Natura 2000 (Vogel- en habitatrichtlijn) Gerbrand van ‘t Klooster coördinator RO LTO Nederland

LTO Nederland Bestuursraad: Voorzitter: A.J. Maat Bodem Water Lucht : A.J.M. Vermeer Ruimtelijke ordening: T. Beishuizen Kennis en onderwijs: N. Janssen Plantaardig: J. Haanstra Rundveehouderij: S.J. Schenk Glastuinbouw: N. Ruiter Sociaal economisch: M. Vulto

Natura 2000 1. Natura 2000 gebieden 2. Artikel 6 lid 2,3,4 Habitatrichtlijn beheerplannen vergunningen Natura 2000 probleemschets LTO Nederland over Natura 2000 Crisis- en herstelwet Uitwerking N problematiek beheerplannen Conclusies

1. Natura 2000-gebieden Aanwijzingsbesluiten: Instandhoudingsdoelen habitats en soorten: wat willen we? Begrenzing perceelsniveau, geen gebouwen Totaal - 162 Natura 2000-gebieden 1.117.000 ha 31% land / 69% water 10% van Nederlandse landoppervlak Dat was even een korte terugblik. Hier ziet u alle Natura 2000 gebieden waar het om gaat. Dat zijn dus de VR-gebieden en de HR-gebieden. Het gaat in Nederland om 141 HR-gebieden en 79 VR-gebieden. Omdat veel Natura 2000-gebieden zowel Vogelrichtlijngebied als Habitatrichtlijngebied zijn, is het totaal aantal gebieden en aantal hectares geen optelsommetje. Het gaat dus om een aanzienlijk deel van Nederland, waar internationaal belangrijke natuur aanwezig is. En het is belangrijk dat die natuur goed beschermd wordt.

2. Artikel 6 EU Habitatrichtlijn, lid 2 - Verplichting tot nemen passende maatregelen handhaving kwaliteit natuurlijke habitats en habitats van de soorten HOE IN NEDERLAND: Door beheerplannen: beoordeling bestaand gebruik opsomming niet-vergunningplichtige activiteiten regeling voor stikstof/ammoniakdeposities maatregelen niet afdwingbaar wel ingrijpen (aanschrijvingsbevoegdheid) mogelijk binnen 3 jaar na aanwijzing gebieden Provincie/Rijk bevoegd gezag AWB procedure

2. Artikel 6 EU Habitatrichtlijn lid 3 en 4 Verplichting passende beoordeling voor elk plan of project dat significante gevolgen kan hebben Rekening houdend met instandhoudingsdoelstellingen gebied - Alleen toestemming plan/project als natuurlijke kenmerken gebied niet worden aangetast en inspraak mogelijk is geweest Lid 4 Uitzondering voor groot openbaar belang met compensatie HOE IN NEDERLAND? vergunningplicht plannen en projecten met mogelijk significantie voorzorgsbeginsel aanvulling op andere vergunningen provincie bevoegd gezag

3. Natura 2000, probleemschets Raad van State: voorzorgsbeginsel te hoge N-deposities natuur bedrijfsuitbreiding: potentieel significante gevolgen ook bestaand gebruik ‘vogelvrij’ LNV: impact Natura 2000 onderschat teveel ecologie, te weinig economie voldoende inzet op beheerplannen ? adequate sturing op doelen en onderbouwing ?

4. LTO Nederland over Natura 2000 Stand still slecht voor boer en natuur: 25.000 veehouderijbedrijven op slot: onaanvaardbaar ontwikkeling noodzakelijk voor: (milieu)investeringen integrale gebiedsopgaven wijziging NB-wet nodig: bestaand gebruik ontwikkeling binnen plafond moet kunnen beheerplannen juridisch borgen verlagen N deposities onontkoombaar probleem van landbouw, verkeer en industrie alle sectoren zullen moeten bijdragen mix van generieke en gebiedsgerichte maatregelen

5. Crisis- en herstelwet: inzet LTO beloond Wijziging Natuurbeschermingswet: vrijstelling vergunningplicht bestaand gebruik 2004 vraagpunten: vaststelling en ontwikkelingen na 2004 specifiek beoordelingsregime stikstof ontwikkeling binnen plafond toegestaan vraagpunten: aanschrijvingsbevoegdheid voldoende? aanvullend juridische borging maatregelen? programmatische aanpak zwaar N 2000 regime vervalt voor oude NB-gebieden Stroomlijning en vereenvoudiging procedures Onteigening ook mogelijk zonder ruimtelijk plan

6. Uitwerking N problematiek beheerplannen 1. Proces 2. Doelen N depositie 3. Discussie N maatregelen 4. Instrumenten zijn communicerende vaten 5. Voorbeeld De Peel

1. Proces Inventarisatie Analyse ontwikkeling Doelen huidige depositiesituatie vaststelling bronnen (landbouw,verkeer etc.) staat van instandhoudingsdoelen Analyse ontwikkeling groei en krimp gebiedsopgaven LOG etc. Doelen vaststelling van de specifieke N gebiedsopgave, samenhang water ed. relativering kritische depositiewaarde: ‘tussenwaarde’ fasering over meerdere beheerplannen monitoring en hand aan de kraan toets op haalbaar en betaalbaar

2. Doelen N depositie: extra inspanningen in ruil voor flexibiliteit 3200 mol N-depositie autonoom 1500 mol 400 mol 2027 jaar

3. Discussie N maatregelen Welke instrumenten inzetten: Drempelwaarde 1-2 % hoe onderbouw je dit Saldering Voorwaarden ? Sanering piekbelastingen (> 50 % KDW)? techniek of verplaatsen: financiering Inzet van techniek Incasseren van winst AmvB Ontbreken mogelijkheden rundveehouderij Aanvullend RO en milieu?

4. Instrumenten zijn communicerende vaten Drempelwaarde Techniek Compartimentering/ monitoring Salderingsmethodiek Piekbelastingen

5. Voorbeeld De Peel De opgave in de Peel mol N/ha.jr Huidige depositie 3200 Tussendoel depositie 2027 1500 Te behalen reductie 1700 Waarvan landbouw 46% 780 Betekent tot 2027: 40 % reductie melkveehouderij 80 % reductie IVH

ZONDER BOEREN LUKT HET NIET, ZONDER NATUUR KAN HET NIET Conclusies Processtappen, regie en betrokkenheid beheerplan cruciaal Instandhoudingsdoelen zijn leidend, niet heilig Maatregelen toetsen op haalbaar en betaalbaar Benut ruimte Richtlijn door fasering en monitoring Benut techniek, innovatie en kracht van ondernemen ZONDER BOEREN LUKT HET NIET, ZONDER NATUUR KAN HET NIET