Publieke schuldenlast en besparingen Constituante

De geschiedenis van de overheidsschuld Staten kunnen failliet gaan. Is dit echt erg? De laatste 15 jaar zijn er meerdere staten failliet gegaan waaronder Rusland, Argentinië, Ecuador en Jamaïca; doen ze het daarom minder goed? Wanneer we naar de groei van die landen kijken - die van Rusland sinds 1998, datum van de opschorting van de terugbetalingen, of die van Argentinië sinds 2001 of van Ecuador die gedeeltelijke wanbetaling heeft gedaan in 2008 -, kunnen we daaraan twijfelen.

De geschiedenis van het bankroet Zelfs in landen die men ‘ontwikkeld’ noemt, zijn staten failliet gegaan, hebben ze hun schuldeisers niet terugbetaald; of het nu onder Philippe le Bel was die de leider van de Tempeliers, zijn voornaamste geldschieter, op de brandstapel zette of onder Sully die een audit van de schuld realiseerde om er maar een derde van te betalen. Mazarin, onder Lodewijk XIV, stelde Frankrijk in staat van bankroet. Colbert wees de goederen van zijn schuldeisers toe. Lodewijk XVI weigerde daarentegen zijn schuldeisers te beroven en de revolutie brak uit. Tussen 1500 en 1800 heeft Frankrijk 8 keer zijn schulden verworpen.

Failliet gaan, zou dat gezond zijn? Zelfs academici die niet bekend staan om hun marxistische gedachten (Rogoff & Reinhart maar ook Stiglitz) zijn tot de vaststelling gekomen dat faillissementen van staten banaal zijn en dat ze geen zware gevolgen hebben. Ze tellen ongeveer 250 faillissementen van staten tussen 1800 en 2009. Alles komt in orde na slechts 3 jaar (dwz dat het BNP zijn niveau van voor de crisis terug gevonden heeft na 3 jaar)

De oorlogsperiodes terzijde gelaten stellen we vast dat het aantal publieke faillissementen verhoogd is na de vrijmaking van de financiële privé markten.

Is de overheidsschuld de essentie van het probleem?

Dokter, ik zit in de schulden. Is het erg?

Volgens een aantal economisten is er een erger probleem dan de schuld. In juni 2012 erkent het IMF zich vergist te hebben over de politiek die het, met de Commissie en de ECB, aan Griekenland heeft aanbevolen. Reeds op 13 januari 2012 had Standard & Poors, ratingbureau, in een document getiteld « Factors behind our rating actions on Eurozone sovereign governments » verklaard dat de bezuinigingspolitiek, door de lidstaten ingevoerd contraproductief riskeerde te zijn en had het bij gevolg de ratings van een goed aantal van deze landen verlaagd. In een recent document waarin de correlatie tussen de vermindering van de publieke uitgaven en de verlaging van de groei aangetoond wordt erkent de OFCE (L’Observatoire français des conjonctures économiques) eveneens de negatieve impact van de eerste op de tweede.

An ever increasing story

Zou er niet een vermoeden van gelijkenis kunnen zijn, een vezeltje correlatie? … breekt het elastiek Vanaf een zeker niveau van schuldenlast …

Het idee dat de overheidsschuld zonder risico’s is , is op z’n minst onthutsend « De overheidsschuld werkt als een van de meest energieke factoren voor de primitieve accumulatie. Door een tik van de toverstaf , begiftigt ze het onproductieve geld met een reproductieve deugd en zet ze het zo om in kapitaal zonder dat het daarom risico’s, -de onafscheidelijke moeilijkheden van zijn industrieel gebruik-, moet lopen» Karl Marx févr-12 Luxembourg AAA Allemagne Danemark Pays Bas Finlande Suède UK République tchèque AA Estonie Autriche Belgique France Espagne A Irlande BBB Italie Portugal BB Grèce CC Nochtans zijn de ratings, toegekend door de ratingbureaus voor de staatsleningen erg goed. De Amerikaanse schuld is voor de eerste keer “gedowngraded” in augustus 2011 terwijl de Amerikaanse staat in october 2013 bijna in gebreke was gebleven. Dat moedigt de banken ertoe aan hen te lenen “bij verstek “.

En zonder verband met de aangeboden vergoeding

Wat zou er van de banken en het financiële systeem worden zonder overheidsschuld schuld? Zouden ze nog meer moeten vluchten in speculatieve beleggingen? « Maar afgezien van de klasse van de nietsdoende renteniers die op deze manier gecreëerd wordt, afgezien van het geïmproviseerde fortuin van de financiers tussen de regering en de natie (…) heeft de overheidsschuld verschillende zaken op gang gebracht: maatschappijen door aandelen, handel in allerlei soorten verhandelbare papieren , willekeurige operaties, speculaties, alles bij elkaar genomen: beursspelen en de moderne bancocratie” Karl Marx

En hoe moet de monetaire politiek gevoerd worden? (in de VS) Ongeveer 10 jaar geleden was Greenspan ongerust over de begrotingsoverschotten in de VS. Deze verminderden het bedrag van de schuld die hij vreesde te zien verdwijnen. Hoe kon men, in dat geval nog een monetaire politiek voeren terwijl de Fed de intrestvoeten manipuleerde door bons van de Amerikaanse schatkist op te kopen of te verkopen. Hij ondersteunde dus het plan tot belastingverlaging, gelanceerd door Bush. Men ziet dat de schuld een van de stuwende krachten is van het systeem.

