Het bedrijf als systeem Bedrijfsprocessen “Wat gebeurt in een bedrijf” Waardekettingen Bedrijfsprocessen ná elkaar Informatica als ondersteuning Informatieverwerking Opslag en verwerking van informatie voor één bedrijfsproces Automatisering Automatisch uitvoeren volledige bedrijfsprocessen Informatisering Globale visie en aanpak Architectuur Aanpassingen bedrijfsprocessen aan IT Integratie Complexe systemen Gestructureerde aanpak ICT Strategie en Architectuur

Informatisering en Bedrijfsstrategie Aanpassen IT aan doelstellingen en strategie van het bedrijf Principes: Bekijk organisatie als geheel Verandering Alle cycli van het leven van een informatiesysteem Een architectuur Opeenvolgende modellen bouwen Aangepaste oplossingen Duidelijke methodologie Fasering Niet alleen informatici bij betrekken Concentratie op de eerste fasen Strategie en Architectuur ICT Strategie en Architectuur

Denkkader voor informatisering Globaal kader om ideeën structuur te geven ICT Domeinen Aspecten van informatisering ICT Levenscyclus Levenscyclus van informatisering ICT modellen Bij elke levenscyclus worden modellen gemaakt voor elk domein ICT Thema’s Wat ons bezighoudt in alle modellen ICT Domeinen ICT Strategie en Architectuur

ICT Strategie en Architectuur ICT levenscyclus Strategie Architectuur Ontwikkeling Integratie Implementatie Operationeel beheer Projectbeheer Diensten beheer Programmabeheer ICT modellen ICT Strategie en Architectuur

ICT Strategie en Architectuur ICT Thema’s Aandachtspunten in alle ICT modellen Kunnen anders zijn naargelang problematiek ICT Strategie en Architectuur

Conceptuele model bedrijfsprocessen Hiërarchie van de bedrijfsprocessen Top-down benadering Hiërarchie van functionele domeinen tot elementaire bedrijfsprocessen Concentreren op wát gebeurt Vele standaard processen binnen bedrijven Processtroomdiagrammen Bedrijfsprocessen achter elkaar tot processtroom Dikwijls de value chains (waardekettingen) Houden rekening met invoer, uitvoer, wachten, keuzes maken, … Toelichting Verdere uitleg bij de diagrammen Soms ook volledige beschrijvingen en documentatie ICT Strategie en Architectuur

Conceptuele model bedrijfsprocessen Hiërarchisch procesdiagram Productie Financieel Beheer Onderzoek en Ontwikkeling Personeels-beheer Commercieel Logistiek Informatica Aankoop Kwaliteits -beheer Leveranciers beheer Contracten Opvolging leveringen Opvolging betalingen Engineering Patenten Product ondersteuning Bestelingen en Verkoop Klanten beheer Marketing Dienst naverkoop Verkoop Offertes Bestellingen Planning Verpakking Assemblage Opslag-plaatsen Ontvangst goederen Voorraadbeheer Verzending goederen Help desk Ontwikkeling Gebruikers-ondersteuning Dagelijks beheer Planning en projecten Opleiding Selectie en aanwerving Speciale initiatieven Verloning en voordelen Boekhouding Betalingen Facturatie Beheer activa Rapportering ISO 9000 Projecten en initiatieven Kwaliteits-controle ICT Strategie en Architectuur

Conceptuele model bedrijfsprocessen Processtroomdiagram Offerte naar klant Gegevens Bestelling Bestelling naar klant Factuur naar klant Producten in voorraad? Neen Ja Ontvang bestelling Maak bestelling klaar Verzend bestelling Verzend factuur Plan productie Assemblage Maak offerte Klant vraagt offerte Klant plaatst bestelling Betaling ontvangen Verkoop volledig Boek betaling Betalings gegevens ICT Strategie en Architectuur

Conceptuele model organisatie Organigram van de organisatie Geeft de afdelingen weer Meestal hiërarchisch diagram Toelichting bij het organigram ICT Strategie en Architectuur

Conceptuele gegevensmodel Lijst van entiteittypen en attribuuttypen Geef niét alle detail Beperk tot groepen van gegevens (E)ER diagram Entiteittypen (groepen) en Attribuuttypen (groepen): Klant Bevat alle gegevens over de klanten: Naam, Adressen, Telefoonnummers, Kwalificatie. Klantorder Gegevens over de orders die door klanten worden geplaatst: Datum order, Inhoud bestelling, Gevraagde leveringstermijnen, Waarde van het order. ICT Strategie en Architectuur

