Studiedag ‘Armoede in Vlaanderen’ Vlaams Verbond Voor Gepensioneerden 18 oktober 2010

INLEIDING LMP 06.10.10

VLAAMS CENTRUM SCHULDBEMIDDELING VCS = steunpunt voor de diensten schuldbemiddeling van OCMW en CAW Bestuur: VVSG en SAW Subsidiëring: Vlaamse overheid (Welzijn) Kernopdrachten: Vorming en opleiding: basisopleiding en verdiepingsmodules voor juristen en maatschappelijk werkers Juridische helpdesk voor schuldbemiddelaars Kenniscentrum: onderzoek naar aantal dossiers en profiel hulpvrager Handboek schuldbemiddeling, Cahier schuldenlast Website en e-zine 4. Opmaken van beleidsdossiers (betalingsbevel, telecom, minderjarigen) LMP 06.10.10

CIJFERS EN ONDERZOEK: NBB Nationale Bank: m.b.t. particulieren: zie www.nbb.be Positieve centrale (consumentenkredieten / hypothecaire kredieten) Negatieve centrale (achterstanden en opzeggingen vermelde kredieten) Collectieve schuldenregeling (rechterlijke beslissingen inzake) = Middel voor onderzoek (opmaak statistieken) = ook preventiemiddel (kredietgevers bij wet verplicht gegevens Nationale Bank te raadplegen alvorens ze een consumentenkrediet verstrekken aan een persoon) LMP 06.10.10

CIJFERS EN ONDERZOEK: NBB Enkele belangrijke evoluties voor het jaar 2009: Aantal geregistreerde kredietovereenkomsten stijgt: 8.157.065(+3,2%). Aantal personen: 4.899.920 (+1,9%) 123.803 nieuwe achterstallige kredietovereenkomsten (+8,4%) Aantal contracten met betalingsachterstanden stijgt tot 511.628 (+3,3%); aantal wanbetalers tot 356.611 (+3,6%) Totaal achterstallig bedrag stijgt met 16,1% tot 2,16 miljard €. Problemen bij hypothecair krediet is nieuw. Collectieve schuldenregeling in België: 78.147 (+11,4%) aantal nieuwe CSR: 15.904 (+23,3%) Een derde in collectieve schuldenregeling heeft schuldoverlast door andere schulden dan krediet (energiefacturen, telecom enz.). LMP 06.10.10

CIJFERS EN ONDERZOEK: VCS Vlaams Centrum Schuldbemiddeling Jaarlijkse kwantitatieve registratie (cijfers) Tweejaarlijkse kwalitatieve registratie via steekproeven (profielen, soorten schulden, …) zie www.centrumschuldbemiddeling.be >> onderzoek en registratie LMP 06.10.10

CIJFERS EN ONDERZOEK: VCS Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West- Vlaanderen Vlaanderen 2007 2008 2009 Eenmalige bemiddeling 7004 6915 3067 2981 4093 3651 2060 2293 3234 3460 19458 19300 18221 Schuldbemid-deling an sich 2787 2372 1197 1616 1708 1457 846 1090 1858 1505 8396 8040 8041 Schuldbemid-deling+budget-begeleiding 1882 1320 639 494 1450 2932 356 511 740 793 5067 6050 6842 Schuldbemid-deling+budget-beheer 3887 4391 2376 2380 3739 4139 2398 2404 5948 6305 18348 19619 20656 Collectieve schulden-regeling 924 1420 972 1075 1512 2096 832 991 1496 1643 5736 7225 8423 Totaal 16484 16418 8251 8546 12502 14275 6492 7289 13276 13706 57005 60234 62183 LMP 06.10.10

CIJFERS EN ONDERZOEK: VCS Leeftijd in jaren % aandeel steekproef 2008 aanvragers % aandeel steekproef 2009 aanvragers Jonger dan 19 - 19 0,4 0,1 20-29 17 30-39 24 40-49 29 28 50-59 20 60-64 5 4 65 en ouder 6 Totaal 100 Nationaliteit % aandeel steekproef 2008 aanvragers % aandeel steekproef 2009 aanvragers Belgische 94 95 Europese Unie (niet-Belgische) 2 3 Niet-Europese Unie 4 Totaal 100 LMP 06.10.10

