1 De tirannie van de handel Cursus “Waardig Werk Wereldwijd” ACV Sociale School Heverlee 19 januari 2010 Marc Maes, Beleidsmedewerker

2 Doe-lijst Een portret van de Wereldhandelsorganisatie Een voorstelling van de EPAs Het Europese Handelsbeleid: wat en wie Het Belgische Handelsbeleid: wat en wie Handel en Waardig Werk?

3 WTO De Wereldhandels organisatie

4... OR IS IT A TABLE? Participants in a recent radio discussion on the WTO were full of ideas. The WTO should do this, the WTO should do that, they said. One of them finally interjected: “Wait a minute. The WTO is a table. People sit round the table and negotiate. What do you expect the table to do?”

5 De WTO: fact file Location: Geneva, Switzerland Established: 1 January 1995 Created by: Uruguay Round negotiations ( ) Membership: 153 countries Budget: 125 million Euro for 2009 Secretariat staff: 625 Head: Pascal Lamy (Director-general ) Géén lid van de Verenigde Naties

6 De WTO Doel: Liberalisering van de wereldeconomie

7 De WTO: functies uitvoering van WTO-akkoorden verzekeren forum voor handelsbesprekingen 2 handelsgeschillen oplossen 1 nationaal handelsbeleid evalueren technische assistentie en training voor ontwikkelingslanden samenwerking met andere internationale organisaties

8 Belangrijkste WTO principes - Markttoegang: landen openen grenzen voor elkaars producten en diensten (vermindering van invoertarieven, van quota, regelgeving) - Meest Begunstigde Natie principe (Most Favoured Nation principle) = verbod op discriminatie tussen WTO- leden

9 Belangrijkste WTO principes - Nationale behandeling = buitenlandse producten/bedrijven moeten minstens even goed behandeld worden als binnenlandse - “Gelijke” behandeling voor “gelijke” producten en diensten - Bijzondere en gedifferentieerde behandeling voor ontwikkelingslanden (“Enabling clause”)

10 Belangrijkste WTO-akkoorden GATT (General Agreement on Tariffs and Trade): is voorloper van WTO, bestaat sinds 1947, bevat algemene principes, slaat vooral op goederenhandel werd herhaaldelijk geactualiseerd op basis van onderhandelingrondes laatste ronde: Uruguay Ronde ( )

11 Belangrijkste WTO-akkoorden AoA (Agreement on Agriculture) : Getekend in 1994 Regelt handel in landbouwproducten in afwijking van GATT Afspraken: Marktoegang Vermindering van steun aan de productie Vermindering van exportsteun Controversieel omdat het de rijke landen zoveel bescherming en subsidies toelaat

12 Belangrijkste WTO-akkoorden GATS (General Agreement on trade in Services): Getekend in 1994 Regelt handel in diensten Dienstenhandel = vooral investeringen en verplaatsen van personen (consumenten en dienstenverstrekkers) Markttoegang = vermindering van binnenlandse regelgeving Controversieel omdat GATS “raakt aan inrichting van de maatschappij”

13 Belangrijkste WTO-akkoorden TRIPS (Trade Related Intellectual Property Rights Agreement) : Getekend in 1994 Verplicht tot bescherming van intellectuele eigendomsrechten (patenten enz) Controversieel omdat het vooral belangen beschermt van het Noorden, duur is om uit te voeren, en technologie duur maakt.

14 Belangrijkste WTO-akkoorden ATC (Agreement on Textiles and Clothing) : Getekend in 1994 Maakt een einde aan het Multivezelakkoord dat jarenlang Noorden beschermde tegen invoer uit Zuiden Schaft tegen alle kwantitatieve beperkingen af Controversieel omwille van sociale rechten, einde van quota voor minst-ontwikkelde landen, dominantie van China

15 Forum of Arena? De WTO-besluitvorming

16 De WTO-besluitvorming Formele besluitvorming:  Hoogste orgaan: ministerconferentie (om de twee jaar: Singapore 1996, Geneve 1998, Seattle 1999, Doha 2001, Cancun 2003,Hong Kong 2005)  Algemene Raad in Geneve: ambassadeurs  Raden: diensten, goederen, intellectuele eigendomsrechten  Commissies, werkgroepen

