Aspirant-leraren als partners in de klas. Een innovatie voor uw vakdidactiek? Velon – Zwolle – 11 maart 2014 ● Mathea Simons & Marlies Baeten Universiteit Antwerpen ELAnt-Expertisenetwerk lerarenopleidingen

Schrijf de naam van een vogel op. 2. Hoe voeren studenten in uw lerarenopleiding hun stagelessen uit?

roodborstje ekster mus spreeuw

roodborstje ekster mus spreeuw

struisvogel nachtegaal roodborstje emoe ekster gans mus spreeuw kip eend pinguïn kiwi

2. Hoe voeren studenten in uw lerarenopleiding hun stagelessen uit?

Probleemstelling Stageconcept vaak traditioneel Enkele lessen observeren Enkele lessen geven Observatie, participatie, actieve, zelfstandige stage -> Student krijgt slechts beperkte verantwoordelijkheid -> Schoolcultuur: groeiend belang van samenwerking -> Praktische nood (stageplaatsen)

Op zoek naar alternatieve concepten Keuze voor team teaching Quid?

Team teaching Samenwerking Tussen 2 of meer leerkrachten Op vlak van planning/lesvoorbereiding, implementatie/lesgeven en evaluatie - Socioconstructivisme (Carpenter et al., 2007; Crow & Smith, 2005; Davis, 1995; Hatcher et al., 1996; Murata, 2002; Sandholtz, 2000) Synoniemen: co-teaching, collaborative teaching, cooperative teaching

Onderzoeksvragen OV1 Welke modellen van team teaching kunnen we onderscheiden? OV2 Welke voor- en nadelen zijn verbonden aan team teaching? OV3 Welke zijn de condities van succesvolle implementatie?

Methodologie Focus: team teaching van aspirant-leraren Literatuurstudie Databanken: ERIC, FRANCIS, PsycInfo, Scopus, Web of Science Selectiecriteria voor opname: 2000-2013; peer reviewed 50 manuscripten (Volgende fase van aspirant-leraar en mentor)

OV1 Welke modellen van team teaching kunnen we onderscheiden?

OV2 Welke voor- en nadelen zijn verbonden aan team teaching?

Perspectieven Aspirant-leraren Mentoren Leerlingen

Aspirant-leraren Voordelen Nadelen Meer steun Emotionele steun Professionele steun Meer dialoog Minder bedreigend Leren andere visie kennen Professionele groei Lesgeven Samenwerken Reflectie Persoonlijke groei Meer zelfvertrouwen Meer verantwoordelijkheid/controle Nadelen Gebrek aan compatibiliteit Op vlak van persoonlijkheid, mening, capaciteiten, … Onderlinge vergelijking/competitie Moeilijkheden bij geven van feedback - Vaak positief Hogere werklast Samen lessen voorbereiden Minder individueel lesgeven Vrees voor te sterke afhankelijkheid van peer

Mentoren Voordelen Nadelen Minder werklast Aspirant-leraren zoeken steun bij elkaar Leerwinst Nieuwe ideeën, recente kennis, technische vaardigheden, … Meer samenwerking op school Nadelen Hogere werklast Meer aspirant-leraren Gezamenlijke en individuele feedback Minder sterke relatie met aspirant-leraar Aspirant-leraar steunt minder op mentor, meer op peer

Leerlingen Voordelen Nadelen Meer steun en individuele aandacht Mogelijkheden tot differentiatie, observatie Rijke en gevarieerde lessen Experimenteren met didactische werkvormen, meer visies op zelfde topic Leerwinst Nadelen Verwarrend Verschillende richtlijnen, verschillende antwoorden, … Slide Marlies

OV3 Welke zijn de condities voor succesvolle implementatie?

Condities voor implementatie Voorbereiding op de nieuwe rollen Aspirant-leraar Gebrek aan compatibiliteit > Training in samenwerken, relatievormende activiteiten Onderlinge vergelijking/competitie > Stage op zelfde moment starten Moeilijkheden bij geven van feedback > Training in feedback geven (en ontvangen) ‘Modeling’: Als lerarenopleider les geven aan de hand van team teaching Mentor Goede samenwerking aanmoedigen, gepersonaliseerde feedback/taken Aandacht voor groepssamenstelling Rekening houden met voorkeuren Ad random ~ reële professionele situatie

Condities voor implementatie Combinatie van team teaching en individuele stage Team teaching bij aanvang, later individuele stage Starten met modellen die weinig samenwerking vereisen, later modellen die meer samenwerking vereisen Voldoende aandacht voor individueel lesgeven Andere voorwaarden Individuele en gezamenlijke feedback Beperk aantal mentoren per student Locatie (grote klaslokalen, voldoende klaslokalen) Schoolcultuur

Pilootproject

Pilootproject (4) Gelijke-statusmodel: Sequentieel versus parallel (academiejaar 2013-2014) Stagiairs worden in duo gekoppeld aan mentor Aantal duo’s sequentieel; aantal duo’s parallel Perspectieven van: Aspirant-leraren (stagiairs) Mentoren Leerlingen Reguliere studenten

Eerste resultaten - sequentieel “Alles samen voorbereiden was wel enorm tijdsintensief maar we voelden samen aan wat goed en wat minder goed ging. Fijn dat ik in mijn gevoel bevestigd werd.” “Uit de enquête die we afnamen bij de leerlingen bleek dat ze ons fel vergeleken. Daar schrok ik van. Zelf hadden we hier geen problemen mee.” “We hebben veel gelachen, soms ook met onze miserie. Toen onze mentor vroeg om onze les te herwerken, zag ik het niet meer zitten. Gelukkig kon mijn duo-partner mij oppeppen.” “Vroeger bestonden mijn lesvoorbereidingen uit enkele sleutelwoorden. Door de samenwerking met mijn duo-partner leerde ik om dit grondiger aan te pakken, te kijken naar leerplannen,…” “Het was moeilijk om de lessen in te plannen, want we moesten rekening houden met 2 agenda’s.” “Het was loodzwaar: samen voorbereiden, wachten op elkaars feedback, misschien bleven we te lang steken op het niveau van overleg, … maar tegelijk was het zo’n toffe ervaring.”

Eerste resultaten - parallel “Er komt zoveel kijken bij lesgeven, het leek soms echt een chaos. Ik was blij dat ik kon terugvallen op mijn duo-partner.” “Ik had veel steun aan mijn duo-partner, vooral bij de lesvoorbereiding: samen brainstormen, creatief zijn, …” “Ik kreeg bevestiging van mijn duo-partner. Zelf twijfelde ik of de lesvoorbereiding wel goed genoeg was en gelukkig was er dan een partner die zei dat het goed was. “Het was heel leuk om les te geven aan een kleine groep. Onze mentor zei dat we ervan moesten genieten en dat hebben we ook gedaan.” “Het maakte me bang dat ik alleen voor de klas zou staan, zonder mentor in de buurt. Help! Ik wilde liever sequentieel lesgeven. Eens gestart was parallel lesgeven echt tof en ik had nu het gevoel: yes, ik kan het alleen!” Slide Marlies “Er kwam veel stress bij kijken: de groep moest nog verdeeld worden, er was de verplaatsing naar het lokaal, waardoor er heel wat tijd verloren ging.” “De mentor zag maar een deel van de les en net dat deel ging minder goed, we kregen dus geen volledige feedback.”

Dank voor uw aandacht! Baeten, Marlies & Mathea Simons. (Forthcoming) Student teachers’ team teaching: Models, effects, and conditions for implementation. Teaching and Teacher education. Meer info? marlies.baeten@elant.be mathea.simons@uantwerpen.be