intra- en interpersoonlijke conflicten Conflicten op het niveau van mensen en groepen 1. Intrapersoonlijke conflicten  Psychologie 2. Interpersoonlijke conflicten  Sociale Psychologie 3. Intragroepsconflicten  Sociologie 4. Intergroepsconflicten  Sociologie

interpersoonlijke conflicten 2.3 Soorten conflicten nader bekeken 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten A. Territoriumconflict B. Waarde- en belangenconflict C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of communicatiestoornissen E. Keuze- of beslissingsconflict

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict Territoriumconflict niet uitsluitend in domein van sociale psychologie (inter-persoon) Meest voor de hand liggend: gewapend conflict (inter-groep) Elk gewapend conflict is een territorium conflict MAAR niet noodzakelijk om fysisch territorium

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict fysiche territorium Psychologisch territorium A. Primaire strijd v. h. leven (voeding, leefruimte) B. Strijd om de macht en de verdediging van het eigen psychologisch territorium (gelijk krijgen, anderen domineren)  Reële belangentegenstellingen tussen […] ?

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict http://www.youtube.com/watch?v=FXJQ0eNq5D4 Wat is volgens Yair Lapid het probleem? Draait het om het vastleggen van grenzen?

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict Yair Lapid – “The problem is not with Israeli settlements or with Palestinian terror, the problem is about fear. The problem is about mistrust. The problem is with past trauma’s and anxieties. The problem is with hate and pain. This is not a dialogue but two monologues. The Israelis want peace and security, the Palestinians want peace and justice. The is the real context of the conflict.”

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict Een eigen territorium op verschillende vlakken /domeinen: Ethisch: welke waarden vind je belangrijk om je leven rond uit te bouwen? Psychisch: welke wensen en verlangens wil je vervuld zien? Intellectueel: welke kennis wil je ontwikkelen? Fysisch: welke middelen heb je nodig om op materieel vlak je leven te ontwikkelen? Sociaal: welke plaats wil je in het sociale leven innemen.

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict Territoriumconflict ook niet alleen bij mensen, ook bij dieren en planten  verdringing en machtshiërarchie Van mens wordt echter verwacht dit te overstijgen: Naastenliefde, solidariteit, … (moraliteit) Rationalisering van situatie! (<-> dieren) Toch falen we hier vaak in conflict over belangstellingsdomein Abstractie maken van voorbeeld in fragment en met schaalverkleining komen tot interpersoonlijke conflicten.

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict In de praktijk: Territoriumconflicten Onderlinge strijd met fysieke of psychische middelen Onderhandelen (compromis of consensus) Cor Bakker: territoriumtheorie om gedragingen van dieren en vooral mensen beter te begrijpen. (zie artikel in cursus)

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict Probeer een antwoord te formuleren op volgende vragen: Wat is het verschil tussen de letterlijke en figuurlijke ‘eigen plek’? Verklaar in eigen woorden: Je identiteit is de kern van ieders territorium. Wat is het verschil tussen privédomein, privéschuilplaats en persoonlijke ruimte? Wat is de band tussen individuele ervaring en territoriaal gedrag?

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict De eigen plek als territorium Figuurlijk: plaats die je inneemt als persoon (ik-grenzen) Letterlijk: fysieke ruimte Iemands territorium bestaat uit gebieden waar hij bijzondere deskundigheid bezit, initiatief neemt en verantwoordelijkheid neemt, ofwel gebieden waarover hij controle kan uitoefenen. Het gaat hierbij om fysieke ruimte en aspecten van ons sociale en intellectuele leven. De kern van ieders territorium is het zelf, je identiteit. Autonomie, autonoom zijn, is controle hebben, de baas zijn over jezelf. (Bakker & Bakker-Rabdau)

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict Eigen plek bestaat eigenlijk uit 3 territoria: Privédomein: verzekeren van privacy en veiligheid Privéschuilplaats: ontsnappen aan de medemens Persoonlijke ruimte: comfortabele, controleerbare ruimte (symptoom psychotici: gevoel van verlies privacy) Territoriaal gedrag en persoonlijkheidsproblematiek  Gedragspatroon in grote mate gebaseerd op individuele ervaringen en interpretaties en kunnen wijzigen door nieuwe ervaringen. (cf. Nature / Nurture?)