De overheidsschuld is ook een instrument van herverdeling van de rijkdom.

Doodt teveel schuld de groei? Een studie van diezelfde Rogoff had gepoogd dit aan te tonen maar men heeft opgemerkt dat ze een “spreadsheed”fout bevatte. Moet de publieke schuldenlast (of in elk geval een deel ervan) niet beschouwd worden als een investering? Het loon dat men aan het onderwijzend personeel stort, is dat een kost? Maar het is waar dat, om zich te beschermen tegen de druk van de markten, het beter is zich niet in de schulden te steken, wat mogelijk is, zeker voor een staat die belast is met de heffing van de belastingen. Het volstaat de politieke moed te hebben de rijken meer te laten betalen, het belastingstarief op de maatschappijen te verhogen België heeft een schuldenniveau op het BNP dat in de buurt komt van 100 % sinds 1983 en leeft nochtans niet slechter dan zijn buren van wie het schuldenniveau duidelijk kleiner is. Vele universitaire studies bevestigen het sterke verband tussen overheidsinvesteringen en groei. Dit verband is gekend sinds 1880 en is zelfs bekrachtigd geworden in een wet: de wet van Wagner.

Slehts een klein deel van de schuld is te wijten aan de financiering van de overheidsuitgaven. De essentie van de actuele schuld vertegenwoordigt enkel de samenvoeging van de intresten van de voorbije schulden.

Terugbetaald kapitaal/ aflossing Schuld van Frankrijk 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 BBP 1119 1157 1196 1226 1264 1321 1367 1439 1495 1542 1587 1655 1718 1798 1886 1933 1885 1936 2032 2068 2117 Overheidsschuld 375 443 496 540 578 613 614 616 653 717 788 834 877 921 1017 1148 1605 1725 1833 1932 % overheidsschuld 33,5 38,3 41,4 44,0 45,7 46,4 44,9 42,8 43,7 46,5 49,7 50,4 51,0 48,8 52,6 60,9 82,9 86,2 90,2 93,4 95,1 Terugbetaald kapitaal/ aflossing 30,8 50,3 51 52 53,4 43,2 57,1 51,3 59,4 62,5 66,5 65,6 80,4 70,3 107,6 111,5 87,1 97,4 99,2 112,8 105 schuldenlast 35,7 35 34 36 37 38 39 40 44 43 42,5 45,4 46 46,3 46,9 46,7 Gecumuleerde schuldenlast 70,7 105,7 140,7 174,7 208,7 244,7 281,7 319,7 357,7 396,7 436,7 480,7 523,7 566,2 611,6 657,6 703,9 750,8 797,5 Mutaties in de overheidsschuld 53 1 2 64 71 96 131 457 120 108 99 82 Mutaties in de gecumuleerde overheidsschuld 97 135 170 171 173 210 274 345 391 434 478 574 705 1162 1282 1390 1489 1570 Mutaties overheidsschuld -schuldenlast 17 9 3 -33 -32 27 33 8 4 -40 89 412 74 62 Aandeel van de intresten in de groei van de overheidsschuld % 67,7 78,9 92,6 99,4 3260,8 1700 97,3 57,8 53,5 82,6 90,7 # 100,0 44,8 32,4 9,9 38,4 42,9 47,5 Aandeel van de intresten in de groei van de overheidsschuld (gecumuleerd) 72,8 78,3 82,7 102 116 102,7 91,4 100,6 100,5 91,2 80,3 50,6 50,8

Aflossing van de schuld, rekening gehouden met de leningen die terugbetaald moeten worden Frankrijk België Bij ons zijn er, volgens de berekeningen van het CADTM (Comité voor de afschaffing van de Derdewereldschuld) tussen 1982 en 2007 meer dan 500 miljard € intresten betaald. Dit is 1,5 keer het bedrag van de schuld die prevaleert in 2013

Misschien wil men ons nu de schuld laten betalen, nu het sop de kool niet meer waard is

Het is onder de liberale regering Martens – Gol dat de schulden de pan uitgerezen zijn.

Fiscale incentives zijn ingevoerd om het verbruik van dit financiële product te bevorderen. België voert de bevrijdende roerende voorheffing in, in 1983 Deze schikking staat de particulieren toe hun roerende inkomsten niet meer te vermelden in hun belastingsaangifte voor zover deze inkomsten reeds onderworpen zijn geweest aan de roerende voorheffing. Men zegt van deze roerende voorheffing dat ze bevrijdend is. Het systeem is dubbel voordelig voor kapitaalhouders: enerzijds is de belasting op de roerende inkomsten (variërend tussen 15 en 25 %) veel lager dan de belasting op het arbeidsinkomen ( variërend tussen 25 tot 50 %) anderzijds heeft het scheiden van het belasten van de roerende inkomsten en de andere inkomsten als effect het globaal belastbaar inkomen te verminderen en, in het kader van een progressieve belasting per schijf, staat op die manier toe de globale aanslagvoet te verminderen. Maar er bestaan andere incentives om de schuld op te eten: aftrek van de intrestlasten van de belastbare basis voor de ondernemingen en aftrek van de intrestlasten op de hypothecaire leningen voor de huishoudens.