17 De WTO-besluitvorming Officieuze besluitvorming:  “Green Rooms”: gesprekken tussen 20-tal WTO-leden en DG  “openhaardgesprekken” en “boswandelingen”: voorzitters van raden en comités met select aantal leden  Wie? Waar? Wanneer? Wat? WTO secretariaat organiseert deze vergaderingen sinds Lamy aan het stuur staat Daarnaast:  Officieuze contacten belegd door leden: bijv op de Europese delegatie, de US ambassade, enz  Groepsvergaderingen: G4, G4+2, G10, G20, G33, Cairns, LDC, Afrika, ACP, G110  GEEN Notulen

18 De WTO-besluitvorming Officieuze WTO-groepen:  (Quad: EU, US, Japan, Canada)  G4 = EU, US, India, Brazilië  G6 = G4+2 : Japan en Australië  G7 = G6 + China  G14= …

19 De WTO-besluitvorming Officieuze WTO-groepen:  G10 = 10 ontwikkelde landen die landbouw beschermen maar niet exporteren  Nama-11 = grotere ontwikkelingslanden die samen ageren rond industriële tarieven  Cairns = landbouwexporterende landen (zonder EU)  G20 = grotere ontwikkelingslanden die samen ageren rond landbouw  G33 = 45 kleinere ontwikkelingslanden die samen ageren voor recht op bescherming en voedselzekerheid

20 De WTO-besluitvorming Officieuze WTO-groepen (vervolg):  LDC = de minstontwikkelde landen  Afrika groep = alle Afrikaanse landen  ACP = alle ACP landen (uit Afrika, Cariben en Stille Oceaan)  G90 = ACP, Africa en LDC samen  G110 = alle georganiseerde ontwikkelingslanden samen Meeste groepen gaan over landbouw. Ontwikkelingslanden minder goed georganiseerd rond andere thema’s

21 De WTO-besluitvorming De Ministerconferentie: geen vaste werkwijze De officiële agenda Officiële opening (enkele uren, dag 1) Speeches door Ministers (van ‘s morgens tot ‘s avonds alle volgende dagen) Officiële slotzitting: aanvaarding van slottekst (1 à 2 uur, laatste dag) Met notulen

22 De WTO-besluitvorming De Ministerconferentie: de officieuze agenda Alle onderhandelingen: “biechten”, kleine groepen, voltallige themavergaderingen, Green Rooms, HODs Geen notulen

23 De WTO Besluitvorming: - “één land, één stem”, maar er wordt nooit gestemd - beslissingen bij impliciete consensus van aanwezigen - consensus building - informele en exclusieve vergaderingen - politiek van voldongen feiten - ongelijkheid van middelen - coalitievorming - “the Quad rules by pressure” lijkt voorbij - “één dollar, één stem”: economische macht blijft doorwegen

24 De Doharonde = een ontwikkelingsronde ?

25 Het voorspel De EU heeft geijverd voor een nieuwe ronde sinds De EU wil vooral: - Meer markttoegang voor haar producten en diensten - Verdere uitbreiding van de bevoegdheden van de WTO (“Singapore issues”) - Investeringen - Concurrentieregels - Openbare aanbestedingen - Vereenvoudiging van de douane procedures - De EU vraagt ook de invoering van sociale en milieuclausules in de WTO

26 Het voorspel Standpunt van de ontwikkelingslanden: - Geen nieuwe ronde en nieuwe bevoegdheden, maar - RRR: review, repair, reform

27 De EU en de WTO RRR: - Review: evalueren van de UR akkoorden - Repair: oplossen van leemtes en onevenwichten in de UR akkoorden (“implementatie” dossier) - Reform: WTO doorzichtiger maken, meer democratisch

28 Het voorspel Maar ontwikkelingslanden ook geïnteresseerd in - Einde van de dumping van landbouwproducten - Goedkopere medicijnen - Meer markttoegang voor laag technologische producten (textiel, kleding, half-afgewerkte producten etc.) - Technische assistentie en capaciteitsondersteuning: om te onderhandelen, uit te voeren, en productiebeperkingen te verminderen