Interpersoonlijke conflicten: Territoriumconflict Evalueer de voorbeelden van territoriumconflicten. Omschrijf het territoriumconflict Gaat het om fysisch of psychisch territorium? Op welk domein kunnen we het conflict situeren? (aparte kopie) Kan je zelf voorbeelden van territoriumconflicten van eender welke aard geven waar jij zelf mee geconfronteerd bent geweest?

interpersoonlijke conflicten 2.3 Soorten conflicten nader bekeken 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten A. Territoriumconflict B. Waarde- en belangenconflict C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of communicatiestoornissen E. Keuze- of beslissingsconflict

Interpersoonlijke conflicten: Waarde- en belangenconflict Belangenconflict: Waardenconflict: tegenstrijdige belangen eigen morele gelijk opleggen Geen-verlies-methode (algemene probleemoplossingsstrategie): Probleem nauwkeurig definiëren Brainstormen over mogelijke oplossingen Evalueren van de voorgestelde oplossingen Kiezen van de ‘beste’ oplossing Realiseren van de gekozen oplossing Evalueren van het resultaat

Interpersoonlijke conflicten: Waarde- en belangenconflict Let op: Soms kan een waardenconflict een verdoken belangenconflict zijn. Lees het artikel p58. Om welke belangen gaat het hier? Eigen waarden  eigen referentiekader. Andere waarden worden aanzien als bedreiging van de eigen veiligheid Generatieconflicten

interpersoonlijke conflicten 2.3 Soorten conflicten nader bekeken 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten A. Territoriumconflict B. Waarde- en belangenconflict C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of communicatiestoornissen E. Keuze- of beslissingsconflict

Je waardeert die karaktertrekken van de ander die jezelf ook hebt Interpersoonlijke conflicten: Conflicten a.g.v. persoonlijkheidsfactoren Je waardeert die karaktertrekken van de ander die jezelf ook hebt Hoe jij anderen ziet en ervaart houdt verband met hoe jij zelf bent en denkt. Antipathie kan ontstaan in het contact met mensen die tegengestelde kwaliteiten heeft.

Kernkwaliteitenschema: Interpersoonlijke conflicten: Conflicten a.g.v. persoonlijkheidsfactoren Kernkwaliteitenschema: Kernkwaliteiten: Positieve eigenschappen Valkuilen: Doorschieten in pos eigenschappen Allergiën: Doorschieten van de ander in zijn eigenschappen. Uitdagingen: De positieve eigenschap van de ander

Interpersoonlijke conflicten: Conflicten a. g. v Interpersoonlijke conflicten: Conflicten a.g.v. persoonlijkheidsfactoren kernkwaliteit (+) te veel vh goede valkuil (-) Daadkracht drammerigheid Negatief Tegenover- gestelde BALANS Positief Tegenover- gestelde passiviteit geduld Allergie (-) Uitdaging (+)

Interpersoonlijke conflicten: Conflicten a. g. v Interpersoonlijke conflicten: Conflicten a.g.v. persoonlijkheidsfactoren Stel op p.62 een eigen kwadrant op. Maak twee kwadranten op een apart blad en geef dit af.

interpersoonlijke conflicten 2.3 Soorten conflicten nader bekeken 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten A. Territoriumconflict B. Waarde- en belangenconflict C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of communicatiestoornissen E. Keuze- of beslissingsconflict

“ Om te leren spreken heb je de eerste drie jaren van je leven nodig. Interpersoonlijke conflicten: door misverstanden of communicatiestoornissen Uit cursus 4GEW: “ Om te leren spreken heb je de eerste drie jaren van je leven nodig. Om te leren luisteren de rest van je leven.” Het is belangrijk om als zender goede en duidelijke boodschappen over te brengen maar ook om als ontvanger echt bereid te zijn om naar de boodschap te luisteren.

