Het strategisch commercieel plan Een leidraad voor lokale besturen Infosessie 21 september 2012 – Leuven Ludo Verheyden en Erik Dieussaert Eerste deel tot ‘meerwaarde CP’: Roel Tweede deel ‘alternatieven’ tot ‘schema A V A’: Nadine Vanaf ‘visie’: Roel

Inhoud Doelstelling leidraad Modules leidraad Hoe verder? Wel of geen commercieel plan Welk type commercieel plan Elementen van commercieel plan Hoe het beleid implementeren Hoe het beleid monitoren Hoe verder?

Doel leidraad Vlaamse overheid ondersteunt kernversterkend detailhandelsbeleid  Leidraad als instrument voor lokaal bestuur Detailhandel is cruciaal voor de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van Steden en Gemeenten Lokaal bestuur kan positieve acties nemen Detailhandel wijzigt t.g.v. Conjunctuur E- commerce Vergrijzing …

Doel leidraad Lokaal bestuur wordt met een veelheid van vragen i.v.m. detailhandel geconfronteerd, detailhandel is ‘hot’ Greep uit de pers (17/09 en 18/09) Leuven promoten als winkelstad Groeiende leegstand in centrum aanpakken – Roeselare Kleinhandel moet terug naar centrum – Roeselare Positief project voor lokale handelaars nodig – Ieper Moet project be-Mine herbekeken worden - Beringen Verkoop Maaseik als een winkelstad Winkelcentrum grote troef voor de binnenstad – Halle

Greep uit de pers (17/09 en 18/09) Eén op twee wil meer winkels – Overpelt Nieuwe Bruul tegen najaar 2014 – Mechelen Parkeerbeleid doet omzet dalen – Turnhout Imago van de stad verbeteren – Turnhout Stad moet centrumpositie weer koesteren – Sint-Truiden Mikken op hoogwaardig winkelaanbod – Sint-Niklaas …

Voorstelling Leidraad 5 modules: Wel of geen commercieel plan Welk type commercieel plan Elementen van commercieel plan Hoe het beleid implementeren Hoe het beleid monitoren

Wel of geen commercieel plan Detailhandelsbeleid versus strategisch commercieel plan Waarom een detailhandelsbeleid? Meerwaarde commercieel plan Randvoorwaarden

Detailhandelsbeleid vs. Strategisch commercieel plan Hulpmiddel bij vormgeven van het beleid Inzicht in feitelijke situatie en evoluties t.a.v. detailhandel Beschrijving wenselijke toekomstige situatie en acties om dit te kunnen bereiken

Waarom een detailhandelsbeleid? Beleid is vooruitzien Bestaan van probleem of vraag Behoefte aan vastgesteld detailhandelsbeleid bij beoordeling dossiers

Meerwaarde commercieel plan Opmaak commercieel plan zinvol als/wanneer: Hulpmiddel om proactief beleid te voeren Probleem wordt ervaren, maar geen duidelijk beeld van feitelijke situatie of mogelijke oplossingen Probleem niet door iedereen wordt gezien Middel om t.a.v. de visie, bestuur op één lijn te krijgen

Randvoorwaarden Minimale bereidheid i.v.m. detailhandelsbeleid Effectieve beleidsmogelijkheden moeten er zijn Draagvlak Bereidheid tot samenwerken Voldoende middelen (financieel/personeel)

Afwegingskader met randvoorwaarden Zie extra doc. (paar overlopen) het voeren van een detailhandelsbeleid zeer vaak zinvol, maar niet altijd evident is. Om voor een lokaal bestuur inzichtelijk te maken of een detailhandelsbeleid en de opmaak van een strategisch commercieel plan wenselijk en haalbaar is, is hier een afwegingskader opgenomen.

Afwegingskader met randvoorwaarden Zie extra doc. (paar overlopen) het voeren van een detailhandelsbeleid zeer vaak zinvol, maar niet altijd evident is. Om voor een lokaal bestuur inzichtelijk te maken of een detailhandelsbeleid en de opmaak van een strategisch commercieel plan wenselijk en haalbaar is, is hier een afwegingskader opgenomen.

2. Welk type commercieel plan Generiek plan Vier typen specifieke plannen Oplossingsgericht plan Onderzoekgerichte studie Beleidsvormend plan Actiegericht plan Kosten opmaak Voorbereiding opmaak Doelstelling  “urgentie” Generiek plan aan te bevelen

Generiek plan Volledige (= generiek plan) versus verkorte versie (= specifiek plan) Keuze afhankelijk van doelstelling, middelen en draagvlak Generiek plan zeker indien: nog geen beleid geformuleerd en geen of beperkte analyses uitgevoerd Doelstelling  “urgentie” Generiek plan sterk aan te bevelen

Specifiek plan Wanneer doelgericht gewerkt wordt naar concrete oplossing voor specifiek probleem Wanneer focus gelegd wordt op bepaald deelaspect omwille van belang thema (analyse, beleidsformulering, acties)

Overzicht generiek/specifiek plan (pag. 19)   generiek plan specifiek plan oplossingsgericht onderzoeksgericht beleidsvormend actiegericht Analyse x diverse mogelijkheden afhankelijk van specifieke probleemstelling algemene socio-ec. positionering algemene beleidsmatige context vraaganalyse bevraging bij inwoners bevraging bij consument (x) bevraging bij handelaars aanbodanalyse in aantal panden in m² winkelvloeroppervlakte benchmark concurrentieanalyse marktruimtebepaling trends en ontwikkelingen SWOT-analyse visievorming ambities en visie doelstellingen Actieplan acties en maatregelen instrumentarium x = zeker, minimaal te behandelen (x) = wel vereist voor een stad van middelgrote en grote omvang (o.a. centrumsteden)  overige/blanco’s = optioneel, mogelijk te behandelen Tabel onderdelen generiek plan

