History blz. 44t/m47 27-05-2014 CVL

Reactionaire Kunstuitingen 1e helft v.d. 20e eeuw Reactie op? De maatschappij! Gevestigde waarden en normen Academische regels van kunst Wetten van de staat en de kerk Als voorbeeld: Duitsland was er na WO I slecht aan toe. Hoge inflatie en er zijn opstanden, militaire interventies, stakingen en straatgevechten. Er zijn kunstenaars die in een soort protest willen aankaarten wat er allemaal aan de hand is. Er zijn er ook die juist de moderne tijd willen laten zien, verder willen gaan.

FUTURISME start rond 1909 Willen de oude wereld achter zich laten. Verheerlijken het dynamische moderne leven. De gevestigde orde belemmert deze alleen maar. Italiaanse groep. Felipo Marinetti is de leider. Hij ziet de dreiging van oorlog zelfs als een mogelijkheid tot nieuwe dingen. Natuurlijk teleurstelling; vele jonge kunstenaars sterven.

“Wij verklaren dat de schoonheid van de wereld toegenomen is met een nieuwe schoonheid; de schoonheid van snelheid… Een gillende auto die lijkt te lopen als een machinegeweer is mooier dan de Nike van Samothrace.” - Felippo Marinetti in Manifesto Futurista Umberto Boccioni, Dynamiek van een voetballer, 1913

De filosofie van Nietzsche is belangrijk. Het verleden heeft afgedaan De filosofie van Nietzsche is belangrijk. Het verleden heeft afgedaan. Musea, bibliotheken, je kunt ze net zo goed sluiten. Monumenten van het verleden. Het gaat hen om de toekomst. Umberto Boccioni, Unieke vormen van continuïteit in de ruimte, 1913

Futuristen verheerlijken geweld (oorlog is hoop en verlangen) en de dynamiek van het moderne leven. De standaard vorm van het portret, het landschap, het zeegezicht en het stilleven uit de 19e eeuw wordt losgelaten. Krachtige thema’s: locomotieven, momenten van bewegen, vaart, enz. Het principe van gelijktijdigheid. Wat Picasso introduceerde in de kubistische kunst, nemen zij verder mee. Marcel Duchamp, Naakt de trap afdalend nr. 2, 1912

Giacomo Balla, Dynamisme van een hond aan de lijn, 1912 Verschillende momenten van beweging over elkaar; het principe van gelijktijdigheid. De Futuristische beweging bestaat niet lang. Na het uitbreken van WO I in 1914 maakt het verlangen naar geweld snel plaats voor verschrikking. (start was ong. 1909) De beweging valt uit elkaar. Giacomo Balla, Dynamisme van een hond aan de lijn, 1912

DADA Tijdens de oorlog vinden vele intellectuelen en kunstenaars een schuilplaats in het neutrale Zwitserland. In café Voltaire in Zürich ontstaat DADA. Als deze beweging weer afzwakt gaat het over in SURREALISME. Natuurwetenschappen en filosofie hebben invloed; het onderbewuste (Sigmund Freud)

Ten tijde van het futurisme is in Parijs Marcel Duchamp actief als impressionistische schilder. Hij maakt veel portretten. Door invloed van als Picasso en Braque gaat hij kubistische elementen toevoegen aan zijn schilder werk. Door invloed van het futurisme komt er meer dynamiek (=beweging) in zijn werk. Langzaamaan begint hij steeds meer toevalligheden in zijn werk toe te voegen. In 1914 vertrekt hij naar New York. Daar komt hij met zijn ‘readymades’, alledaagse dingen zijn eigenlijk kant en klare kunst objecten. Waar liggen de grenzen van kunst? Marcel Duchamp, Fontein, 1917

Dada start in 1916, vooral als een literaire beweging Dada start in 1916, vooral als een literaire beweging. Men maakt klank gedichten en experimenteert met toneel en muziek. De optredens hebben een grote politieke lading. De oorlog is het bewijs dat de gevestigde macht faalt. De westerse wereld is totaal failliet en verwoest, volgens Dada. Anti-kunst. Afzetten tegen alles dat er al was. Humor, toeval en ironie. De beweging verspreid zich vanuit Zürich Werken met afval materiaal en toevalligheden. Collages en assemblages. ‘Mertz’ naar een advertentie voor Commerzbank. Iets nieuws opbouwen uit de flarden en resten van de oorlog Kurt Schwitters, Schilderij met licht centrum, 1919

Over het abstracte werk van Jean Arp wordt gezegd dat hij het maakte met behulp van toeval en automatisme. Hij maakte organische vormen die gedaantes suggereren. Zijn gedichten maakte hij soms ook met behulp van het toeval. Hij knipte bijvoorbeeld zinnen in stukken, gooide ze op de grond en stelde daaruit willekeurig een gedicht samen. Jean Arp (geb. Hans Arp), 'Collage van vierkant, aangebracht volgens wetten van toeval (1916-1917)

Max Ernst werkt ook met de collage techniek en vindt iets nieuws uit; frottage. Afdrukken van structuren op papier door met grafiet erover te tekenen/wrijven. Na WO I verspreidt Dada zich van Zürich naar Berlijn, Keulen, New York en Parijs. Het hoogtepunt van Dada ligt tussen 1916 en 1920. In 1924 gaat het Dadaïsme over in het Surrealisme met het surrealistisch manifest van André Breton, die tot daarvoor ook bij de Dadaïsten hoorde. Max Ernst, The Forrest, 1928

Tot slot Je ziet dus dat de kunststromingen elkaar al snel gaan opvolgen. Kunst wordt een reactie op de maatschappij. Kunstenaars gaan veel individualistischer te werk en kunst wordt hun boodschap. Hun reactie op de wereld en tijd waarin ze leven.