We herhalen even de 3 pijlers van actief luisteren: Interpersoonlijke conflicten: door misverstanden of communicatiestoornissen We herhalen even de 3 pijlers van actief luisteren: Onvoorwaardelijk aandacht geven Stimulerend luisteren Non-verbaal: SOFTEN (smile, open posture, forward lean, touch, eyecontact en nodd) Verbaal: hummen, stilte, parafraseren, spiegelen van gevoelens, samenvatten, papegaaien en vragen stellen. Inlevend of empatisch luisteren Lees p.62 welke spijtige gevolgen misverstanden en communicatiestoornissen kunnen hebben.

interpersoonlijke conflicten 2.3 Soorten conflicten nader bekeken 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten A. Territoriumconflict B. Waarde- en belangenconflict C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of communicatiestoornissen E. Keuze- of beslissingsconflict

Interpersoonlijke conflicten: Keuze- of beslissingsconflicten Groepen die voor een gezamenlijke opdracht staan of partners die samenleven. Gezamelijke beslissing nemen waarover men onderling erg van mening kan verschillen

Interpersoonlijke conflicten: Keuze- of beslissingsconflicten Uitgangstpunt: beste keuze bestaat niet Recht op eigen mening en voorkeur via ik-boodschap

intra- en interpersoonlijke conflicten 2.1 Begripsdefiniëring 2.2 Soorten conflicten 2.3 Soorten conflicten nader bekeken 2.4 Conflicthantering

Conflicthantering 3 technieken om eenvoudige conflicten op te lossen  doel is spanning verminderen en functioneren herstellen Zelf op zoek gaan naar oplossingen Beroep doen op scheidsrechter (derde partij – meestal hoger in hiërarchie - doet bindende uitspraak). Vb: Vrederechter Beroep doen op bemiddelaar Hij leidt personen – die vrijwillig meewerken - naar zelf gedragen oplossing in vertrouwelijke en gelijkwaardige sfeer. Vb: ?

Conflicthantering Omgaan met conflicten: 2 basismotieven De zorg voor (de relatie met) anderen  Coöperativiteit De zorg voor eigen doelen en belangen  Assertiviteit Thomas en Killman onderscheidden op basis hiervan 5 conflicthanteringsstijlen

Conflicthantering Probeer de stijlen p.67 op de juiste plaats in de grafiek te zetten.

Conflicthantering

Conflicthantering Probeer voor elke conflicthanteringsstijl een voorbeeld te bedenken. Ontlopen: Forceren: Toegeven: Compromis: Confronteren:

Conflicthantering Ontlopen: Je neemt een andere weg naar school om zeker je (ex)-vriend niet tegen te komen. Forceren: De leerkracht beslist om vanaf nu elke les een toets te doen. Toegeven: Je hebt geen zin om naar Spanje te gaan met je twee vriendinnen (jij wil naar Griekenland) maar zegt er niets van. Compromis: Jij wil tot 01.00u wegblijven, je ouder verwachten je echter om 11.00u al thuis. Samen besluiten jullie dat 12.00u ok is. Confronteren: Er is nog 1 appelsien. Na discussie wordt duidelijk dat Piet het sap wil om te drinken en Sarah de schil om te knutselen

Conflicthantering Let op: niet vastroesten in één stijl. Kies een stijl naargelang de situatie! Welke conflictstijl kies jij meestal? Doe de Thomas en Kilmann-test http://123management.nl/0/030_cultuur/a300_cultuur_13_conflictstijlen.html

Conflicthantering Criteria voor het hanteren van een bepaalde stijl. Eigen stijl en persoonlijkheid Belang van kwaliteit van de relatie Machtsbalans Beschikbare tijd en energie Mogelijkheden tot wederzijds voordeel

Conflicthantering Onderhandelen als techniek Exploreren Argumenteren Intimideren Irriteren

Conflicthantering Het beëindigen van een conflict De onafhankelijkheid De onderdrukking Het vonnis Het onderhandeld akkoord