En dit heeft contraproductieve effecten op de groei Een recente studie heeft aangetoond dat er een correlatie is tussen de het feit werkloos te zijn en eigenaar te zijn van zijn onroerend goed. Het is tegen het intuïtieve maar het feit eigenaar te zijn maakt de mobiliteit moeilijker en daardoor ook de mogelijkheid een job te vinden. Het is nu meer dan 10 jaar dat de Britse economist Andrew Oswald van de universiteit van Warwick een paradox bestudeert die zijn naam draagt Hij heeft vastgesteld dat, hoe hoger het aantal eigenaars was in een land, hoe hoger de werkloosheid klom. Spanje en Zwitserland dienen als illustratie. Het eerste land telt 80 % eigenaars en meer dan 20 % werkloosheid, het tweede 43,8 % eigenaars en 4 % werkloosheid. België situeert zich tussen beide landen 71,8 % eigenaars en 8,2 % werkloosheid vandaag de dag.

Misleidende economische dogma’s De schuld heeft niet de negatieve impact die men haar toeschrijft op de economische groei. De VS zijn even verspillend als België wat sociale transfers betreft

Something wrong?

Contingent debt, de verborgen toekomstige schulden Financiering van de banken in moeilijkheden. Het is meer dan waarschijnlijk dat men , ten gevolge van de audit uitgevoerd door de ECB, andere banken in moeilijkheden zal vinden die men uit de problemen zal moeten halen. De fiscale kost van de “bankreddingen” vertegenwoordigt het equivalent van 60 % van het BNP van Griekenland, Ierland en Cyprus. Publiek-privaat partnerschap. De staat heeft zich geëngageerd in heel wat van deze partenariaten de laatste jaren maar blijft alle financiële risico’s aanvaarden. Dit is een andere manier om de private ondernemingen toe te laten de winsten te kapitaliseren terwijl men de verliezen socialiseert Pensioendeficit. Met de vergrijzing van de bevolking gaat de rekening blijven oplopen. Proces: Zo wordt Ecuador vervolgd door Chevron die van het land 60 bn $ of het equivalent van zijn BNP eist; de Commissie ligt in proces met alle Europese staten voor het niet toepassen van directieven en reglementen en dit voor honderden miljoenen zonder rekening te houden met de boetes die eraan komen. Gevolgen van de klimaatopwarming

Het Vrijhandelsverdrag bereidt nieuwe schulden voor onze staten voor. Enkele symbolische conflicten Maatschappijen vs de volksgezondheid: Philip Morris vs Uruguay en Australië: door een bilateraal verdrag van investeringen vervolgt de tabaksreus Philip Morris Uruguay en Australië voor hun anti tabakswetten. De maatschappij beweert dat de omkaderde waarschuwlngen op de pakjes sigaretten en de eenvoudige verpakkingen hen beletten het logo van hun merk te tonen en dat dit een substantieel verlies van hun marktaandeel veroorzaakt. Maatschappijen vs milieubeschermende maatregelen: Vattefall vs Duitsland In 2012 heeft de reus Swedish Energy klacht ingediend tegen Duitsland en 3,7 miljard gevraagd als compensatie voor de verloren winsten ten gevolge van het stoppen van twee van zijn nucleaire centrales. De klacht volgde op de beslissing van de federale Duitse regering progressief de nucleaire energie te schrappen na de nucleaire ramp van Fukushima. Maatschappijen tegen regeringen die maatregelen nemen tegen de financiële crisissen. Argentinië en Griekenland Wanneer Argentinië de essentiële marktprijzen (energie, water …) bevriest en haar munt devalueert als antwoord op de financiële crisis van 2001 – 2002, wordt het getroffen door meer dan 40 klachten van maatschappijen zoals CMS Energy (VS), Suez en Vivendi (Frankrijk). Op het einde van 2008, bedragen de veroordelingen tegen het land in totaal 1.15 M $. In mei 2013,stelden Slovaakse en Cypriotische investeerders een rechtsvervolging in voor de wissel gerealiseerd op de overheidsschuld (gehouden op de tweede markt) om te kunnen genieten van de monetaire hulp van de EU en het IMF. De EU en het IMF hebben allebei verwittigd dat akkoorden over de investeringen in ernstige mate de capaciteit van de staten om te vechten tegen de economische en financiële crisis kunnen aantasten Maatschappijen tegen de milieubescherming: Lone Pine vs Canada: op basis van ALENA( het akkoord tussen de VS, Canada en Mexico) vraagt de Amerikaanse maatschappij Lone Pine Ressources Inc voor 250 miljoen Amerikaanse dollar compensatie aan Canada. De “misdaad” van Canada: de Canadese provincie Québec heeft een moratorium afgekondigd op de extractie van olie en schaliegas omwille van het milieurisico van deze technologie. Maatschappijen tegen volksgezondheid: Achmea tegen de Slovaakse republiek: Eind 2012, heeft de Nederlandse verzekeraar Achmea (vroeger Eureko) 22 miljoen euro’s van Slovakije onvangen als compensatie want in 2006 heeft de Slovaakse regering de privatisering van de gezondheid, uitgevoerd door de vorige administratie ter discussie gesteld en gevraagd aan de gezondheidsverzekeraars te werken zonder nog winsten te maken.

