VSN cursus Tribologie Om de in deze presentatie opgenomen animaties te zien werken, dient de presentatie in presentatiemodus te worden afgespeeld (Shift + F5)

VSN cursus Tribologie De VSN cursus Tribologie wordt al vele jaren succesvol georganiseerd op basis van het door VSN uitgegeven cursusboek geschreven door Ir. N van Bemmel. De cursus geeft een duidelijk, uitgebreid en diepgaand inzicht in de tribologie en reikt cursisten de kennis en het inzicht aan om op professionele wijze te kunnen adviseren inzake smering, smeermiddelen en daarmee verband houdende zaken. Naast de cursus (die in principe als zelfstudie kan worden gedaan) verzorgt de VSN een mondelinge begeleiding. Dat biedt de mogelijkheid om nog gerichter op vragen van cursisten in te gaan en om de meest recente ontwikkelingen op het vakgebied mede onder de aandacht te brengen.

Mondelinge begeleiding De mondelinge begeleiding is vooral gericht op het bijbrengen van inzicht - kennis zonder inzicht is van weinig waarde in de praktijk Er is gekozen voor veel additioneel illustratiemateriaal en animaties, alle er op gericht om de begeleiding nog effectiever en doeltreffender te maken Enkele voorbeelden uit deze opzet maken de meerwaarde ten opzichte van alleen het studieboek duidelijk

Voorbeeld: smering van een kogellager “overbodig” vet smeerfilm, vet stroomt van rechts naar links smeerfilm rond een kogel in een kogellager: een zeer klein deel van het vet dient voor de eigenlijke smering

Dieselmotor

Voorbeelden vetstructuur Ca skelet Na skelet kleivet Li skelet

Vervaardiging van poly-alfa-olefinen Niveau 2 Vervaardiging van poly-alfa-olefinen Stap 1: polymerisatie van etheen tot 1-deceen 1 - deceen etheen katalysator katalysator polydeceen Stap 2: polymerisatie van 1-deceen tot een polydeceen

“Water washout resistance test” Water, 80oC (175oF) Grease Packed Bearings met vet gevulde lagers waterstraal, water van 80 °C

Motorbouwvormen 4 cilinders in lijn 4 cilinder boxer V-6

API indeling basisolie   API groepsindeling basisolie zwavelgehalte (%)   verzadigde koolwaterstoffen (%) viscositeitsindex groep I >0.03 en/of <90 80 to 120 groep II <0.03 en >90 groep III >120 groep IV poly-alfa-olefinen (PAO’s) groep V alle andere, niet behorend tot groep I, II, III of IV (esters)  

Common rail inspuiting gemeenschappelijke hoge druk leiding voor alle cilinders pomp, brengt brandstof op hoge druk electronisch gestuurde verstuivers, inspuitdrukken tot boven 2000 bar, sequentiele inspuitingsmogelijkheid electronische besturingseenheid: “timing”, “metering”, “sequential injection” “distribution” Inspuitpomp brengt de brandstof alleen nog maar onder druk, regeltaken zijn door electronica overgenomen

Schakelmechanisme (synchromesh) tandwiel kraag met inwendige vertanding blokkeringskogel synchromeshring

Werkingsprincipe van een variator Door de diameter van de beide schijven te veranderen varieert de overbrengingsverhouding Systeem is bekend van de vroegere DAF personenauto’s en wordt ook in moderne CVT versnellingsbakken toegepast.