29 Het voorspel Agenda van de VSA: - verminderen landbouwsubsidies in EU - liberalisering van de diensten - algehele vermindering van industriële subsidies - geen bijschaving van WTO-akkoorden - behoud van anti-dumping - liberalisering overheidsaanbestedingen

30 Het voorspel Van Seattle naar Doha: - EU push voor een Millennium Ronde mislukt in Seattle - EU en USA duwen nieuwe ronde door Doha in post-11-september atmosfeer

31 De Doharonde - Inhoud: - Landbouw - Diensten (GATS) - NAMA (markttoegang voor niet landbouwproducten) - Herziening van bestaande akkoorden om uitvoering te verbeteren (=/- 90 artikels) of om bijzonder behandeling voor ontwikkelingslanden te verbeteren (=/-80 artikels) - Herziening TRIPS - Herziening anti-dumping

32 De Doharonde - Inhoud: Nieuwe thema’s Oprichting van werkgroepen over - handel en technologieoverdracht - handel en schuld Voorlopig aan boord maar moet nog bevestigd op volgende ministerconferentie (in september 2003 in Cancun) - Vereenvoudiging van douaneformaliteiten - Investeringen - Overheidsaanbestedingen - Concurrentieregels beslissing Verworpen: relatie met arbeidsnormen Aanvaard: verduidelijken van relatie met milieuakkoorden en liberalisering van milieugoederen en -diensten

33 De Doharonde Volgorde: - Er wordt eerst werk gemaakt van : - de herzieningen en - de verduidelijkingen van de voorstellen over : -de nieuwe thema’s en -de nieuwe verwachtingen op vlak van marktoegang in landbouw, industriële producten en diensten - Op basis daarvan wordt er in Cancun beslist over de nieuwe thema’s

34 Cancun mislukt toegevingen aan ontwikkelingslanden over herzieningen worden vertraagd en gekoppeld aan toegevingen over nieuwe toegevingen en markttoegang Ontwikkelingslanden verwerpen investeringen, overheidsaanbestedingen en concurrentieregels Van “Singapore Issues” blijft enkel vereenvoudiging van douaneprocedures over

35 De ronde loopt vast Na Cancun vernauwt de ronde al snel tot een harde onderhandeling over NAMA en landbouw Niets gaat vooruit zolang er geen vergelijk gevonden wordt in die 2 thema’s

36 Belangenstrijd Nama : - Rijke landen willen marktoegang in het Zuiden - Vooral in grotere ontwikkelingslanden - Minst-ontwikkelde landen en enkele “kwetsbare landen” vrijgesteld

37 Belangenstrijd Nama: - Methode: Noorden wil Zwitserse formule: Nieuwe tarief = oude x coëfficiënt/(oude + coëfficiënt) - Is zeer drastische verlaging tot hoogte van coëfficiënt (Noorden eist: coëff 15) - Vroegere rondes: lineaire formule dwz verlagen mét bepaald %

38 Belangenstrijd Landbouw: ExportImport Subsidies VSA EU G10 Geen subsidies Cairns G20? G33 G90

39 Belangenstrijd Landbouw: - Exporteurs willen markttoegang - Exporteurs/Importeurs zonder subsidies willen subsidies weg - Importeurs willen markten beschermen Gevolg: iedereen markten openen en niemand nog subsidies? Of : iedereen mag beschermen en steunen, maar dan niet exporteren Zwakkere ontwikkelingslanden vrezen marktliberalisering; worden weinig gehoord Strijd tussen landbouw model: industrieel tegen familiaal

40 Stand van zaken nu Laatste vijf jaar langzame technische vooruitgang Ingewikkeld kluwen van regels en uitzonderingen Duidelijk dat Noorden landbouwsubsidies niet willen verlagen Duidelijk dat Zuiden invoertaksen niet sterk wil verminderen