Hoe de schuld te meten © Stiftung Marktwirtschaft Heeft het nog zin de buikriem aan te trekken? © Stiftung Marktwirtschaft “De Belgische overheidsschuld bedraagt niet 104,5 maar 655 percent van het BBP (Trends juli 2013) Dit citaat verwijst duidelijk naar de publieke schuld die niet uitgedrukt wordt in de officiële statistieken maar die reëel is omwille van de engagementen genomen door de regeringen en zeker zal worden gedurende de komende decennia. Deze komende schuld wordt ‘impliciete’ schuld genoemd. De aangegane schuld tot nu toe is de expliciete overheidsschuld.

En wie gaat de gezondheidskosten dragen? Cost of Disease, William Baumol, 2012 Als men de sommen ziet die de toekomstige generaties zullen moeten terugbetalen ofwel zegt men dat de schuldenmachine (die een instrument is van herverdeling van de rijkdom ten gunste van de rijken ) moet omgekeerd of stuk gemaakt worden, dwz dat de schulden moeten terugbetaald worden door een verhoging van de koopkracht van de middenklasse en een verhoging van de fiscaliteit voor de meest rijken ofwel kan men, zoals sommigen, zeggen dat de schuld een echt vals probleem wordt. Zijn gigantische afmetingen zullen ertoe leiden dat men verkiest haar te vergeten door het systeem niet in vraag te willen stellen. ofwel, met de sociale druk ten gevolge van het behoud van de bezuinigingsplannen , krijgen we een volksopstand ofwel is men gedwongen de gehele of een gedeelte van de schuld te schrappen.

De ironie van de geschiedenis Het is vreemd dat, in een land zoals Frankrijk, de staat geen overschot heeft kunnen tonen sinds 1973, datum waarop Pompidou/V. Giscard d’Estaing de geprivilegieerde band verbrak tussen de staat en de Banque de France. Deze was tot dan verplicht het land te financieren, in elk geval voor een eerste schijf van 10 miljard aan 0 percent intrest. Wat men wou vermijden door deze incestueuze band op te schrappen is dat de Staat de deficits zou opstapelen. Wat gebeurd is, is het tegenovergestelde.

De paradox van de overheidsschuld Men heeft zich reeds verwonderd over de lage kost van de overheidsschuld; 2 of 3 % voor leningen over 10 jaar uitgegeven in Duitsland, Frankrijk, Engeland, Nederland, de VS ... Indien deze schulden echt zo onverdraaglijk waren zouden de staten er de prijs moeten voor betalen. Een prijs, volgens de economische theorie, wordt gesteld om het aanbod en de vraag te doen overeenstemmen. Men kan eruit besluiten dat de vraag naar staatslenigen hoog is. De hoeveelheden liquiditeiten in circulatie zijn nog nooit zo omvangrijk geweest; de maatschappijen –in zekere zin verwonderlijk in deze tijden van crisis- maken fabelachtige winsten en de rijken zijn hoe langer hoe rijker en hoe talrijker. Ze moeten hun ‘spaargeld’ dus wel recycleren. De staten zijn de enigen (tot wanneer?) om hun een rente te geven zonder risico. Ze worden misschien aangespoord om zich in de schulden te steken om te systeem toe te laten te functioneren. dat is de paradox van de overheidsschuld. Ze wordt met de vinger gewezen als gevaarlijk door economische instanties maar met een overweldigende meerderheid gekozen door anderen want ze laat toe een deel van het spaargeld van de allerrijksten op te zuigen. Rating bureaus die waarschuwen tegen een budgettaire ontsporing en banken die profijt gaan hebben door deze schuld , indien mogelijk goedkoop kopen. Zouden onze bestuurders willens en wetens een politiek van overheidsdeficit onderhouden hebben? Er moesten nieuwe markten gecreëerd worden, waarom geen markt van overheidsschuld creëren ? Diep en liquide indien mogelijk om de aanvoer van de kapitalen, gecreëerd door de mondialisering op te vangen. Deze markt heeft zich ontwikkeld in de jaren 80 die het begin zijn geweest van de stijging van de deficits en publieke schuldenlasten, op het zelfde ogenblik dat de City zich liberaliseerde, dat de pensioenfondsen hun opmars maakten. … Maar dit is zeker slechts een toevallige samenloop van omstandigheden.

Geld = schuld op één uitzondering na In feite, vermits het grootste deel van het geld geïnjecteerd in het systeem , geïnjecteerd wordt door private banken dankzij het verstrekken van leningen, kan men daaruit besluiten dat ongeveer al het geld dat circuleert als spiegelbeeld een schuld heeft. En dus dat, als er veel liquiditeit op de markt is, er daar tegenover ook veel schuldenlast is. Dat de schuldenlast de liquiditeit schept en dat de liquiditeit dient om de schuldenlast te financieren. Maar het geleende geld is maar wat men de hoofdzaak noemt. De bank geeft nog niet de intresten. Deze intresten moeten dus gemaakt worden. We hebben gezien dat ook zij ontleend kunnen worden. Dit is wat veroorzaakt heeft dat de overheidsschuld onophoudelijk gegroeid is maar deze faciliteit geven de banken slechts aan de staten, niet aan de particulieren en niet aan alle ondernemingen. Het is dus nodig dat dezen, door hun werk voor de eersten of door de uitbating van het werk voor de tweede, deze intrest produceren. Vanaf het moment dat de groei stagneert of terug loopt en vooral bij het zien van de omvang van de schuldenlast van de particulieren en de ondernemingen kan men zeggen dat op een moment het systeem gaat imploderen.

