2 Resumé Witte (2008) Leerpsychologische aannames 1.Definiëren verschillende niveaus of stadia 2.Stevig fundament om volgende stap te kunnen zetten 3.Literaire ontwikkeling moet worden gestimuleerd 4.Cognitief conflict in zone van naaste ontwikkeling 5.Goede balans tussen inspanningen en resultaat moet leiden tot ervaring van voldoening

3 Resultaat Voor leerlingen (havo, vwo)  200+ titels  6 niveaus  3 descriptoren:  Leerlingkenmerken  Boekkenmerken  Doelen  hand-out  lezenvoordelijst.nl lezenvoordelijst.nl

4 Dus … Leerling leest en werkt in zone van naaste ontwikkeling.  Zone van verveling  Zone van comfort  Zone van naaste ontwikkeling  Zone van vervreemding Bandbreedte boeken en opdrachten

5 Dat betekent: verschuiving accent literatuuronderwijs LeerlingMethodeDocent

6 De onderbouw (12-15 jaar) vmbo, havo en vmbo  100+ titels  5 niveaus:  Instapniveau (EC)  N1 (EC)  N2  N3  N3+  hand-out  Lezenvoordelijst.nl Lezenvoordelijst.nl

7 Overstap van naar  Op het moment dat de leerling toe is aan literatuur voor volwassenen  In de praktijk vaak 4 havo en vwo Idealiter bereikt de leerling in de onderbouw ten minste N2.

8 Werken met lezenvoordelijst.nl 1 Bespreken belang en doel van literatuur(fictie)onderwijs (zie: filmpje):filmpje  Technisch lezen, tekstbegrip  Woordenschat  Spelling  Algemene ontwikkeling, vorming  Inleven in andere mensen (culturen, tijden)  Hoe lager het leesniveau van de leerling, hoe groter het effect van lezen is! Zie: S. Mol en A. Bus, ‘To Read of not to Read’, in: Psychological Bulletin 137 (2)

9 Werken met lezenvoordelijst.nl 2 Niveau bepalen  Boekenkast vullen  Met behulp van stellingen  Met behulp van ‘strookjes’  Met behulp van de omschrijvingen van de niveaus In ontwikkeling: tool om niveau te bepalen

10 Werken met lezenvoordelijst.nl 3 Het maken van opdrachten  Vraag je af welk doel jij wilt bereiken met het laten maken van opdrachten.  Laat lln opdrachten maken op hun eigen niveau; trap niet in de ‘analytische valkuil’.  Opdrachten mogen leuk zijn!  Stop met het laten maken van boekverslagen. Er wordt op dit moment hard gewerkt aan opdrachten voor de onderbouw

11 Ten slotte Met name in de onderbouw is het belangrijk:  Dat lln veel en met plezier lezen (of tenminste: hun ergste weerstand overwinnen).  Dat je positief en stimulerend bent; moedig aan en bevestig.  Dat je niet oordeelt (een laag niveau is geen ‘probleem’).  Dat je je realiseert dat zwakke en/of ongemotiveerde lezers best een tijdje in hun comfortzone mogen blijven zitten, maar dat goede lezers voldoende uitdaging nodig hebben.  Dat je duidelijk bent over wat je verwacht (aantal, niveau, opdrachten, groei (literatuur/fictie als ill structured domain)

12 Ervaringen van ervaren vmbo-docenten 1.Laat lln kennismaken met de boeken van Eenvoudig Communiceren 2.Maak lestijd vrij om te lezen: ‘Mevrouw, ik moet bellen!’ 3.Beloon het lezen van een boek: stickers 4.Veranker het lezen van boeken in het curriculum: ouderavonden (ouderbetrokkenheid) 5.Korte (!) boekpresentaties (voorwerp, symbool) 6.Kijkdoos (personage, sfeer, tijdsbeeld, etc.) 7.Verzin eens iets raars: 3bb techniek leest meidenboeken

13 Contact Marlies Schouwstra