CIJFERS EN ONDERZOEK: VCS Arbeidssituatie % aandeel steekproef 2008 aanvragers % aandeel steekproef 2009 aanvragers Werkend 46 45 Werkloos (niet-werkende werkzoekende) 28 31 Niet beroepsactief 26 24 Totaal 100 Scholingsgraad % aandeel steekproef 2008 % aandeel steekproef 2009 Maximaal lager secundair onderwijs 67 59 Hoger secundair onderwijs 30 38 Hoger of universitair onderwijs 3 Totaal 100 LMP 06.10.10

CIJFERS EN ONDERZOEK: VCS Schuldoorzaak Kans op aanwezigheid in een dossier in 2008, in % Kans op aanwezigheid in een dossier in 2009, in % Levenswijze niet in overeenstemming met de inkomsten (moeilijkheden met het beheer) / overbesteding 51 54 Tekort aan administratieve vaardigheden 47 Geen, te laag of onregelmatig inkomen 48 49 Ziekte van aanvrager, partner, kind of persoon ten laste 31 26 Echtscheiding/breuk 20 21 Afhankelijkheidsproblemen (alcohol, drugs) Opstapeling/verlening van uitstel tot betaling 18 19 Verlies van job door aanvrager of partner 8 14 Grote onvoorziene uitgaven 6 7 Faillissement in geval van zelfstandige 4 3 Overlijden van de partner Detentie 2 Borgstelling ten gunste van een vriend/familie 1 Ongeval - Psychische problemen Andere oorzaak 9 LMP 06.10.10

CIJFERS EN ONDERZOEK: VCS LMP 06.10.10

DIENSTVERLENING OCMW en CAW’s: overzicht LMP 06.10.10

DIENSTVERLENING OCMW en CAW’s: overzicht Geen schuldoverlast – wel budgetteerproblemen Budgetbegeleiding Budgetbeheer Wel schuldoverlast – geen budgetteerproblemen Schuldbemiddeling Collectieve schuldenregeling Wel schuldoverlast – wel budgetteerproblemen Schuldbemiddeling + BBG/BBH Collectieve schuldenregeling + BBG/BBH LMP 06.10.10

Budgetbegeleiding en - beheer LMP 06.10.10

Budgetbegeleiding en - beheer Wanneer en hoe ? Geen schuldoverlast Inventaris en budgetplan Professionele (psychosociale) opvolging bij naleven budgetplan (en veranderingen leven) Wie ? (alle) OCMW’s en (veel) CAW’s andere personen en organisaties LMP 06.10.10

Schuldbemiddeling LMP 06.10.10

Schuldbemiddeling Wanneer en hoe ? Schuldoverlast (maar geen collectieve schuldenregeling) Inventaris en budgetplan met ruimte voor schuldaflossing Bemiddeling inzake de wijze van terugbetaling van schulden Opvolging bemiddelde afspraken Met/zonder budgetbegeleiding of budgetbeheer LMP 06.10.10

Schuldbemiddeling (vervolg) OPMERKING: een schuldoverlast die voortvloeit uit een consumentenkrediet (= kredietopening, lening op afbetaling of financieringshuur aangegaan voor privédoeleinden): schuldbemiddeling VERBODEN tenzij men een erkenning heeft Wie ? OCMW’s en CAW’s (met een administratieve erkenning voor schuldbemiddeling) Advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders (met erkenning van rechtswege voor schuldbemiddeling) andere personen en organisaties LMP 06.10.10

Collectieve schuldenregeling LMP 06.10.10

Collectieve schuldenregeling Wanneer en hoe ? Schuldoverlast; op duurzame wijze niet meer in staat opeisbare of nog te vervallen schulden te betalen; geen handelaar/koopman (bijv. wel vrij beroep of zelfst. zaakvoerder bvba) Gerechtelijke procedure: aanvraag via de arbeidsrechtbank Schuldbemiddelaar aangesteld door de rechtbank Minnelijke aanzuiveringsregeling LMP 06.10.10

Collectieve schuldenregeling (vervolg) Gerechtelijke aanzuiveringsregeling Totale kwijtschelding van schulden Plichten voor schuldenaar ? Kwijtschelding van schulden ? Kostprijs procedure ? Lot van de gezinswoning /auto ? Wie doet wat ? OCMW’s en CAW’s (met erkenning schuldbemiddeling) (pro deo) advocaat, notaris, gerechtsdeurwaarder andere personen en organisaties LMP 06.10.10

Preventie van schuldoverlast LMP 06.10.10

Preventie van schuldoverlast Nieuwe website met informatie over eerste hulp bij schulden: www.eerstehulpbijschulden.be - Budgetplanner beschikbaar op dezelfde site. LMP 06.10.10

www.centrumschuldbemiddeling.be LMP 06.10.10