Naast het effect van de samengestelde intresten is de schuld enorm gestegen ten gevolge van de belastingsverminderingen… … en de stijging van het aantal fiscale achterpoortjes In Frankrijk, indien de huishoudens belast waren geweest in 2008 zoals ze het geweest zijn in 1999, dan zouden de inkomensbelastingen, de belasting op het fortuin en de erfrechten 31 bn€ meer opbrengen, ofwel 1,5 % van het BBP. Nog altijd in Frankrijk heeft het geheel van belastingsverminderingen toegestaan van 1999 tot 2008, 400 bn € supplementaire schulden veroorzaakt ofwel 20 % van het BBP

De politiek van de “quantitative easing’ geïnstalleerd in de vier hoeken van de wereld vervalsen de economische realiteit. Wanneer ze de tekortkomingen van hun traditionele instrument, de referentierentevoet (rentevoet op korte termijn), zijn de meeste centrale banken staatstitels van lange looptijd beginnen kopen Dat is een van de andere paradoxen van het kapitalisme: de centrale banken die verondersteld zijn zich tussen de herauten van de gezonde en vrije concurrentie te bevinden veroorzaken concurrentievervalsingen op de financiële markten. Men kan zich afvragen of ze op een dag deze politiek zullen kunnen stoppen Ze stapelen dus belangrijke hoeveelheden staatsschulden op hun bilans op maar wie staat garant voor de intresten van de centrale banken? Kunnen ze failliet gaan? Neen, want ze kunnen valuta uitgeven. Maar dat moet dan nog aanvaard worden Is dit dan alles geen grote oplichterij? We hebben de keus tussen het in gebreke blijven van de staten of de uitgifte van vals geld door de centrale banken. In het uiterste geval zou men de staatsschulden niet als een echt probleem kunnen beschouwen maar waarom dan het gewicht van de besparing doen dragen door de burgers? Zouden er geen andere redenen zijn dan diegene die aangehaald zijn, die van de getoonde wil om het deficit aan te zuiveren en de schuld te verkleinen om de last ervan niet door de toekomstige generaties te doen dragen of het argument dat we boven onze middelen leven?

In tegenstelling met wat ons vaak verklaard wordt zijn onze Westerse staten nog niet failliet •« Ik sta aan het hoofd van een staat die finacieel failliet is » Fillon 21/9/2007 Een staat kan niet enkel voorgesteld worden als het verschil tussen een kolom ontvangsten en een kolom uitgaven. De staat heeft ook een bilan, als men eveneens rekening houdt met haar activa (onroerende goederen, overheidsmaatschappijen, wegen …) en als men kijkt naar haar schulden dan bemerkt men dat haar netto activa positief zijn. Maar met de politiek van privatisering die voortduurt zal dit weldra niet meer waar zijn.

Van het morele toeval naar de morele orde ”De schuldenlast is een sociale grondpijler van de macht” David Graeber Misschien is hier alles gezegd: de schuld staat toe te controleren, te laten werken, in te schrijven in een gevangeniskeurslijf,; het is voor de maatschappij een manier om de hypothecaire schuldenaar te dwingen heel zijn leven te betalen voor zijn huis en hem dus te dwingen heel zijn leven te werken; het is een manier voor de markten om druk uit te oefenen op de staten. « Ik ga er zonder moeite mee akkoord dat de publieke vrede een groot goed is maar ik wil niet vergeten dat het door de goede orde is dat de volkeren tot de tirannie gekomen zijn.» Tocqueville

De bezuiningingspolitiek heeft ‘onverwachte’ gevolgen

De bezuiningingspolitiek heeft ‘onverwachte’ gevolgen

Sommige landen geven (de besparingen) op Nederland heeft op 12 april 2013 afgezien een plan uit te voeren dat erop gericht was meer bezuinigingsmaatregelen op te leggen (bevriezing van de lonen in het openbaar ambt, vermindering van de fiscale hulp bij het pensioensparen …)

Citaten •« Het bankroet is een keer per eeuw nodig om de staat a pari te zetten » Abbé Terray, algemeen controleur van Financiën onder Lodewijk XV •« Er is geen goed dat nuttelozer is voor de staat en die hem meer last bezorgd dan de renten» Colbert De overheidsschuld, in andere termen, de vervreemding van de staat of hij nu despotisch, grondwettelijk of republikeins is,duidt met zijn stempel het kapitalistische tijdperk aan» Karl Marx

