Eigen kennis van moeders en voeding van zuigelingen in Noordoost Groningen Bettie Oosterhoff, Inge Hutter, Hinke Haisma Population Research Centre

Inhoud Context ……..…Participatieve benadering van gezond gedrag Achtergrond…………………Onderzoek zuigelingenvoeding Methode …………………………………..26 diepte-interviews Resultaten ………………………………………………Kennis Discussie ....…………………………………………………….. 12-7-'12

2. Verschillen in SES zijn niet altijd relevant als het kennis betreft 1. Het formuleren van richtlijnen m.b.t. hoeveelheden voeding kan een negatief effect hebben op gezond voedingsgedrag 2. Verschillen in SES zijn niet altijd relevant als het kennis betreft 3. Het verdient aanbeveling om kennisoverdracht van kunst/flesvoeding te stimuleren 12-7-'12

Inhoud Context…………Participatieve benadering van gezond gedrag Achtergrond…………………Onderzoek zuigelingenvoeding Methode …………………………………..26 diepte-interviews Resultaten ………………………………………………Kennis Discussie………………………………………………………….. 12-7-'12

Inhoud Achtergrond…………………Onderzoek zuigelingenvoeding 12-7-'12

Achtergrond onderzoek zuigelingenvoeding Ministerie VWS (2008): Richtlijn: 6 mnd. exclusieve borstvoeding (WHO 1989; Innocenti declaration 1990) 12-7-'12

Borstvoeding in Nederland (TNO, 2007) 81% start borstvoeding; 1 mnd. postpart. 48% 12-7-'12

Motieven om exclusieve borstvoeding te stoppen: (Lanting&Wouwe, 2007) 1e maand Niet genoeg melk (28%) Pijn (21%) Anders (32%) 2e – 4e maand Niet genoeg melk (40%) Werk (18%) Anders (28%) 12-7-'12

Onderzoeksvraag Wat zijn de onderliggende redenen voor moeders om borstvoeding in de 1e maand te stoppen of te continueren? Welke rol speelt kennis? 12-7-'12

Inhoud Methode …………………………………..26 diepte-interviews 12-7-'12

Perspectief van moeders Participatieve benadering Persoonlijk verhaal Diepte-interviews Intentie en werkelijkheid 2 interviews; pre- en postpartum 12-7-'12

Sample 1: Friesland: midden/hoog SES Sample 2: Noordoost Groningen: laag SES Inclusiecriteria: * Intentie borstvoeding * Primipare moeders * A terme * Fysiek, mentaal, cognitief capabel * Geen contra-indicatie 12-7-'12

Methodologisch Framework The Hutter-Hennink Qualitative Research Cycle (Qualitative Research Methods, Hennink, Hutter, Bailey, 2010) 12-7-'12

Theoretisch framework 12-7-'12

Inhoud Resultaten ………………………………………………Kennis 12-7-'12

Resultaten * 26 transcripts uit 2 samples * Veel factoren / indicatoren * Complex * Kennis 12-7-'12

Resultaten 1. Kennis – cognitief (wat weten moeders) a. voor- en nadelen b. het lactatieproces 2. Kennis – vaardigheden (wat kunnen moeders) 3. Kennis – bronnen (waar vinden moeders informatie en hoe leren ze) a. voorlichting en zorg b. eigen kennis 4. Kennis van flesvoeding 12-7-'12

1a. Kennis van voor- en nadelen Waarom ben je het van plan? Zo is het bedoeld, het is de natuur… (hoog1) Je hebt het toch bij je dus waarom zou je het niet doen… (laag1) 12-7-'12

Omdat daar ook wel vitamines ofzo in zitten… (laag1) Ja, het is het meest natuurlijke wat je kunt geven…er zitten antistoffen in, voor in het begin. Voor jezelf is het ook gezonder. En ook voor de band met je kindje, ja tussen moeder en kind…(hoog1) Omdat daar ook wel vitamines ofzo in zitten… (laag1) 12-7-'12

Hij (man) kan het niet geven… (hoog1, laag1) Je weet niet hoeveel je kindje binnen krijgt… (hoog2, laag2) 12-7-'12

1b. Kennis van het lactatieproces Weet je hoe borstvoeding werkt? Nou nee, eigenlijk niet… (hoog1) Nee, daar heb ik me niet in verdiept… (laag1) 12-7-'12

Ja, ik wist wel dat het eerst op gang moest komen… (laag2) Wij dachten, er is meteen MELK!! Maar dat was dus niet het geval, hahaha! …(hoog2) Ja, ik wist wel dat het eerst op gang moest komen… (laag2) 12-7-'12

2. Kennis - vaardigheden Weet je wat je moet doen? ‘t Is gewoon, kindje op de arm, borst eruit, gewoon, het kindje doet de rest...(laag1) Het wordt aangelegd de 1e keer en daarna moet je het zelf doen…(laag1) 12-7-'12

Ja, ik weet wel hoe het werkt met de aanmaak en hormonen zeg maar… maar nog niet wat je precies moet doen met aanleggen en dat soort dingen en welke houdingen… (hoog1) Ze pakte wel maar liet dan los en ging huilen, ze wou het niet… (laag2) 12-7-'12

3. Kennis – bronnen a. Voorlichting en zorg En toen las ik dat foldertje en toen dacht ik, ik had me nooit zo gerealiseerd dat je daar echt een beslissing over moest maken. Had je wel iets aan dat foldertje? Nou nee, eigenlijk niet… (hoog1) Ze (kraamcoach) kwam nog speciaal dat foldertje brengen. Ik heb het wel nauwkeurig gelezen. Maar vraag me nou niet wat er in stond… (laag1) 12-7-'12

