Flora- en faunawet & Vogelbeleid Leeuwarden

Inhoud Toelichting Flora- en faunawet (2002) Principes en Verboden Leeuwarden en Flora- faunawet Gedragscode Groen Vogelbeleid Hoe, wat, waarom Wat wordt al gedaan? Stedenbouwers/projectleiders/beleidsmakers etc. Wat kunnen we doen?

Natuurwetgeving in Nederland Flora- en faunawet 2002 (soorten) Natuurbeschermingswet (gebieden) o.a. Natura 2000 gebied Grutte Wielen Ecologische Hoofdstructuur (WRO) Boswet Toekomst: Nieuwe Natuurwet

Flora- en faunawet Bescherming plant- en diersoorten Nee, tenzij principe Algemene zorgplicht: voor iedereen; ook voor directeur en fysiotherapeute! Zo min mogelijk verstoring → Doel: Gunstige instandhouding soorten Goede voorbereiding bij o.a.: 1. Renovatie daken; mussen en gierzwaluwen 2. Sloop van gebouwen; vogels en vleermuizen 3. (Her)inrichting en nieuwe wegen; o.a. weidevogels en (oever)zwaluwen, maar ook vissoorten, planten en libellen (gr glazenmaker) Oeverzwaluw, Tabel Vogels

Verboden Beschermde inheemse plantensoorten te plukken, verzamelen, snijden, steken, vernielen, beschadigen en ontwortelen. Beschermde inheemse diersoorten te vangen, bemachtigen en met het oog daarop op te sporen. Beschermde inheemse diersoorten te verontrusten. Nesten, holen, voortplanting- of vaste rust- en verblijfplaatsen van beschermde inheemse diersoorten, te beschadigen, vernielen, weg te halen of te verstoren. Eieren van beschermde inheemse diersoorten te zoeken, te rapen, uit het nest te nemen, te beschadigen of te vernielen.

Beschermde status Licht beschermde soorten Tabel 1 bijv. egel en zwanenbloem Middel zwaar beschermde soorten Tabel 2 bijv. kleine modderkruiper en daslook Zwaar beschermde soorten Tabel 3 bijv. rosse vleermuis, bittervoorn Vogels (alle in Europa voorkomende vogels (niet exoten als Nijlgans en halsbandparkiet)

Omgaan met flora en fauna Niet verstoren of verontrusten, voorkomen! Dieren/vogels inpassen in plannen en werkzaamheden Niet mogelijk? Ontheffing aanvragen F&F-wet Of werken met gedragscodes als: Gedragscode Groen bij bestendig beheer, tabel 1, 2 en 3 Gedragscode Ruimtelijke Ontwikkeling, tabel 1 en 2 Gedragscode Bouwend Nederland

Maatregelen F&f-wet Altijd eerst inventariseren! Dieren/vogels inpassen in plannen Mitigerende maatregelen; nadelige effecten beperken door bijv. aanbrengen vogelvides of nestkasten bij dakrenovaties ‘mussendaken’ en vliegroutes vleermuizen o.a. vleermuishoppers Compenseren; bijv. grutto’s Zuidlanden en Haak om Leeuwarden Ook stimuleren; bijv. rietzanger baggerproject Wielen

Leeuwarden en F&F-wet Wijkzaken: implementatie Gedragscode Groen sector Wijkzaken (60 man op cursus 3 niveaus). ROI en PB: Veelal onderzoeksbureau Alt/Wym en ontheffing F&F-wet - Gedragscode Ruimtelijke Ontwikkeling (?) - Toepassen Gedragscode Bouwend Nederland (?) Gemeentelijke Vogelbeleid vanaf jan. 2010 OPM: Gemeente is als opdrachtgever altijd verantwoordelijk voor F&F op haar grond/eigendom

Boetes AID kan werk stilleggen en boetes opleggen: Bijv. € 250/nest gierzwaluwen (jaarrond beschermd) €10.000 a € 20.000 vernielen orchis tabel 3

Kansen F&F-wet en natuur Verrijking van je eigen werkomgeving! Bewustwording medewerkers door betere scholing Raadpleeg EBK en info beschermde soorten op P-schijf - Ecologie Werken met Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF)

Wat willen we? Duurzaam beleid F&f-wet en ecologie Professionele invulling F&f-wet Meer biodiversiteit; meer plant- en diersoorten Aantrekkelijker woonomgeving/stad

Stadsvogel Beleid

Aanleiding vogelbeleid Leeuwarden Teruggang stadsvogels o.a. gierzwaluw en mus Invulling geven Flora- en faunawet; vogels zijn beschermd! Profiel gemeente Leeuwarden: duurzaam en groen Motie raad door CU en PAL/GroenLinks

Teruggang vogelstand uitgelicht: Bouwbesluit 2003: geen naden en kieren van 1 cm en groter Grind- en steentuinen Minder groen Vermindering biodiversiteit

Vogelbeleid Leeuwarden: Opgesteld door Arina Willems (Stagiaire Van Hall Larenstein) Vastgesteld door B&W februari 2010 Kennisgeving raad maart 2010 Beleid gestoeld op 3 V’s: Voedsel Veiligheid Voortplanting

Doel Vogelbeleid Leeuwarden Meer vogelsoorten/biodiversiteit Bedreigde soorten/rode lijst soorten stimuleren Prettige vogelrijke woonomgeving Meedingen Nationale Vogelprijs (Vogelbescherming Nederland) Speerpunten: Huismus Gierzwaluw

Rode lijst soorten o.a.: Boerenzwaluw Huiszwaluw Huismus Grutto Watersnip Tureluur Slechtvalk

Jaarrond beschermde soorten Gierzwaluw Kerkuil, ransuil, steenuil Roek Ooievaar Havik