We kunnen het eens zijn over één punt: de overheidsschuld moet geschrapt worden “De moderne fiscaliteit, waaronder de belasting op voorwerpen van eerste levensbehoefte en vertrekkend van het duurder worden van deze vormen die vanaf het eerste moment de stuwende kracht vormden , houdt op zich reeds een kiem van automatische vooruitgang in. Het overdaad van de taksen is dus geen incident maar het principe. Ook in Holland waar dit systeem eerst is ingehuldigd heeft de grote patriot de Witt het in zijn ‘Maximes’ opgehemeld als het meest geschikt om de loontrekkende onderworpen, zuinig, vlijtig en … uitgeput te maken “ Karl Marx De overheidsschuld (en haar logisch gevolg: de belasting) is een oplichterij. Ze is door bepaalde mensen gecreëerd geweest ten voordele van een kleine groep. Als ze een nulspel is op het financiële niveau door de rijkdom van de enen te maken en door de rijkdom van de anderen te beteugelen, dan is ze het niet op het economische niveau vermits de rijken meer sparen. Het is dus logisch dat de wereldgroei vertraagt en voortgaat te vertragen. De deficits worden willens en wetens in stand gehouden, niet door de verhoging van de uitgaven maar vooral door beperking van de inkomsten. De belastingspercentages van de rijken en de maatschappijen zijn neerwaarts herzien de laatste 50 jaar. Er bestaan meerdere manieren om zich van zijn schuld te ontdoen. Eerder dan ze onwettig te verklaren of ze te annuleren, zijn er andere manieren die minder pijnlijk zijn en gemakkelijker zouden kunnen aanvaard worden.

Oplossing 1: De koopkracht verhogen Sommigen zeggen dat de schuld moet geschrapt worden, dat men ze moet controleren en er maar een gedeelte van terug betalen (het wettige deel) Maar er bestaan mogelijkheden om de zaken netjes te doen, om een keer voor altijd heel deze overheidsschuld terug te betalen en komaf te maken met dat Soberheidsverdrag. Een mogelijkheid is de verhoging van de koopkracht. In plaats van de buikriem aan te halen en de burger-arbeider te verplichten meer competitief te zijn door op zijn loon te besnoeien,-wat het tegenovergestelde is van wat men moet doen want men zal gemakkelijk akkoord gaan om te zeggen dat een schuld terug betalen met een kleiner loon moeilijker is, volstaat het de lonen te verhogen. Deze oplossing kan maar doorslaggevend zijn als alle ondernemingen hetzelfde doen op hetzelfde moment in heel Europa. Dit is een waagstuk maar deze loonstijging , - in tegenstelling met wat de FEB ons scherp zou antwoorden -, zou de marge van de ondernemingen niet verkleinen, in tegendeel (indien iedereen deze loonsverhoging toekent.) Inderdaad, door het principe van de multiplicator van de koopkracht, zou de loonsverhoging toegekend aan de middenklasse, ongeveer helemaal uitgegeven worden, het verbruik van andere huishoudens voeden en bijgevolg het zakencijfer van alle maatschappijen doen stijgen met een bedrag ongeveer equivalent aan de toegekende stijging van het loon. Het tot stand brengen vaneen dergelijk indexatiemechanisme, rekening houdend met de inflatie en laten we 3 % zetten (van reële koopkracht) is zonder twijfel illusoir in de huidige contekst.

Hypothese tendens om 30 % te importeren Jaar 0 Verhooging van de koopkracht (KK) 5% Jaar 1 Année 2 Année 3 Année 4 Année 5 Année 6 Année 7 Année 8 Année 9 Année 10 Zaken cijfer 100 Inflation 2% 104,55 109,32 114,32 119,55 125,05 130,80 136,83 143,16 149,79 156,74 Grondstoffen 30 31,02 31,64 32,27 32,92 33,58 34,25 34,93 35,63 36,34 37,07 Loonmassa 50 52,50 55,13 57,88 60,78 63,81 67,00 70,36 73,87 77,57 81,44 Operationele marge 20 21,03 22,55 24,16 25,86 27,65 29,55 31,55 33,65 35,88 38,22 Rentevoet van de operationele marge 20% 20,1% 20,6% 21,1% 21,6% 22,1% 22,6% 23,1% 23,5% 24,0% 24,4% Hypothese: tendens om 20 % te besparen dus 5% verhoging van het KK gelijk aan 4 % verhoging van de consumptie maar indien de vermenigvuldiger van het KK gelijk is aan 1,2 dan is 5 % verhoging van het KK gelijk aan 5 % verhoging van C (in feite is deze vermenigvuldiger veel hoger) Hypothese tendens om 30 % te importeren Men ziet dat de marge van de ondernemingen niet verminderd maar vergroot is.

Bedrag van de schuld: hypothese: 85 % van het zakencijfer Année 0 Année 1 Année 2 Année 3 Année 4 Année 5 Année 6 Année 7 Année 8 Année 9 Année 10 De schuldquote 85,00% 81,30% 77,75% 74,36% 71,10% 67,98% 64,98% 62,12% 59,37% 56,75% 54,23% Bedrag van de schuld: hypothese: 85 % van het zakencijfer Hypothese: het nationale BNP is de som van de toegevoegde waarden van het geheel der ondernemingen. Door vereenvoudiging zal men onthouden dat het de som van de zakencijfers van de ondernemingen is. Evolutie van de schuldquote: men neemt de hypothese dat het geheel van de maatschappijen op het zelfde niveau in de schulden zitten als het gemiddelde van de staten. Deze politiek, men ziet het, laat toe de schuldquote enorm te verminderen.

Men zou op deze manier gedeeltelijk de kredietvermenigvuldigingsfactor (die de private banken dierbaar is) vervangen door de multiplicator van de koopkracht. Maar het systeem is niet bereid het volk vrij te maken (te ontvoogden) door een vermindering van de schuld die nochtans helemaal denkbaar zou zijn door een zachte oplossing toe te passen voor iedereen, alleen niet voor de bankiers: de oplossing van de loonsverhoging.