Zorg: Leren Ze nam me helemaal mee, stapje voor stapje, heel mooi deed ze dat, ik had het gevoel alsof ik weer op zeilkamp was, steeds leerde je er iets bij... (hoog2) Ik wilde zo graag weer terug naar mijn eigen gevoel maar toen kwam zij (kraamhulp) met al die schema’s… (hoog2) 12-7-'12

Dat meisje (kraamhulp) zat daar maar in dat boekwerk te schrijven, dat duurde 2 uur en dan had ze nog ehm, 1 uur voor ons en moest ze alweer weg want ja, we hadden maar 3 uur elke dag…(laag2) Ik had gevraagd of ik niet ’s nachts borst kon en overdag fles, maar dat was niet handig zei ze. Wie zei dat? De verloskundige. Dat is onlogisch zei ze… (laag1) 12-7-'12

Proberen Ja, ik heb het echt geprobeerd. Hoe lang? Nou ik denk, de kraamhulp was net 2 dagen weg, ik denk zeg maar op de 10e dag toen heb ik gebeld…(hoog2) Hoe lang ben je nu bezig geweest om het te proberen? Wel de hele nacht toch wel…(laag2) 12-7-'12

Voorbeelden uit de beroepspraktijk: Coby Gersonius, lactatiekundige Kornelia Boersma, kraamcoach Kraamzorg “Het Groene Kruis” 12-7-'12

3b. Eigen kennis 1. Omgeving: familie, vrienden ze, men 2. Natuur en intuitie 3. Feedback van gedrag baby 4. Specifieke groepen 12-7-'12

Omgeving: familie Mijn moeder heeft zelf geen borstvoeding gegeven en kan mij niet echt raad geven… (laag1) Mijn schoonmoeder die is al 70, die moest al lachen toen ik dat zei van die cursus. Ze zei: daar heb jij geen cursus voor nodig, dat kun jij zo ook wel… (hoog1). En, is ze nog geweest in de kraamtijd? Nee, ze is niet meer geweest… (hoog2) 12-7-'12

Omgeving: “ze” Mensen om je heen geloven het gewoon niet, dat een kind op borstvoeding kan leven, ze geloven het niet… (laag2) Maar ik geloof ook veel niet wat ze zeggen, je moet niet alles geloven…(laag1) 12-7-'12

Natuur en intuitie Komt deze mening van jou door de informatie die je hebt gekregen? Nee, het is m’n eigen gevoel, m’n instinct zeg maar…(laag1) Ik weet niet hoe ik dat weet, dat weet ik gewoon. Iedere zwangere vrouw weet dat … (laag1) 12-7-'12

Ik heb wel gehoord, ze zoeken gewoon in die eerste tellen… (laag1) Gedrag baby Ik heb wel gehoord, ze zoeken gewoon in die eerste tellen… (laag1) En anders weet… (baby) ook nog wel wat ze moet doen… (hoog2) 12-7-'12

Omdat ik niet wist wat hij had. Hij huilde. Ik dacht, wat is er met je Omdat ik niet wist wat hij had. Hij huilde. Ik dacht, wat is er met je? Je hebt geboerd, je hebt een schone luier, je hebt voeding gehad, je bent lekker bij ons, je hebt geen koorts, en ik dacht, waarom huil je zo veel?... (hoog2) Aan haar kon je niet iets merken, maar ik dacht zelf, je moet toch iets eten….(laag2) 12-7-'12

Specifieke groepen Als je vanuit dieren denkt en je dat dan vroeger zelf ook wel hebt gezien, die voeden hun jongen ook zo op… (hoog2) 12-7-'12

4. Kennis van flesvoeding Het stroomde gewoon over haar heen maar we hadden zo’n speen in meer standen, toen is mijn vriend naar de winkel gegaan om een andere speen te halen… (laag2) We waren op een markt en we moesten water hebben, maar ja, hadden ze daar alleen maar spa rood. Volgende keer nemen we een thermosfles mee… (laag2) 12-7-'12

Ja, hij (vriend) heeft toen een pak gehaald Ja, hij (vriend) heeft toen een pak gehaald. We hadden eerst “voor hongerige baby’s” maar dat mocht niet. Nu doen we dat wel weer... (laag2) 12-7-'12

De dokter zei: in de natuur keken ze ook niet op de klok… (laag2) Professionele ondersteuning en eigen kennis gaan hand in hand De dokter zei: in de natuur keken ze ook niet op de klok… (laag2) Ik dacht: wat moet ik? Dus heb ik met het consultatiebureau gebeld. Nou ze zei: je voelt het zelf wel aan wat het beste is. Ik hoef het je niet te vertellen. Je voelt het wel… (hoog2) 12-7-'12

Discussie 1. Niet weten hoeveel hun zuigeling krijgt maakt veel moeders onzeker. Het formuleren van richtlijnen m.b.t. hoeveelheden voeding kan een negatief effect hebben op gezond voedingsgedrag. 2. Verschillen in SES zijn niet altijd relevant als het kennis betreft. Het verschil in hoog-laag SES is het meest relevant als het het leren van vaardigheden en de toegang tot kennis betreft. 3. De behoefte aan eigen kennis is in beide groepen groot. Professionele ondersteuning en eigen kennis gaan hand in hand. 4. Het verdient aanbeveling om kennisoverdracht van kunst/flesvoeding te stimuleren 12-7-'12

Dank u contact: a.t.oosterhoff@rug.nl a.t.oosterhoff@pl.hanze.nl Population Research Centre

Voorbeelden uit de beroepspraktijk: Coby Gersonius, lactatiekundige Kornelia Boersma, kraamcoach Kraamzorg “Het Groene Kruis” 12-7-'12