Niet jaarrond beschermd, maar wel inventarisatie gewenst/kwetsbare soorten IJsvogel Koolmees Pimpelmees Spreeuw Torenvalk Grote bonte specht

Wat doen we al: Zorgen voor biodiversiteit o.a. heemtuinen (heemtuinen 480 plantensoorten en 72 vogelsoorten) Nestkasten heemtuinen en parken in kaart brengen en onderhouden, totaal 215 stuks) Gebruik maken van beplantingslijsten Vogelbescherming (bes- en zaaddragend) Vogelvriendelijke oevers aanleggen o.a. Aldlân en Westeinde, Wielen (zie ook kwaliteitsdocument) Maaibeleid aanpassen; meer diversiteit Subsidieregeling groene daken Beleid geveltuintjes

Wat is er nog meer gedaan: Maken vogelfolder voor burgers Maken vogelfolder bedrijven/projecten Frontoffice uitdelen en bespreken vogelfolders bij bouwvergunningen Afspraak Woonfriesland en BFVW inspectie mus- en gierzwaluwnesten bij renovaties Geven van voorlichting intern en extern (zie o.a. website www.leeuwarden.nl/vogels) Advisering derden bijv. vogelvriendelijke inrichting (burgers, wijkpanels, scholen, bedrijven etc.) Structuurplan Nieuw Stroomland vastleggen vogelvriendelijke inrichting wijk Samenwerken 40 organisaties op gebied van vogels

Vogelprojecten uitgevoerd: Huiszwaluwtil plaatsen o.a. Nijlân Gierzwaluw-en mussenkasten aanbrengen Huizum-West Nestkasten uitdelen bewoners Huizum-W (200 st) Aanbrengen slechtvalknestkast Averotoren Aanbrengen ijsvogel nestvoorzieningen Oeverzwaluwwanden,o.a. Hempens/ Teerns (gereed) Idem gepland Van Hall/AOC en bij Zuiderburen Vogelkijkhut Sierdswiel i.s.m. Fryske Gea Aanleg baggereiland rietzanger Sierdswiel Gelderse roos voor pestvogel en putters Aanbrengen ooievaarsnesten

Vogels bij stedenbouwkundig ontwerp: Doe vooraf ecologisch onderzoek plangebied, bijv. via EBK, NDFF, eigen gecertificeerd pers of ecologisch bureau O.a. nieuwe uitleggebieden met weidevogels op rode lijst Bij herinrichting als Harmoniekwartier (mussen, spreeuwen, gierzwaluwen, vleermuizen! Creëer inrichting waarbij vogels worden ingepast Zo niet; zorg voor mitigerende maatregelen als nestkasten, mussenflats, vogelvides etc. (o.a. nieuwbouw UPC) Indien niet mogelijk is compensatie vereist op grond F&F-wet Neem vogeldoelstelling op in structuurplan/bestemmingsplan (Voorbeeld Nw Stroomland en vogelwijk Joure)

Vogels en Bouwprojecten Raadpleeg de Checklist Vogelbescherming Bij nieuwbouw neststenen gierzwaluw Idem halfopen neststenen voor roodborst of grauwe vliegenvanger Bij nieuwbouw en renovatie mussenvides Bestaand; dakpannen of huifjes gierzwaluw en mussen Zorg voor groene omgeving, muurtjes, schuttingen Creëer groene daken Betrek burgers bij vogels ‘Folder meer vogels in de tuin’

Vogels en overige projecten Werk met gedragscode ‘Groen’ of ‘Ruimtelijke Ontwikkeling’ Bij bruggen/viaducten nestkasten boerenzwaluw, huiszwaluw en kwikstaart Oeverzwaluwwanden bij wegenbouwprojecten Maak vogelvriendelijke oevers en floatlands

Overige vogels Bij voorkeur half bestrating met onkruid Natuurvriendelijke paden (houtschors, snippers, zand) Creëer ruige hoekjes en takkenrillen Zorg voor schuilplaatsen (meidoorn, hulst)

Vogelbeleid duur? Nee, is vooral anders doen! Voorbeeld groenbeheer, maaibeleid en natuurvriendelijke oevers Kosten per project in marge (0 tot enkele honderden euro’s) Niet tijdige maatregelen duurder, zie vleermuisduiker Kenniscampus

Voorbeelden o.a. huifjes gierzwaluw http://www.inspirerendleven.nl/blog/maak-ruimte-voor-vogels-ook-de-nieuwbouw

Voorbeelden (halfholen) nest voor o.a. roodborst en grauwe vliegenvanger Nestmogelijkheid Gierzwaluw http://stadsnatuur-eindhoven.nl/?Wat_doet_Stadsnatuur%3F:Gierzwaluwgroep Mussen hofjes

Voorbeelden neststeen http://www.vogelwerkgroepneede.nl/zwaluwen/dewitte.htm http://www.waveka.nl/site/Download/voorb-153-178-gierzwaluw_neststeen-mail.pdf

Voorbeelden vogelvide http://www.ruimtevoorvogels.nl/overpetitie.html

Meer informatie? www.vogelbescherming.nl/vogels_beschermen www.agentschapnl.nl www.bfvw.nl (Bond Friese Vogelwachten) www.vivara.nl

Help mee aan een duurzaam, groen en vogelvriendelijk Leeuwarden!

Samenvatting Beleid, inrichting en beheer anders Meer vogels = duurzamer woonomgeving > duurder onroerend goed Meer vogels geven meer kleur Meer vogels > tevredener inwoners

Wie doet mee met vogelproject? Vogelvriendelijke wijken Vogelvides Neststenen inbouwen Etc. Graag melden bij Gjalt Faber

Vragen? http://www.joostdevree.nl/bouwkunde2/verticale_tuin.htm