20% taux moyen effectif de l'ISOC et augmentant 2e oplossing Verhoging van vennootschapsbelasting en de belasting van de hoogste schijven. Année 0 Année 1 Année 2 Année 3 Année 4 Année 5 Année 6 Année 7 Année 8 Année 9 Année 10 Rentelast Hypothèse 5% 4,25 Winst voor belasting 15,75 16,78 18,30 19,91 21,61 23,40 25,30 27,30 29,40 31,63 33,97 Marge voor belasting 15,75% 16,05% 16,74% 17,42% 18,08% 18,72% 19,34% 19,95% 20,54% 21,11% 21,68% Belasting 20% taux moyen effectif de l'ISOC et augmentant 25% 26% 27% 28% 29% 30% Bedrag van de betaalde belasting 3,15 4,20 4,76 5,38 6,05 6,79 7,59 8,19 8,82 9,49 10,19 Netto winst 12,6 12,59 13,54 14,54 15,56 16,62 17,71 19,11 20,58 22,14 23,78 Netto marge 12,60% 12,04% 12,39% 12,72% 13,01% 13,29% 13,54% 13,96% 14,38% 14,78% 15,17% Belastingssurplus geheven door jaarlijkse verhoging van het belastingstarief 0,84 1,10 1,39 1,73 2,11 2,53 2,73 2,94 3,16 3,40 Cumul van het belastingssurplus geheven door jaarlijkse verhoging van het belastingstarief 1,94 3,33 5,06 7,17 9,70 12,43 15,37 18,53 21,93 Evolutie van de schuldenlast rekening gehouden met het geheven belastingssurplus 84,16 83,06 81,67 79,94 77,83 75,30 72,57 69,63 66,47 63,07 Evolutie van de schuldquote rekening gehouden met het geheven belastingssurplus 80,50% 75,98% 71,44% 66,87% 62,24% 57,57% 53,04% 48,64% 44,38% 40,24%

Een herziening van de fiscaliteit zou welkom zijn. Zelfs The Economist pleit voor een vermindering van de fiscale voordelen toegekend aan de rijkste huishoudens. Men pleit eveneens voor een vermindering van het differentieel in het belastingstarief die impact heeft op de inkomsten uit werk en die uit kapitaal. Zeer onlangs (oktober 2013) heeft het IMF gepleit in dezelfde zin en ging het zelfs verder door te stellen dat men de meest gefortuneerden en multinationals meer moest doen bijdragen tot de vermindering van de deficits. Er lijkt een voldoende marge in verschillende ontwikkelde landen te bestaan om meer inkomsten te halen uit de hoogste inkomens.

Oplossing 3: Aan de staat de mogelijkheid terug geven geld de creëren, zichzelf te kunnen financieren aan 0 % intrest bij zijn nationale centrale bank « In zijn essentie is het actuele creëren van geld uit het niets door het banksysteem identiek aan de creatie van geld door valsmunters. Concreet gezien komt ze op dezelfde resultaten uit. Het enige verschil is dat diegenen die ervan profiteren anders zijn.” Maurice Allais, Nobelprijs Economie 1988 « Geef me de controle over het geld van een natie en ik zal me geen zorgen hoeven te maken over diegenen die zijn wetten maken» Mayer Amshel Rothschild (1743-1812) « In het geval van monetaire creatie zou het voordeel altijd zijn voor diegenen die kredietgeld uitgeven en vermits de regering de natie vertegenwoordigt, zou ze de belasting uitsparen indien zij, en niet de bank, zelf de uitgifte had gedaan van dit geld. Het publiek zou er een direct belang bij gehad hebben indien het de staat geweest was en niet een gezelschap van kooplieden of bankiers, die deze uitgifte had gedaan. » David Ricardo in « Des principes de l’économie politique et de l’impôt » 1817

Solution 4: pratiquer des taux d’intérêt négatifs De ECB zou verklaard hebben dat ze bereid/klaar is haar referentierentevoet teug te brengen naar -0,1 %. Dit komt neer op het vernielen van de roofmachine die de schuld is, op het omkeren ervan, zelfs door ze ongunstig te maken voor de rijken. Het is een andere manier om een progressieve belasting te heffen. Zou de ECB in dienst staan van de democratie?

Oplossing 5: Exact de tegenovergestelde recepten van diegene die ons vandaag opgelegd worden, toepassen We hebben geen bezuinigingspolitiek nodig. Of het nu in Griekenland, Spanje, Frankrijk of zelfs Groot-Brittannië is, de mislukking is flagrant. De overheidsuitgaven beperken leidt tot een vermindering van de groei van het BBP en dus tot het vergroten van de verhouding schuld/ BBP. Het IMF heeft erkend dat de budgettaire multiplicator ondergewaardeerd is geweest (en heel onlangs heeft een economist van de Europese Commissie hetzelfde gezegd), dat een vermindering van 1 van de overheidsuitgaven een vermindering naar > 1 van het BBP inhoudt. Vandaag zeggen sommigen dat, in periode van recessie, deze multiplicator hoger dan 1,5 zou zijn. Overigens moet men opmerken dat er een andere multiplicator, -waaraan de economische ‘wetenschap’ geen naam gegeven heeft- , bestaat die die het BBP en de fiscale ontvangsten verbindt. Ook deze is > 1, in elk geval >0 We worden dus geconfronteerd met een negatieve dubbele prijsklem; door een beperking van de overheidsuitgaven beperkt men meer dan proportioneel het BBP en wanneer dit krimpt, vermindert het de inkomsten van de staat. Fiscal consolidations and spillovers in the Euro area periphery and core, Jan in 't Veld, European Commission, Economic Papers 506 | October 2013