Differentieel een differentieel maakt het mogelijk om door een bocht te rijden waarbij de wielen met verschillende snelheid draaien pignon differentieel kroonwiel Differentieel gecombineerd met eindaandrijving (kroon-wiel/pignon)

Elasto-hydrodynamische smering draairichting kogel kogel in een wentellager belasting bewegingsrichting smeerfilm vervorming van kogel en loopbaan waardoor een “wig” ontstaat! drukverdeling in de smeerfilm (EHD-smering)

Wrijvingsverloop bij ATF glijsnelheid (m/s) min max wrijvingscoefficient GM Ford moderne ATF

Viscositeitskeuze bij wentellagers

Smeringsregimes grenssmering A B gemengde smering gemengde C EHD lage omtrekssnelheid (< 5 m/s) hoge omtrekssnelheid (> 5 m/s) EHD smering grenssmering gemengde A: kopcirkel B: steekcirkel C: voetcirkel gemengde smering

Niet alleen anders, ook actueel De wijze van mondelinge begeleiding is niet alleen geheel vernieuwd, maar ook geactualiseerd. Met name op het gebied van specificaties zijn er natuurlijk volop veranderingen, vaak als gevolg van het strenger worden van de milieuwetgeving Die veranderingen worden ivolledig meegenomen, zoals blijkt uit de volgende voorbeelden

Ontwikkeling ACEA specificaties tijd kwaliteit E1 E3 E2 (standaard olie voor niet-opgeladen diesels) (als E2, maar lange verversingstermijnen,“SHPD”-olie) (standaard olie voor diesels met turbo en/of intercooling)

Ontwikkeling ACEA specificaties tijd E3 E2 (als E2, maar lange verversingstermijnen,“SHPD”-olie) (standaard olie voor diesels met turbo en/of intercooling) (langere verversingstermijnen, extreem hoge zuigerreinheid) E4 E1 (standaard olie voor niet-opgeladen diesels) kwaliteit

Ontwikkeling ACEA specificaties tijd E3 E2 (als E2, maar lange verversingstermijnen,“SHPD”-olie) (standaard olie voor diesels met turbo en/of intercooling) (langere verversingstermijnen, extreem hoge zuigerreinheid) E4 E1 (“E3 plus”, betere “soothandling” ) (standaard olie voor niet-opgeladen diesels) E5 kwaliteit

Ontwikkeling ACEA specificaties tijd E3 E2 (als E2, maar lange verversingstermijnen,“SHPD”-olie) (standaard olie voor diesels met turbo en/of intercooling) E4 E1 (“E3 plus”, betere “soothandling” ) (standaard olie voor niet-opgeladen diesels) E5 ( E4, compatibel met uitlaatgasnabehan-deling, “lowSAPS”-olie) ( E5, compatibel met “high-EGR motoren”) E7 E6 (langere verversingstermijnen, extreem hoge zuigerreinheid) kwaliteit

SAE J306 indeling transmissieolie SAE-indeling transmissie-olie: twee nieuwe soorten (SAE 110 en SAE 190), het viscositeitsbereik van SAE 90 en SAE 140 is verkleind.

Actueel, maar ook de achtergronden Niet alleen worden actuele ontwikkelingen volledig geintegreerd in de mondelinge begeleiding, ook worden de achtergronden en het waarom belicht. Immers, kennis zonder inzicht leidt tot starheid die in een professionele omgeving ongewenst is. Een voorbeeld van achtergrondinformatie ziet u op de volgende slide.

Achtergrond van “lowSAPS” Effect van asgehalte in de smeerolie op de hoeveelheid deeltjes (in poedervorm) die achterblijven op het deeltjesfilter in de uitlaat van een bedrijfswagen. Links bij gebruik van een moderne ACEA E6 “lowSAPS”-olie, rechts bij gebruik van een ACEA E4 olie met relatief hoog asgetal. “AdBlue” tank op bedrijfsauto modern deeltjesfilter “DPF”

Samenvatting Het ondersteuningsmateriaal bij de mondelinge begeleiding voor de VSN cursus Tribologie vormt een zeer uitgebreide aanvulling op het studieboek. Er is aandacht voor zowel basisprincipes als actualiteit, voor zowel achtergronden als ontwikkelingen. Voor inlichtingen: Vereniging Smeerolieondernemingen Nederland (VSN) Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag Postbus 93002, 2509 AA Den Haag Telefoon: 070-3490752 Fax.: 070-3490775