Conceptuele toepassingsmodel Structuurschema toepassingen Welke zijn de belangrijkste toepassingen Wat is de onderlinge verhouding Wat zijn de belangrijkste gegevensstromen? Korte beschrijving toepassingen ICT Strategie en Architectuur

Conceptuele infrastructuurmodel Stuctuurschema met technologische componenten Netwerk Servers Opslagsystemen Printers Clients Toelichting bij deze componenten ICT Strategie en Architectuur

ICT Strategie en Architectuur Doelstellingen Eerste twee fasen Telkens wanneer men een ICT systeem creëert of fundamentaal aanpast Strategiefase: welke richting willen we uit Vanuit doelstellingen bedrijf, klanten/gebruikers en producten/diensten Resultaat: principes en vereisten waaraan het nieuwe systeem moet voldoen Architectuurfase Beeld krijgen van het nieuwe systeem Opeenvolgende modellen (conceptueel, logisch) Resultaat: voldoende concrete informatie om ontwikkeling aan te pakken Bereik Zelden de volledige organisatie Vb. e-business architectuur Indien voor één enkel deel / activiteit: Business Area Analysis (BAA) ICT Strategie en Architectuur

ICT Strategie en Architectuur Deelnemers Projectteam met specialisten in ICT strategie en architectuur In vele gevallen externe specialisten Stuurcomité als begeleiding Samenstelling projectteam Bedrijfsarchitect Technisch architect Gegevensanalyst Toepassingsspecialist Infrastructuurspecialist Projectleider Vertegenwoordiger organisatie Samenstelling stuurcomité ICT directeur Vertegenwoordiger management Vertegenwoordiger gebruikers Vertegenwoordiger extern adviesbureau Regelmatige rapportering aan stuurcomité met evaluatie en beslissingen over prioriteiten 1 tot 3 manden, 50 000 tot 300 000 EUR ICT Strategie en Architectuur

ICT Strategie en Architectuur ICT Strategiefase Vertrek vanuit waarden en strategie van het bedrijf Maak beeld van de huidige toestand Onderken sterke en zwakke punten Analyseer Kom tot principes en strategie Maak grove schatting van de kosten Vier onderdelen De voorbereidende fase De richtinggevende fase De planningfase De rapporteringsfase ICT Strategie en Architectuur

De voorbereidende fase De ontwikkeling van de ICT strategie wordt voorbereid Activiteiten Beschrijving van de huidige situatie Conceptueel model van huidige situatie Technologie-onderzoek Nieuwe ICT trends Verdwijnen van technologie “Beste praktijken” Onderzoek van de concurrenten Onderzoek bedrijfsstrategie Resultaten De beschrijving van de huidige systemen Technologierapport Rapport over de concurrenten Aanpak Interviews met betrokkenen Opvragen van documentatie Bezoek aan locaties ICT Strategie en Architectuur

De richtinggevende fase Centrale fase van ICT strategie Vanuit algemene visie en analyse van context Vastleggen richting en principes Formuleren algemene vereisten Activiteiten Bepaling gewicht van de vijf ICT domeinen Sterkte/Zwakte/Kansen/Bedreigingen (SWOT) analyse Identificatie van drijfveren tot verandering Opstellen ICT visie Opstellen ICT Principes Opstellen Beperkingen en Veronderstellingen Identificatie Algemene vereisten Identificatie van overwegingen bij invoering nieuw systeem Aanmaak richtinggevende model Resultaten SWOT analyse Richtinggevend model Algemene vereisten ICT Strategie en Architectuur

De richtinggevende fase Activiteiten Bepaling gewicht van de vijf ICT domeinen Welke domeinen zijn de belangrijkste? Sterkte/Zwakte/Kansen/Bedreigingen (SWOT) analyse Vanuit huidige toestand Vanuit technologierapport Vanuit rapport over concurrenten Denk ook aan Klanten/Gebruikers en Producten/Diensten domeinen Elk domein: Sterke punten Zwakke punten Mogelijkheden Bedreigingen ICT Strategie en Architectuur