Hypothèses: Budgettaire multiplicator: 1,5 “Fiscale” multiplicator: 1,5 Daling van de overheidsuitgaven per jaar: 1 ofwel +/- 2,5 % Groei BBP: 0% Année 0 Année 1 Année 2 Année 3 Année 4 Année 5 Année 6 Année 7 Année 8 Année 9 Année 10 BBP 100 98,50 97,00 95,50 94,00 92,50 91,00 89,50 88,00 86,50 85,00 Overheidsuitgaven 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 Inkomsten van de overheid 37,75 35,5 33,25 31 28,75 26,5 24,25 22 19,75 17,5 Overheidstekort 5 6 8 9 10 11 13 14 15 16 18 Overheidsschuld 85 91 99 108 118 129 141 155 170 186 204 Schuldquote 85% 93% 102% 113% 125% 139% 155% 173% 193% 215% 240%

De schuld doen verdwijnen wil zeggen overheidstekorten vermijden maar niet de overheidsuitgaven schrappen. De overheidsuitgaven zijn bronnen van groei. Een betere uitkering ervan (minder gericht op rentebetaling en meer op onderricht kan bijdragen tot het heropstarten van de economische machine en dus tot het doen vallen van het coëfficiënt schuld/BNP Door zijn aard zelf creëert het kapitalisme werkloosheid en faillissementen Schumpeter sprak over« creative destruction ». Dit schept niet alleen armoede maar, meer algemeen, economische onveiligheid. Een welvaartstaat heeft tot doel deze onveiligheid te verminderen en de waarschijnlijkheid te doen groeien dat een belangrijker aantal economische actoren meer risico’s gaan nemen. Het nemen van risico’s , wat de motor van het kapitalisme is. Door dit te doen staat de welvaartstaat aan de natie toe rijker te worden. Wie zou een maatschappij durven opstarten met alle risico’s die dit inhoudt, indien hij niet wist dat, in geval van mislukking, hij zou kunnen genieten van werkloosheidsuitkeringen? Wie zou zijn spaartegoed durven investeren in een productiewerktuig indien hij niet kon rekenen op een pensioen, eens de pensioenleeftijd bereikt? Wie zou onbewust genoeg zijn om verschillende kinderen op de wereld te zetten indien hij niet wist dat het grootste deel van de kosten voor het schoollopen, eventuele hospitalisatie zouden verzekerd worden door de gemeenschap? Alle hierboven aangehaalde elementen zijn de motors van de groei: ontwikkeling van productiewerktuigen, groei van de bevolking, onderwijs, het in goede gezondheid houden van deze bevolking Verder verzekert de staat, door zijn rol van uitkeerder van sociale transfers (werkloosheidsuitkeringen, pensioen …) eveneens een beter behoud van de economische stabiliteit, bevorderlijk voor de groei en dit, aan een kleinere kost dan indien het georganiseerd was door particuliere organismen.

Bibliografie Boeken Publicaties Tijdschriften Blogs Vive la banqueroute, Thomas Morel & François Rufin, Fakir Editions, 2013 Dette 5000 ans d’Histoire, David Graeber, Les Liens qui Libèrent, 2011 Dette publique, une affaire rentable, André-Jacques Holbecq et Philippe Derudder, Editions Yves Michel, 2011 La dette ou la vie, Damien Millet et Eric Toussaint, Editions Aden, 2011 Wealth & welfare states. Is America a laggard or a leader, Irving Garinkel, Lee Rainwater, Timothy Smeeding, Oxford University Press, 2010 Why we need public spending, David Hall, PSIRU, University of Greenwich Busines School, Londres, octobre 2010 Overcoming Developing Country Debt Crises, J. Stiglitz & alii, OUP Oxford, 2010 Le prix de l’inégalité, J. Stiglitz, Les liens qui libèrent, 2012 Publicaties The forgotten history of domestic debt, Kenneth Rogoff & Carmen Reinhart, NBER , Avril 2008 Rapport sur la situation des finances publiques, Paul Champsaur et Jean-Philippe Cotis, Avril 2010 Inequality and sustainable Growth: Two sides of the same coin?, A.G. Berg, J.D.Ostry, IMF, April 2011 Sovereign Debt Restructurings 1950–2010: Concepts, Literature Survey, and Stylized Facts, IMF, August 2012 Une déclaration transatlantique des droits des entreprises, CEO, Octobre 2013 Rapport de la Commission d’experts réunie par le Président de l’Assemblée Générale des Nations Unies sur les réformes du système monétaire et financier international, dit Rapport Stiglitz, Nations Unions, 21 septembre 2009 Tijdschriften The Economist Alternatives économiques Trends Blogs http://thedismalscience.over-blog.com