Beroepscode voor pedagogen- keurslijf of keuzemenu? mr. Nicoline Jacobs Nijmegen, 12 december 2012

Nederlandse Vereniging van pedagogen en onderwijskundigen Opgericht 1962, 6000 leden Doel: belangenbehartiging: opleidingen, beroep, economische en maatschappelijke belangen forum voor onderling contact deskundigheidsbevordering,beroepsbekwaamheidsregisters samenwerking met derden

Activiteiten - opstellen en handhaven van een beroepscode - ledenadvisering (helpdesk voor juridische en beroepsethische vragen) - instellen en in stand houden van beroepsbekwaamheidsregisters - organiseren van bijscholing, congressen en cursussen - uitgeven publicaties en brochures en onderhouden verenigingswebsite (www.nvo.nl) - oprichten en in stand houden van netwerkgroepen (o.a. netwerk Studenten en starters) - in stand houden van een bureau - overleg met werkgeversverenigingen (cao’s) en opleidingen (curriculum pedagogiek, accreditatie post master opleidingen) Tarieven o.a.: studenten 25, ‘starter’ 129, vol tarief 216

Beroepscode en tuchtrecht Een beroepscode is een normenstelsel voor een beroepsgroep – bron? Kenmerken: - richtsnoer voor het professionele handelen (wel ‘steun in de rug’) - toetsteen (geen ‘stok om te slaan’) - verbindend voor wie lid beroepsvereniging is - verzameling m.o.m. open normen - grote rol voor oordelen en verantwoorden vanuit professionele autonomie - koppeling aan tuchtrecht

Tuchtrecht Tuchtrecht is toetsing en evt. ‘tuchtiging’ (opleggen disciplinaire maatregelen) door vakgenoten. College van Toezicht en College van Beroep; waarschuwing, berisping, schorsing, ontzetting (consequenties: uit vereniging, uit registers) Beroepscode en tuchtrecht: waarborgen kwaliteit beroepsuitoefening. Operationeel per 01-01-2015: registratieplicht en tuchtrecht

Beroepsethiek Beroepsethiek ‘beoefenen’ is: benoemen en toepassen van beroepsnormen (professionele moraal) op een gestructureerde en logische wijze. Professional heeft een persoonlijke moraal, een professionele moraal en een maatschappelijke moraal. Beroepsbeoefenaar heeft professionele autonomie.

Professionele autonomie Het gebruiken van de bevoegdheid, gebaseerd op deskundigheid en wijsheid, om als beoefenaar van een professie, tot een eigen oordeel te komen en daar naar te handelen. Het benutten van de discretionaire ruimte die inherent is aan professioneel handelen. Vergt oordeelsvermogen en besluitvaardigheid (de vaardigheid om tot een gewogen besluit te komen).

Casus Op maandagochtend belt BJz het MKD en vertelt dat voor Amber een machtiging uithuisplaatsing (uhp) door de kinderrechter is afgegeven. BJz vertelt dat zij de uhp niet vanuit het ouderlijk huis van Amber willen doen omdat vader intimiderend en gewelddadig is tegen hulpverleners. Voor Amber zal het traumatiserend zijn als zij getuige is van het gedrag van haar vader jegens BJz medewerkers en politie. BJz kondigt aan dat zij Amber ‘s middags zullen ophalen en haar aansluitend in een pleeggezin zullen plaatsen. De pedagoog belt de helpdesk van de NVO en vraagt of zij/het MKD verplicht zijn om aan de uhp mee te werken.

Juridische aspecten Een goede pedagoog onderkent de juridische uitgangspunten wanneer die in zijn/haar besluitvorming een rol moeten spelen, zoals: - WGBO (Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst) - WBP (Wet Bescherming Persoonsgegevens) - WJz (Wet op de Jeugdzorg) - BW boek 1(Burgerlijk Wetboek, t.w. personen- en familierecht) Pijlers individuele hulpverleningsrelatie: recht op toereikende en begrijpelijke informatie recht om vooraf toestemming te geven of te weigeren > informed consent

Beroepsgeheim bewaren of aangifte doen? Een schoolpedagoog begeleidt al langere tijd een leerling, M. De pedagoog maakt zich zorgen. M. is heel erg gespannen. Hij heeft het er steeds over dat hij het niet kan verkroppen dat zijn vriendin het heeft uitgemaakt en nu met een ander (J.) is. Hij vertelt dat hij steeds beelden heeft dat hij iets heel ergs doet met J. In het laatste gesprek vertelde hij dat hij zó aan een pistool kon komen. Mag de pedagoog aangifte doen? Pas maatschappelijke, professionele en persoonlijke morele waarden toe.

Conclusies Leden van een beroepsgroep beoefenen op professionele wijze het beroep wanneer zij de normen voor het handelen ‘in hoedanigheid’ herkennen, erkennen en bewaken. Een beroepscode is daarbij richtsnoer en toetsteen: de voor het beroep en de beoefenaar geldende professionele normen zijn erin vastgelegd; cliënten en de samenleving mogen er op rekenen dat de professional deze normen naleeft en zich voor zijn handelen verantwoordt (a fortiori bij afwijken), zonodig met dwang van tuchtrecht.