41 Stand van zaken nu Wel bereid om plafonds te aanvaarden zodat subsidies en taksen niet meer kunnen stijgen Lijkt dus op algemene verlaging van ambities VSA nog niet klaar met standpunt Géén onderhandelingen op de 7de ministerconferentie van de WTO

42 Stand van zaken nu “Kleine” irritante dossiers: Katoensubsidies van de VSA Toegang tot de Europese markt voor bananen

43 EPA’s Economische Partnerschapsakkoorden

44 Wat zijn EPA’s? “Economische Partnerschaps- Akkoorden” zijn - “veelomvattende” - regionale - vrijhandelsakkoorden - tussen de EU en de ACP-landen

45 Wat zijn EPA’s? “tussen EU en ACP-landen” ACP : 78(+1) landen uit Afrika-Cariben-Pacific Samenwerkingsakkoorden sinds 1975 (Lomé), nu Cotonou (2000) 76 ACP-landen onderhandelen EPAs: 79 min Cuba, Oost Timor, Somalië 39 zijn minstontwikkelde landen (MOL)

46 Wat zijn EPA’s? EPA’s zijn regionale akkoorden tussen EU en 6 ACP regio’s EU-Cariben (15 landen) EU-West-Afrika (16) EU-Centraal-Afrika (8) EU-Oost- and Zuidelijk Afrika (ESA)(15+1) EU-Zuidelijk Afrika (7-1) EU-Pacific (14)

47

48 Wat zijn EPA’s? EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden : akkoorden die invoertaksen op de handel in goederen zoveel mogelijk afschaffen

49 Wat zijn EPA’s? EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden (Free Trade Agreements - FTAs) FTA’s worden gedefineerd door de WTO in art.24 van GATT “afschaffing van alle handelsbelemmeringen” “voor vrijwel alle handel” IN GOEDEREN “binnen een overgangsperiode van 10 jaar” “met verlengingen in uitzonderlijke gevallen”

50 Wat zijn EPA’s? EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden “vrijwel alle handel” volgens de EU Gemiddeld 90% van alle handel Met asymmetrie : EU 100%  ACP ±80% ± 20% kan uitgezonderd worden

51 Wat zijn EPA’s? EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden “10 jaar met uitzonderingen” volgens de EU Overgangsperiode van 15 jaar Langer = uitsluiting (20j, 25j, niet)

52 Wat zijn EPA’s? EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden (volgens EU) ACP kunnen voor ± 20 % tarieven behouden of afschaffing ervan langer dan 15 jaar ACP betwisten dit en stellen dat 60% in 25 jaar ook nog altijd in overeenstemming is met de WTO!

53 Wat zijn EPA’s? EPA’s are “veelomvattende” akkoorden: De vrijhandel in goederen moet vervolledigd worden door Liberalisering van handel in diensten Liberalisering van investeringen Transparantie (en liberalisering) van openbare aanbestedingen Vereenvoudiging van douaneverrichtingen Concurrentieregels Verstrenging van intellectuele eigendomsrechten Sanitaire en Fytosanitaire normen, technische normen Gegevensbescherming Ontwikkelingshulp

54 Wat zijn EPA’s? EU : EPA’s zijn “veelomvattende” regionale vrijhandelsakkoorden tussen de EU en de ACP-landen EPA’s zijn “instrumenten voor ontwikkeling”

55 Wat zijn EPA’s? EPA’s zijn “instrumenten voor ontwikkeling” Het Cotonou Akkoord zegt dat EPA’s : moeten bijdragen tot duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding de productiecapaciteiten en exportcapaciteiten van de ACP-landen moeten versterken Rekening moeten houden met de verschillende noden en ontwikkelingsniveaus van de ACP-landen en regio’s

56 Wat zijn EPA’s? EPA’s zijn “instrumenten voor ontwikkeling” Het Cotonou Akkoord zegt dat EPA’s : de geleidelijke integratie van de ACP- landen in de wereldeconomie moeten bevorderen volledig in overeenstemming moeten zijn met de regels van de WTO moeten gebaseerd zijn op de regionale integratie-intiatieven van de ACP- landen