De richtinggevende fase Activiteiten Identificatie van drijfveren tot verandering Volgen uit SWOT analyse Wegwerken van zwakte Benutten van kansen Beantwoorden van bedreigingen Verhoging efficiëntie Reorganisatie bedrijf Opstellen ICT visie Algemene uitspraak Verwoordt een keuze Uit SWOT analyse Uit algemene missie/strategie van het bedrijf Enkele overwegingen: Is ICT prioritair? Is ICT een “kost” of een “profit”? Is men bereid bijkomende investeringen te doen? Kan men een hogere toegevoegde waarde leveren? Levert ICT een competetief voordeel? Wenst men verder te gaan dan concurrenten? Is men een ICT koploper/meerloper/naloper? Is die e-business écht nodig? ICT Strategie en Architectuur

De richtinggevende fase Activiteiten Opstellen ICT principes voor de vijf domeinen Bedrijfsprocessen Wil men maximaal informatiseren? Streeft men naar grote integratie? Betrekt men leveranciers en klanten? Organisatie Kan men reorganiseren? Centraliseert men ICT? Outsourcing? Gegevens Databankgericht gegevensbeheer? Centralisatie? Toepassingen Maken of kopen? Dezelfde toepassingen voor iedereen? Infrastructuur Standaarden of specifiek? Open source? Uniforme technologie Radicaal nieuwe technologie? ICT Strategie en Architectuur

De richtinggevende fase Activiteiten Opstellen Beperkingen en Veronderstellingen Voor elk van de domeinen Aan welke beperkingen zijn we onderhevig? Geen verhoging budget Geen wijziging leverancier Standaarden worden opgelegd Welke impliciete veronderstellingen zijn gemaakt? Geen wijzigingen in producten en diensten Geen outsourcing Geen wijzigingen standaarden ICT Strategie en Architectuur

De richtinggevende fase Activiteiten Identificatie Algemene vereisten Uit SWOT Uit identificatie drijfveren Uit principes, beperkingen en veronderstellingen Drie onderdelen Functionele vereisten Wat moet het systeem doen? Technische vereisten Hoé moet het systeem werken? Operationele vereisten Hoe zal de uitbating gebeuren? Andere vereisten Andere overwegingen Identificatie van overwegingen bij invoering nieuw systeem Kritieke succesfactoren Belangrijkste struikelblokken Impact op organisatie en werking Aanmaak richtinggevende model ICT Strategie en Architectuur

De richtinggevende fase Resultaten SWOT analyse Het richtinggevend model De drijfveren voor verandering De ICT visie De principes, beperkingen en veronderstellingen voor elk domein De algemene vereisten Aanpak SWOT analyse, drijfveren tot verandering: Workshop ICT directeur en medewerkers, Management ICT visie, principes, beperkingen en veronderstellingen Degelijk voorbereid door projectteam Mogelijke principes, beperkingen en veronderstellingen Formuleren alternatieven Gevolgen van de alternatieven Rest: voorbereiding door projectteam, eventueel presentatie aan management ICT Strategie en Architectuur

ICT Strategie en Architectuur De Planningfase Opmaken algemene planning Schatting van de kosten Activiteiten Opstellen van de planning Planning = Opeenvolging en duur verschillende fasen Mijlpalen: belangrijke realisaties tijdens project Opdeling in fasen Identificatie “quick wins” Opstellen prioriteiten Identificatie van de mijlpalen Schatting van de totale kosten Moeilijk maar noodzakelijk Vergelijken met bestaande projecten Uitgaan van bestaande ICT budget Studies over totale gebruikskost (“TCO”) Eenheidsprijzen voor apparatuur en diensten Resultaten Planning (fasering, doelstelling, middelen, overwegingen) Budget (fasering, hardware, software, ontwikkeling, diensten) ICT Strategie en Architectuur

ICT Strategie en Architectuur De Rapporteringsfase Bijeenbrengen resultaten Presentatie aan stuurcomité, management en gebruikers Activiteiten Aanmaak eindconclusies en aanbevelingen Opmaak eindrapport Presentatie eindrapport Aanpassen eindrapport Resultaten Eindrapport Overzicht voorbereidende fase Richtinggevend model Overwegingen bij uitvoering project Planning Budget Conclusie en aanbevelingen Eindpresentatie ICT Strategie en Architectuur

