Werken met de nieuwe LWEO-methode voor het havo. Workshop LWEO

Onderwerpen Volgorde van de te behandelen lesbrieven De plaats van de keuzelesbrieven en experimenten Het lessenplan Ervaringen in de klas (mogelijke struikelblokken) Didactische aanpak Context-concept benadering Stellingen

Volgorde van de lesbrieven Lesbrieven H4 SLU in % Crisis SE 9 H4 (2 lessen + 1 dwt) 4,4% Geldzaken (KO)* Jong en Oud CE 27 13,3% Vervoer Werk CE/SE Experimenten Totaal: 72 lessen en 36 dwt

Volgorde van de lesbrieven Lesbrieven H5 SLU In % Markt en Overheid CE 30 H5 (3 lessen + 1 dwt) 14,7% Verdienen en Uitgeven 24 11,8% Conjunctuur (KO)* SE 12 5,9% Europa 21 10,3% Experimenten 9 4,4% Totaal: 72 lessen en 24 dwt 100% Rekonomie CE/SE

Plaats van keuzeonderwerpen Geldzaken en Conjunctuur * Geldzaken gaat over de geschiedenis van het geld (van schelp naar giraal geld), geldschepping en geldvernietiging en inflatie. Conjunctuur besteed aandacht aan Keynesiaans conjunctuurmodel zonder overheid en buitenland. Werk

Plaats van experimenten Experimenten zijn bedoeld om bepaalde concepten te verduidelijken. Gevangenendilemma en experiment met rode en zwarte kaarten. Gevangenendilemma en You Tube-filmpje “Split or Steal”.

Experimenten (2) Leerling A Leerling B rode kaart zwarte kaart 8,8 0,16 16,0 2,2 De dominante strategie is zwarte kaart trekken. You Tube filmpje: Split or Steal Man Vrouw split steal 50,50 0,100 100,0 0,0

Experimenten (3) Eerst het concept uitleggen en dan experimenten of omgekeerd? Wat moeten leerlingen over een experiment vastleggen? Hoeveel experimenten? Het vereist veel voorbereiding en organisatie. Waarom niet digitaliseren Link met experimenten Hinloopen

Ervaringen in de klas Crisis Jong en Oud Vervoer Werk Markt en Overheid

Crisis Veel begrippen die slechts marginaal uitgelegd worden. Leerlingen kunnen deze lesbrief niet geheel zelfstandig doornemen. Uitleg van de docent gewenst. (gebruikersbijeenkomst) Opofferingskosten, absolute en comparatieve voordelen.

Jong en Oud Gevangenendilemma (1) Koopkracht berekeningen (2) indexcijfers Berekening inkomensheffing (3) Personele inkomensverdeling/Lorenzcurve (4) Balans en resultatenrekening (5) Kapitaaldekkingsstelsel en omslagstelsel (6) Reëel en nominaal inkomen (7)

Vervoer Opbrengst, totale kosten en winst (2) Maximale winst (MO= MK) (2) BEA en BEO (2) No-claimkorting (werking) (3) Verschuiving over/van vraag- en aanbodlijn (4) Consumenten- en producentensurplus (4) Prijselasticiteit en inkomenselasticiteit (5)

Werk p/a-ratio, participatiegraad (1) Budgetlijn en opofferingskosten (1) Koopkracht van het inkomen (3) Loonkosten per eenheid product (3) Evenwichtsloon (5) Werknemers- en werkgeverssurplus (5) Verschuiving vraag- en aanbodlijn (5)

Kenmerken volkomen concurrentie Marktmechanisme Prijselasticiteit Markt en Overheid Hoofdstuk 1 De telefoniemarkt Kenmerken volkomen concurrentie Marktmechanisme Prijselasticiteit BEA en BEO Maximale totale winst (MO = MK) Soorten variabele kosten (herhaling en verdieping van Vervoer)

Kenmerken van monopolie Dalend verloop van de prijsafzetlijn Markt en Overheid Hoofdstuk 2 Van monopoliemacht tot privatisering Kenmerken van monopolie Dalend verloop van de prijsafzetlijn Maximale totale winst (MO = MK) Maximale omzet, kostendekking (BEA) Prijsdiscriminatie en privatisering (veel grafisch en rekenkundig werk)

Marktgedrag: concurreren of samenwerken (kartel) Markt en Overheid Hoofdstuk 3 Meerdere aanbieders Kenmerken oligopolie (homogeen + heterogeen) en monopolistische concurrentie Marktgedrag: concurreren of samenwerken (kartel) Toetredingsbarrières (verzonken kosten, octrooi en schaalvoordelen) Prijszetter Verschillen tussen marktvormen

Maximumprijs (aanbodtekort/vraagoverschot) Markt en Overheid Hoofdstuk 3 De markt levert niet altijd de gewenst prijs Martfalen Maximumprijs (aanbodtekort/vraagoverschot) Minimumprijs (aanbodoverschot/vraagtekort) Garantieprijs en buffervoorraden Quotumsysteem

Octrooi en monopoliemacht Meelifter en zelfbinding Markt en Overheid Hoofdstuk 5 De overheid bemoeit zich er mee Octrooi en monopoliemacht Meelifter en zelfbinding Collectieve, quasicollectieve en individuele goederen (n-uitsluitend en niet-rivaliserend) Private, externe en maatschappelijke kosten Dominante strategie (gevangenendilemma)

Maatschappelijk verantwoord ondernemen People, planet, profit Markt en Overheid Hoofdstuk 6 en 7 Maatschappelijk verantwoord ondernemen People, planet, profit Duurzaam produceren Rechtsvormen EZ, VOF, BV en NV Ondernemingsvorm en ondernemingsrisico Aantrekken vreemd vermogen in relatie tot de rechtsvorm.

Didactische aanpak Bij bijna ieder hoofdstuk geef ik uitleg Het gaat om de concepten niet om de contexten Extra oefenopgaven zijn nodig om vaardigheden in te laten slijten. Zelftesten laten maken in groepjes en beoordelen

Stelling 1 Als docent moet je veel uitleggen (klassikaal) wil je er zeker van zijn dat leerlingen dat oppikken dat nodig is.

Stelling 2 De concepten (begrippen) worden onvoldoende uitgelegd in de lesbrieven.

De contexten zijn veelal herkenbaar voor leerlingen. Stelling 3 De contexten zijn veelal herkenbaar voor leerlingen.

Stelling 4 Er staan te weinig (oefen-) opgaven in de lesbrieven waardoor leerlingen onvoldoende kans krijgen om de concepten eigen te maken.

Stelling 5 De transferopdrachten aan het eind van elk hoofdstuk zijn zeer geschikt om concepten in andere contexten toe te passen.

Stelling 6 Het is voor leerlingen niet mogelijk om een lesbrief zelfstandig door te werken.

Er is te weinig digitaal materiaal voor docenten. Stelling 7 Er is te weinig digitaal materiaal voor docenten.

Mijn leerlingen maken gebruik van de digilesbrieven. Stelling 8 Mijn leerlingen maken gebruik van de digilesbrieven.