57 Wat zijn EPA’s? EPA’s zijn “instrumenten voor ontwikkeling” EU: samen met ontwikkelingshulp zullen veelomvattende regionale vrijhandelsakkoorden van EPA’s ontwikkelingsinstrumenten maken versus ACP: handelsliberalisering moet voorafgegaan worden met maatregelen om de productiecapaciteit en de regionale integratie te versterken

58 EPA’s: Wat zijn EPA’s? Waar komen EPA’s vandaan?

59 Huidige EU-ACP handelsrelatie EU geeft al meer dan dertig jaar éénzijdige voordelige (“preferentiële”) markttoegang aan ACP landen (akkoorden van Lomé en voorlopers) Éénzijdig = ACP moeten er geen handelsvoordelen voor in ruil geven Voordelig : 95,67% van invoer uit ACP is vrij (géén invoertarief, géén beperking op hoeveelheid) 4,23% = vooral bananen en suiker, die zijn zonder invoertarieven, maar wel met beperkingen op hoeveelheden (“quota”) nog een aantal seizoenstarieven voor bepaalde groenten en fruit; rijst

60 Huidige EU-ACP handelsrelatie In 1997 pakte de EU Commissie uit met een “Groen Boek” over de EU-ACP relatie waarin het een reeks vernieuwingen voorstelde, o.a. Afschaffing van de éénzijdige voordelen en vervanging door een wederkerige handelsrelatie in overeenstemming met WTO- regels Wederkerig: ACP en EU geven elkaar markttoegang Overeenstemming met WTO?

61 “in overeenstemming met WTO” Hoofdregel van GATT/WTO: alle leden gelijk behandelen 1979: uitzondering ontwikkelingslanden mogen beter behandeld worden  onderscheid mogelijk tussen ontwikkelde landen, ontwikkelingslanden, minstontwikkelde landen ACP is een déélgroep van OL en MOL, en dus discrimeren van niet-ACP OL en MOL ACP handelsvoordelen dus niet “WTO compatible” Maar: WTO altijd bijzonder toestemming gegeven (= waiver)

62 Huidige EU-ACP handelsrelatie 1997: EU Commissie wil ACP preferenties weg Waarom? Om in overeenstemming te zijn met WTO (geen bijzondere toestemming nodig) “Preferenties hebben niet gewerkt”

63 “Preferenties hebben niet gewerkt” Ondanks preferenties is aandeel van ACP in EU invoer gedaald ACP export nog steeds enkele grondstoffen, nauwelijks diversificatie Maar Waar preferenties groot genoeg waren hebben ze wel gewerkt ACP OL wel stand gehouden, MOL niet

64 Huidige EU-ACP handelsrelatie EU en ACP onderhandelen nieuw samenwerkingsakkoord dat Lomé moet vervangen 2000 nieuw akkoord wordt getekend in Cotonou Het Cotonou Akkoord zegt: Preferenties verlengen tot 31 december 2007 Daarvoor waiver vragen van WTO (gekregen in november 2001) Ondertussen wederkerige handelsakkoorden onderhandelen (=EPA’s) EPA’s klaar op 31 december 2007 Nieuw handelsrelaties vanaf 1 januari 2008

65 EPA’s: 1,3,2? 1) Preferenties voor individuele ACP- landen 3) EPAs: wederkerige vrijhandel op basis van ACP regio’s 2) Versterken en consolideren van ACP regio’s in combinatie met preferenties; vrijhandelpas beginnen als bepaalde doelstellingen zijn gehaald

66 Stand van Zaken Deadline 31 december 2007 niet gehaald Slechts één volledige EPA: met de Caraïben 20 (+1) voorlopige akkoorden met individuele landen of sub- groepjes 41(-1) landen bereik(t)en géén akkoord Sinds 2007 nog steeds géén nieuw akkoord

67 Stand van Zaken Waarom zo mager resultaat? Ingewikkelde onderhandelingen, zeer “veelomvattend”, regionale aanpak versus zwakke regionale instellingen Eerste vrijhandelsakkoorden met MOL versus geringe institutionele capaciteit Sterk verschil in visie

