culturen categoriseren: basiswaarden

kern van cultuur wordt gevormd door basiswaarden: fundamentele problemen van de mens die van cultuur tot cultuur op een andere wijze worden opgelost de zes basiswaarden, met elk drie oriëntaties volgens Kluckhohn en Strodtbeck (1961)

cultuurspecialisten antropoloog Edward T. Hall: The Silent Language (1959) sociaalpsycholoog Geert Hofstede: Culture’s Consequences: International Differences in Work-Related Values (1980, 2001) Culture and Organizations: Software of the Mind (1991) Allemaal Andersdenkenden: Omgaan met cultuurverschillen (1991)

G. Hofstedes basiswaarden (dimensies) machtsafstand individualisme versus collectivisme masculiniteit versus femininiteit onzekerheidsvermijding langetermijn- versus kortetermijngerichtheid

Schwartz en Ros relatie individu/groep ? verantwoord gedrag ? conservatisme vs. autonomie verantwoord gedrag ? hiërarchie vs egalitarisme Relatie mens/wereld ? harmonie vs heerschappij

F. Trompenaars: basiswaarden menselijke relaties (5) tijd omgeving intercultureel management: Riding the waves of culture (1993) Zakendoen over de grens (1993)

basiswaarden: Wat is de natuur van de mens ? Positief of negatief mensbeeld ? Wat is de relatie van mens tot mens ? Vijf contrasten: collectivisme/individualisme machtsafstand, hiërarchie/egalitarisme universalisme/particularisme neutraal/emotioneel prestatie/toeschrijving

collectivisme/individualisme

machtsafstand

particularisme/universalisme particularisme: wat goed of slecht is, is afhankelijk van de omstandigheden en van de betrokken mensen universalisme: wat goed of slecht is, staat vast, is onafhankelijk van de context

neutraal/emotioneel

prestatie/toeschrijving beoordeeld op wat je hebt gepresteerd ? beoordeeld op je afkomst en relaties ?

Wat is de drijfveer van het menselijk handelen ? wat motiveert de mens ? (femininiteit/masculiniteit) hoe gaat de mens met onbekende en onzekere situaties om ? (onzekerheidsvermijding)

femininiteit/masculiniteit feminien: aangenaam leven, werken om te leven masculien: persoonlijk succes, leven om te werken sociale rollen man/vrouw

onzekerheidsvermijding hoe omgaan met risico’s ? angst/nieuwsgierigheid voor het onbekende

Welke opvattingen heeft de mens over de ruimte om zich heen ? persoonlijke ruimte: lichamelijke afstand, elkaar aanraken privé-territorium: architectuur van woonhuizen, functies van kamers specifiek/diffuus: zaken/privé

Welke tijdsoriëntatie heeft de mens ? polychronie/monochronie heden/verleden/toekomst termijngerichtheid

monochronie/polychronie één ding tegelijk doen strikte tijdsindeling formele communicatie polychronie: verschillende dingen tegelijk doen tijd is hernieuwbaar

verleden, heden en toekomst verleden: continuïteit van oude tradities heden: werken voor dit moment toekomst: vernieuwingen en veranderingen

Wat is de relatie van de mens tot de natuur ? mens is ondergeschikt aan de natuur, fatalisme mens is meester van de natuur, (be)heersen

Wat is de relatie van de mens tot het bovennatuurlijke Wat is de relatie van de mens tot het bovennatuurlijke ? Verband tussen basiswaarden en religie: katholicisme protestantisme

structuur, motivatie en conflicten structuur van organisaties: dorpsmarkt familie machine piramide

wat motiveert mensen ?

hoe groot is de kans op conflicten ?

relativering nog veel empirisch onderzoek te doen onderzoek vrij lang geleden gedaan. Herhaalonderzoek. Veranderen culturen langzaam ? iemands cultuur wordt ook door persoonlijke kenmerken bepaald. Opletten met stereotypering !