natuurtechnische milieubouw Quid ? De technische toepassing van ecologische producten in de bouwsector is tweeledig. NTMB draagt rechtstreeks bij tot de biodiversiteit door toepassingen die het milieu bevorderen : bermen, taluds opgebouwd uit geocomposieten, groendaken, gevelbegroening, wadi’s in de stad, ecoducten NTMB draagt onrechtstreeks bij tot een beter leefmilieu door het gebruik van nawasbare materialen : hout, riet, hennep, vlas, …

Natuurtechnische milieubouw Toepassingsgebied NTMB 2 : gebruik in bouwtoepassingen (gebruik van nawasbare materialen) NTMB 1 : direct doel = natuur bevorderen door ecologie te stimuleren Vb : ecoduct

Natuurtechnische Milieubouw Aandachtspunten Kwaliteitsgarantie v. concrete toepassing : een goed product dient op de juiste manier toegepast te worden : Nood aan knowhow Kwaliteitsnormering (cfr. BENOR) Building – Maintenance – Operations : Building : het eigenlijke plaatsen , juist product op de juiste plaats Maintenance : delicaat, onderhevig aan veel invloeden Operations : Evaluatie pas mogelijk na gebruik. Toepassing moet blijven werken vb : een aangeplant rietveld moet zijn waterzuiverende functie behouden

Natuurtechnische milieubouw = de toekomst De bouwsector evolueert … Cfr : Synergie Een groeiende bevolking (+ 6,8 miljoen Vlamingen tegen 2030) Schaarser worden bebouwbare oppervlakte Schaarser wordende primaire grondstoffen Druk op het leefmilieu Natuurtechnische bouwmethodes noodzakelijk

Natuurtechnische milieubouw = de toekomst Natuurtechnisch bouwen = maatschappelijk belangrijk ! Door voornoemde factoren eens te meer : Beheersen van overstromingen Erosie tegengaan Het mogelijk maken in overstromingsgebied te bouwen op een ecologische manier Groen inzetten tegen verdichting in de stad Uitdroging bodem tegengaan (cfr. Water doorlaatbare verharding) …

Natuurtechnische milieubouw = de Toekomst Case study urban heat island effect (UHI) Het fenomeen dat de temperatuur in een stedelijk gebied gemiddeld hoger is dan in het omliggende landelijk gebied. De belangrijkste oorzaken van het UHI zijn de absorptie van zonlicht door de in de stad aanwezige donkere materialen en de relatief lage windsnelheden. Door het UHI ontstaan tijdens hete zomers problemen zoals hittestress en zelfs hogere mortaliteitscijfers

Natuurtechnische milieubouw = de toekomst Klimaatverandering leidt tot drogere en hete zomers. (cfr. desertificatie Zuid-Spanje/Almeria). “Temperatures within the garden were often significantly cooler than nearby locations. The cooling effect was most marked on the hottest day, in which the garden’s highest temperature was a 6.9 C cooler than surrounding locations.” Een steeds groeiende bevolking leidt tot groter wordende steden die heuse hitte-eilanden vormen in de zomer. (cfr studie VITO en Ugent : Het centrum van Gent is gemiddeld 3 graden warmer dan de buitenrand en het verschil kan oplopen tot 8 graden op hete dagen.)  Een studie uitgevoerd door de EC DG ENV in Lissabon (2011) wijst uit dat groene zones voor koeling zorgen en de leefbaarheid vergroten :

Natuurtechnische milieubouw = de toekomst Remedie : Natuurtechnische milieubouw : Groene daken Groene bestrating Groene gevels

Natuurtechnische milieubouw = de Toekomst Case Study : Hydroseeding Hydroseeding omvat het hydraulisch aanbrengen op elke bodem, al dan niet op een helling, van een mengeling van water, zaden (bloemen of planten), groeibevorderaar en fixator om snel en duurzaam verschillende soorten terreinen te herbeplanten. Talrijke voordelen: -Vestigt de grond en controleert de erosie -Herstelt het ecologisch evenwicht -Voorkomt het wegwaaien, wegspoelen van het Talrijke toepassingen: Industriële zones, steengroeven en opslagplaatsen van afval,weg- en spoortaluds, ophogingen, taluds, grachten, bermen, opvang- en bezinkingsbekken, oevers, Recreatieterreinen, … .

Natuurtechnische milieubouw = de toekomst Case study : geocomposieten Vb : Kokos Deze materialen worden zowel onbeplant, als voorbeplant en dus voorbeworteld, gebruikt als natuurlijke oeverbescherming. Voordelen : weinig of geen uitval van planten onmiddellijke ingroei en dus erosiebescherming van de teen van de oever arbeidsbesparend ( snelle plaatsing ) Bij plaatsing van de voorbeplante materialen, gaan de wortels zich onmiddellijk vasthechten aan de ondergrond. De plantengoei neemt de bescherming van de oever over.

Natuurtechnische milieubouw Nuances Aanwasbare materialen hebben grote volumebeperkingen: Gevaar voor bedreiging van het landbouwareaal Gevaar voor ontbossing Noodzaak aan duurzame exploitatie van aanwasbare materialen. Ons “ecologisch bewustzijn” mag niet samengaan met eco-destructie elders Vb : Borneo Massale ontbossing voor ontginning palmolie. Vermijden van zelfde fenomeen door grote vraag naar hout en kokos voor natuurtechnische milieubouw Noodzaak aan betrouwbaar label voor duurzaam ontgonnen hout. Zelfs FSC ter discussie ! Unfortunately, as the system has expanded, FSC has not been successful in applying its system and standards consistently. Furthermore, many of the FSC’s on-the-ground performance criteria are either weak, under threat of being weakened, or not properly implemented (Greenpeace 2013)

Natuurtechnische milieubouw Nuances Geen vervanging van klassieke bouwtechnieken : wel een evenwichtig samengaan. De specifieke omstandigheden van de werf kunnen nopen tot meer klassieke bouwmethodes. Bouwtechnische beperkingen : voldoen NTMB-materialen wel aan de strikte vereisten opgelegd voor klassieke materialen ? Zijn ze voldoende duurzaam en veilig ? Grote Onderhouds – en beheerkosten. Afwezigheid van richtlijnen in bestekken over beheerskosten

Verdere toekomst ? Duurzaamheid ? Ook de duurzaamheid van de bouwmaterialen wordt mee geëvalueerd in duurzaamheidslabels: ‘cradle to cradle’ Criteria: energy, transport, waste, renewable energy, land use, materials, acces, …

‘Cradle to Cradle’ Dus niet alleen de milieu-inpact tijdens de ‘gebruiksfaze’, maar ook tijdens de productie, het transport, de installatie, het gebruik en de recyclage

Bestaande duurzaamlabels voor gebouwen

Natuurtechnische milieubouw Waarom een kenniscentrum ? Erg belangrijk een kenniscentrum op te richten, zowel voor het milieuluik als voor het bouwtechnische gedeelte Grote behoefte aan NTMB Knowhow groeperen Wetenschappelijke ondersteuning Samenbrengen producenten – distributeurs – aannemers : communicatie, best practices Bekendheid producten en toepassingen verzorgen, vertrouwen genereren, maatschappelijk draagvlak creëren Label - zorgsysteem Aanpassen standaardbestek 250

Vlaamse Confederatie Bouw Dank voor uw aandacht ! Marc Dillen Directeur-Generaal Vlaamse Confederatie Bouw