68 Stand van Zaken Voorlopige akkoorden : vooral over goederen in overeenstemming met WTO, geven ACP-landen markttoegang tot EU Landen zonder akkoord: Ofwel MOL, dan vrije toegang Ofwel niet-MOL, dan zelfde toegang als andere ontwikkelingslanden, dwz: tarieven omhoog

69 Stand van Zaken Voorlopige akkoorden met: Pacific: Papua en Fiji West-Afrika: Ivoorkust, Ghana Centraal Afrika: Kameroen Zuidelijk Afrika: Botswana, Namibië, Lesotho, Swaziland, Mozambique Oostelijk Afrika: EAC (Oeganda, Rwanda, Burundi, Kenia, Tanzania) en Mauritius, Seychellen, Comoren, Madagaskar, Zimbabwe en Zambia

70

71 Stand van Zaken Voorlopige akkoorden moeten nog officieel getekend, aan WTO voorgelegd en geratificeerd ACP landen vragen herziening van vele bepalingen ACP landen kwaad over opdeling van de regio’s EU blijft aandringen op volledige EPAs ACP streven naar regionale akkoorden

72 Stand van Zaken Onderhandelingen lopen verder voor volledige en/of regionale akkoorden en tegelijk voor herziening elementen uit voorlopige akkoorden Volledige en/of regionale akkoorden zullen voorlopige vervangen Problemen blijven: markttoegang voor goederen op regionaal niveau; welke bijkomende thema’s wel of niet onderhandelen

73 Stand van Zaken Onderhandelingen blijven moeizaam verlopen Afrikaanse landen ondernemen ondertussen pogingen om regionale integratie verder te zetten (vb: Comesa/SADC/EAC vrijhandelszone)

74 Stand van Zaken Cariforum EPA Bevat vooral veel nieuwe verplichtingen voor de Caraïben, die op maat van EU geschreven zijn Alle artikels over samenwerking en alles wat de Caraïben hebben voorgesteld is niet-bindend Positieve maatregelen om de economie van Caraïben te bevorderen zitten niet in EPA, maar in hulpprogramma (waarvoor je dus geen EPA nodig had) Er is geen periodieke evaluatie van de impact van het akkoord voorzien

75 EPA informatie acp/index_en.htm acp/index_en.htm > thema’s > EPA’s

76 EPA informatie (Mo* paper over EPA’s) content&task=blogcategory&id=18196&Itemid =147 content&task=blogcategory&id=18196&Itemid =147 (Vraag en Antwoord brochure over EPA’s) el/index_en.html el/index_en.html (Boekje van Louis Michel over EPA’s)

77 Global Europe Het Europese Handelsbeleid

78 Het Europese handelsbeleid In de EU is het handelsbeleid een exclusieve bevoegdheid van de Unie (behalve exportpromotie) De Commissie neemt initiatief, onderhandelt, stelt wetgeving voor en voert beleid uit De Raad en het Parlement keuren samen wetgeving goed

79 Het Europese handelsbeleid De Raad keurt onderhandelingsmandaten goed en stuurt onderhandelingen bij via Comité Handelsbeleid (Trade Policy Committee (TPC), vroeger de “C133”: werkgroep van EU27 met Commissie) De Raad én het Parlement moet onderhandelingsresultaat goedkeuren Parlement probeert meer greep te krijgen op onderhandelingsmandaat

80 Het Europese handelsbeleid Onderhandelingen: Multilateraal : in de WTO Bilateraal: EPA’s, Centraal-America, Andes, Mercosur, Euro-Med, Golf, India, ASEAN, Korea; Ukraïne; … Opvolging uitvoering van akkoorden Bilateraal overleg: China, Rusland, USA Markttoegangsteams Anti-dumpingsmaatregelen

81 Het Europese handelsbeleid Preferentiële markttoegang: GSP: gunstige invoertaksen voor alle ontwikkelingslanden GSP+: extra markttoegang voor landen die internationale milieu- en sociale normen respecteren Everything But Arms: vrije markttoegang voor minstontwikkelde landen Cotonou: vrije markttoegang voor ACP-landen Hulp voor handel