De ICT Architectuurfase Vanuit de resultaten van de strategiefase Opmaken architectuur nieuw systeem Opeenvolgende modellen van de verschillende domeinen Bereik hangt af van probleemstelling bij aanvang Onderdelen Conceptuele architectuurfase Logische architectuurfase Planningfase Rapporteringsfase Uiteindelijk doel: de logische modellen Geven voldoende informatie om te starten met de implementatie ICT Strategie en Architectuur

De conceptuele architectuurfase Einddoel: een conceptueel model van de nieuwe situatie Activiteiten Ontwerp van de bedrijfsprocessen Ontwikkeling van het datamodel Identificatie van de toepassingen Aanpassingen aan de organisatie Keuze technologiestandaarden Ontwikkeling infrastructuurmodel Aanmaak conceptuele modellen Resultaat Conceptuele modellen voor de zes ICT domeinen Aanpak Uitgevoerd door het projectteam In samenwerking met specialisten indien nodig ICT Strategie en Architectuur

De conceptuele architectuurfase Activiteiten Ontwerp van de bedrijfsprocessen Nieuwe bedrijfsprocessen Nieuwe processtromen Aanpassing bestaande processen Ontwikkeling datamodel Meestal aanpassing of uitbreiding bestaand model Reorganisaties gegevens Nieuwe bedrijfsprocessen vereisen nieuwe gegevens Identificatie van de toepassingen Uitgaande van de functionele vereisten uit de richtinggevende fase Kan heel wat tijd in beslag nemen Selectie pakketten Testen pakketten Schatting maken aanpassingen pakketten Kopen of maken? ICT Strategie en Architectuur

De conceptuele architectuurfase Activiteiten Aanpassingen aan de organisatie Omwille van nieuwe bedrijfsprocessen of aanpassingen aan bedrijfsprocessen Mogelijke aanpassingen Nieuwe afdelingen Opheffen bestaande afdelingen Samensmelten afdelingen Keuze technologiestandaarden Welke standaarden zal men volgen? Enkele domeinen waar men standaarden kiest: Netwerken Besturingssystemen Databanken E-mail en groupware Hardware Bureauticaomgeving Ontwikkelomgeving Ontwikkeling infrastructuurmodel Aanmaak conceptuele modellen ICT Strategie en Architectuur

De logische architectuurfase Einddoel: het maken van een logisch model voor elk domein Architecturale informatie wordt aangevuld met concrete keuzes voor hardware, software en diensten Activiteiten Bepaling volumes bedrijfsprocessen, gegevens en gebruikers Definitie concrete toepassingen Ontwerp van de technische infrastructuur Resultaten De logische modellen voor de domeinen Aanpak Voorstudie Selectie mogelijke leveranciers Opstellen detailvereisten toepassing Contacteren leveranciers Evaluatie aanbiedingen Beslissing ICT Strategie en Architectuur

De logische architectuurfase Activiteiten Bepaling volumes bedrijfsprocessen, gegevens en gebruikers Frequentie waarmee bedrijfsprocessen worden uitgevoerd Aantal per tijdseenheid Bij voorkeur per locatie Aantal gebruikers van toepassingen en systemen Naargelang locatie “Normaal” en “piek” gebruik Volumes aan gegevens Aantallen entiteiten Frequentie van aanmaak gegevens Definitie concrete toepassingen “Namen noemen” Kopen of maken Bureauticasoftware Databanken, transactiemonitors Ondersteuning “klassieke” bedrijfsprocessen ICT Strategie en Architectuur

De logische architectuurfase Activiteiten Ontwerp technische architectuur Het netwerk (bekabeling, LAN, routers, Internet aansluiting) De clients (hardware, software) Randapparatuur Servers (hardware, besturingssysteem, databankbeheersysteem, webserver, transactieserver, back-up, beheer) Bureauticasoftware ICT Strategie en Architectuur

ICT Strategie en Architectuur De planningfase Aanpassing voorlopige planning en budget Activiteiten Aanpassing planning Aanpassing budget Resultaten Bijgewerkte planning Bijgewerkt budget Rapportering eindresultaten aan stuurcomité, management en gebruikers Aanmaken eindconclusies en aanbevelingen Opmaken eindrapport Presentatie eindrapport Aanpassing eindrapport Eindrapport De Rapporteringsfase ICT Strategie en Architectuur