Voorbereiding opmaak Voorbereidingsproces: Initiatief nemen, op agenda plaatsen, bewustwordingsproces Methodiek opmaken: bepalen type plan, in eigen beheer of uitbesteding, plan van aanpak, budget, evt. bestek opmaken Goedkeuring bestuur, stakeholders betrekken, inclusief andere diensten, bij voorbereiding en aanvang plan van aanpak

Kosten opmaak (bv. 35.000 inwoners)

3. De elementen van een commercieel plan Drie grote hoofdonderdelen: Analyse Visie Actie Elementen van specifieke plannen staan ook in leidraad aangegeven

Analyse Algemene socio-economische positionering Beleidscontext Vraag (koopstromen) Aanbod Benchmark Concurrentieanalyse Marktruimtebepaling Trends en ontwikkelingen SWOT-analyse Ook iets zeggen over bepalen ambitieniveau?

Visie Waar wil beleid op lange termijn naar toe Bepaal ambitieniveau Formuleer hoofdlijnen Vertaal in duidelijke en meetbare doelstellingen Ook iets zeggen over bepalen ambitieniveau?

Mogelijke hoofdlijnen in visie positionering kernwinkelgebied t.o.v. concurrerend aanbod kwaliteiten, branches, volumes, etc. voor het kernwinkelgebied, voor andere clusters afbakening kernwinkelgebied grootschalige detailhandel visie op bereikbaarheid en parkeren voor de detailhandel in het algemeen relaties met andere functies, zoals horeca, voorzieningen,… aanbod op buurtniveau en omliggende kernen

Doelstellingen Vertaling van visie naar praktijk Strategische vs. operationele doelstellingen: Strategische: grotere impact en doorgaans LT Bv. beleving verhogen in winkelgebied Operationele: doorgaans KT en meestal direct gelinkt aan concrete acties Bv. stimuleren evenementen in winkelgebied

De kwaliteit en leefbaarheid van de deelgemeenten.” Voorbeeld visie “De gemeente Heist-op-den-Berg wenst in haar detailhandelsbeleid de gestelde ambitie te realiseren door prioritair in te zetten op: De identiteit en profilering van zowel de gemeente in haar geheel als de commerciële troeven met aandacht voor onderscheidend vermogen; Een gevarieerd kwalitatief en kwantitatief commercieel aanbod in het kernwinkelgebied, afgestemd op de behoeften van de recreatieve consument; De kwaliteit en leefbaarheid van de deelgemeenten.”

4. Hoe het beleid implementeren (Actie) Acties en maatregelen gericht op: ruimte en structuur inhoudelijk aanbod communicatie en promotie Instrumenten: financiële en organisatorische Aandacht voor: Prioriteitstelling acties, afweging kosten en baten Relatie tussen doelstelling, actie en instrument Over typen acties en instrumenten voorbeelden geven

Doelstellingen Acties Instrumenten   Verhogen van de kwaliteit van het winkelgebied Verbeteren van de kwaliteit van winkelgevels. Gevelrenovatiepremie Proactieve benadering pandeigenaren door projectleider Stimuleren van het wonen boven winkels Hergebruikpremie Versterken van het winkelaanbod Aantrekken van ontbrekende ketens Vestigingspremie Autonoom Gemeente Bedrijf/Handelspandenfonds Proactieve benadering ketens door centrummanager Aantrekken van nieuwe lokale aanbieders Idem Versterken van de beleving in het kernwinkelgebied Organiseren van evenementen Oprichten vzw kernwinkelgebied Subsidiëren vzw Relatie leggen met ander (cultureel, horeca) aanbod Aanpassen communicatieteksten Wederzijdse verwijzingen in openbare ruimte

Deze fase moet resulteren in een duidelijk inzicht in de kenmerken van de gemeente die van belang zijn voor de detailhandel en de kenmerken van de detailhandel zelf. Dit inzicht vormt de basis om een visie op maat van de gemeente uit te werken. Van zodra een duidelijk zicht is verkregen over de huidige toestand van de gemeente, kan gekeken worden naar haar opties voor de toekomst. Op deze manier kan een realistische ambitie opgesteld worden. Tabel onderdelen (belangrijkste topics overlopen) Tabel detail onderdelen en bronnen

5. Hoe het beleid monitoren Bijbehorende tabellen

www.ondernemingsvriendelijkegemeente.be De Leidraad digitaal (met interactieve links), checklists, voorbeeld Mechelen, …

Hoe verder? Begeleidingsprogramma: (zie fiche) VVSG: helpdesk, overlegtafels, FAQ-lijst, Platform Centrummanagement, nieuwe mandatarissen Provincie: provinciaal platform detailhandel, SWOT-fiches per gemeente Agentschap Ondernemen: leidraad, folder, toelichting aan mandatarissen.

Agentschap Ondernemen Aanspreekpunt voor de gemeentebesturen Inhoudelijk overleg en doorverwijzing met collega’s Samenwerking met lokale besturen en organisaties. Contact Leuven: Mieke Houben & Bart Vercruysse Gratis tel. 0800-20 555 mieke.houben@agentschapondernemen.be bart.vercruysse@agentschapondernemen.be www.agentschapondernemen.be