82 Global Europe, Competing in the world EU handelsstrategie sinds 2006 Zeer offensief: EU moet zorgen voor meer toegang voor Europese producten, goederen, diensten en investeringen op de wereldmarkt en in het bijzonder in groeilanden Toegang krijgen tot markten, openbare aanbestedingen én grondstoffen Versterkte bescherming van intellectuele eigendomsrechten, inclusief geografische benamingen

83 Global Europe, Competing in the world EU handelsstrategie since 2006 Zeer offensief: Niet enkel grensmaatregelen, ook aanpassen van binnenlandse regelgeving (niet-tarifaire belemmeringen) Voorafgaande consultatie bij nieuwe regelgeving Alsmaar minder flexibiliteit voor ontwikkelingslanden

84 Het Europese handelsbeleid Onderhandelingsmandaat is geheim Onderhandelingen zijn geheim Parlement krijgt enkel verslagen van Commissie en onderhandelingsresultaten te zien Commissie werkt zeer nauw samen met bedrijfswereld Vakbonden en civiele maatschappij enkel toegang tot “verwerkte” informatie, geen officiële stukken

85 Global Europe Het Belgische Handelsbeleid

86 Het Belgische handelsbeleid België neemt dagelijks deel aan Europees handelsbeleid via TPC België geeft daarover geen enkele informatie! Tenzij in algemene bewoordingen op vraag van parlement of sporadische “consultatie” met de civiele maatschappij

87 Het Belgische handelsbeleid Parlement heeft niets te zeggen over handelsbeleid Moet wel handelsakkoorden ratificeren (goedkeuren zonder commentaar of wijziging) Belgisch standpunt is vrijwel uitsluitend gebaseerd op wat bedrijfswereld wil Belgische standpunt wordt wel overlegt met gewesten en tussen ministeries en kabinetten (maar kabinetten kennen en volgen de details niet)

88 Het Belgische handelsbeleid Inhoud: “België staat volledig achter het beleid van de Commissie” België voegt daar enkel eigen offensieve en defensieve belangen aan toe (zoals gedefinieerd door bedrijfswereld) Houdt pottenkijkers zover mogelijk weg Verdedigt wel opname van sociale normen in handelsakkoorden

89 Handel en Waardig Werk De sociale dimensie van de handel

90 Sociale dimensie Beperkte visie: handelsakkoorden moeten bepalingen bevatten over naleven van arbeidsnormen Ruime visie: handelsakkoorden moeten bijdragen tot sociale vooruitgang; alle bepalingen moeten geëvalueerd worden op hun sociale impact en bijgestuurd Bijvoorbeeld: impact op tewerkstelling (in genderperspectief!) en inkomens; toegang tot diensten, tot geneesmiddelen, tot onderwijs en gezondheidszorg; mogelijkheden van kleine producenten; rol van overheidsbedrijven, enz.

91 Sociale dimensie Waardig Werk mag niet beperkt worden tot een hoekje van een akkoord maar moet overal aan bod komen; anders enkel Harde economisch akkoorden die enkel bedrijfsbelangen dienen met aan het eind enkele bepalingen over respecteren van arbeidsnormen Vergt: transparantie en inspraak. Democratisering van het handelsbeleid !

92 Sociale dimensie Beste “sociale hoofdstuk” in EU handelsakkoord tot nu toe: Caraïbische EPA Oprichting van gezamenlijke raadgevend comité (Advisory committee) Mag zich uitspreken over alle aspecten van akkoord

93 Sociale dimensie Kan zelf sociale problemen aankaarten Moet advies geven bij twijfel over naleving van internationale arbeidsnormen Bij klachten wordt ook ILO gehoord En kan experten commissie worden opgericht die rapport maakt

94 Sociale dimensie Zaak kan voor Geschillencommissie gebracht worden die kan uitspraak doen en vragen om beleid aan te passen Geschillencommissie kan bij weigering van aanpassing “gepaste maatregelen” op leggen Maar: deze mogen niet bestaan uit opheffing van handelsvoordelen