Programma 10.00 uur Inleiding 10.15 uur Groen Gas Hub Steenwijkerland 10.30 uur Introductie snoeihout 10.45 uur Pauze 11.00 uur Duurzame verwarming zwembad Kiefer 11.15 uur Houtgestookte ketel kasteel Twickel 11.30 uur MeppelEnergie 11.45 uur Worldcafé 12.20 uur Samenvatting 12.30 uur Lunch

Programma Nieuwe Energie Gemeenten West-Overijssel Arnout Potze (programmaleider ) provincie Overijssel 27 februari 2013

Opzet Energie in Overijssel Programma Nieuwe Energie Rol provincie Financiële instrumenten Energiefonds Rol van bio-energie

Energie in Overijssel Energiegebruik : ca. 125 PJ 40 % bedrijven 30 % huishoudens 30 % verkeer 4 % van NL AkzoNobel, tuinders Koekoekspolder, Wavin, Abbott, ten Cate, Grolsch, Vredestein, Elektrabel 4,6 % duurzaam (4,3 % uit biomassa) gas, elektriciteit, warmte, transportbrandstoffen

Nieuwe energie in Overijssel

Nieuwe energie 2011

Programma Nieuwe Energie Ambitie: 20% nieuwe energie in 2020 Beoogde neveneffecten: energiezekerheid werkgelegenheid lastenbeheersing Wat verstaan we onder Nieuwe Energie? Energiebesparing bij bedrijven en particulieren (wonen) Energie uit hernieuwbare energiebronnen: Biomassa, bodem, wind en zonne-energie

Aandeel nieuwe energie is minimaal 20% in 2020 Subeffect: Lastenbeheersing, Energiezekerheid en Werkgelegenheid overig ER doelen Meer productie duurzame energie Grotere besparing energie In 2020 wordt 20% van energiegebruik opgewekt uit hernieuwbare bronnen In 2020 is infrastructuur geschikt voor biogas. groene elektra en warmte In 2020 gebruiken eigenaren/huurders van bedrijven en woningen in Overijssel hun energie slim Ambities Energie infra Energie besparing Deelprogramma Energie opwekking Wind energie 80MW Restwarmte Smart grid Bio-energie 18 PJ Groengas hubs koudenet Warm Bedrijven Rijden op groengas Zon Energie 20MW Woningen Bodem energie 2PJ Subprogram Aard warmte Duurzaam Dorp WKO particulier huur 10.000 woningen 10.000 woningen Biomassa natuur&landschap Pyrolyse Empyro Ethanol Biorights Vergisting Ben&Jerrys afvalwater vergister Aardwarmte Koekoek Asbest eraf, zon erop Groen Gas tankstations Groen Gas Hub Salland/Twente en Steenwijkerland Enexis Smart Grid Warmtenet Hengelo Restwarmte Twence AkzoNobel Energie in vergunningen Energie loketten 10.000 woningen aanpak Premie en SVn-lening Convenant woningcorporaties Energiescanoverijssel.nl Geld-terug-actie MKB MKB-leningen 9

Welke rol heeft de Provincie? Uitgangspunt Bedrijven en burgers initiëren en realiseren projecten Wat doet de Provincie? Maakt projecten voor nieuwe energie en energiebesparing mogelijk Locaties: Vergunningen verlenen Kennis en netwerk organiseren BEON, kIEMT, Pioneering, bedrijven, burgers Gemeenten, andere overheden Infrastructuur : Enexis, aandeelhouder Financieren (subsidies >> leningen, garanties, participaties) Projecten ontwikkelen en/of participeren (partnership)

(Eigen) projecten Aardwarmte Koekoekspolder Warmtenet Hengelo Duurzaan Dorp Restwarmte Twence-AkzoNobel-Essent Asbest van het dak, zonnecellen er op MKB (scans, vouchers, leningen) Woningen (loket, premie/lening) Groen Gas Hub Salland Energiefonds

Financiële instrumenten Instrumenten provincie: Energiefonds 250 miljoen Tenderregeling subsidies 3- 4,5 miljoen/jaar Energiebesparingsfonds part. woningen (bij SVn) 40 miljoen Energiebesparing MKB (bij SVn) 4 miljoen Leningen provincie 2010 – 2012 18 miljoen

Waarom Energiefonds? Ontwikkelingen komen samen: Financieringsgat (banken huiverig, dodenvallei) Bekrachtigt beleid voor hernieuwbare energie >> op termijn positief rendement >> terugvloeien naar de overheid >> subsidie met kans op rendement 3. Verkoop Essent 2009: Investeren met rendement

Projecten op de plank 3 geothermie in tuinbouw 2 biobrandstoffabriek (participatie bij 1) 1 warmteuitkoppeling BEC 6 zonnecentrales/verspreid 6 mestvergisters + 1 biogasnetwerk 1 uitbreiding warmtenet + nieuw bedrijf 1 houtverbrander 1 energiebesparing grote onderneming 1 biomassastripper 2 lokaal energiebedrijf (NB woningcorporaties) 10- 25 woningcorporaties

Rol van bio-energie Potentie biomassa: > helft nieuwe energie uit biomassa Biomassa mest, GFT, snoeihout, bermmaaisel, slib, VGI) In 2020 15 PJ Meest omvangrijke deelprogramma Door vergisten, verbranden, vergassen, pyrolyse, torrefactie, … Gaat niet over transportbrandstoffen en BBE

Aanpak bio-energie Focus op: 1 vergisting (mest e.a. stromen); en 2 op nieuwe biomassa: - snoeihout - bermgras/natuurgras - rietresten - resten landbouw en VGI-sector

Welke kansen liggen er voor snoeihout? Vandaag: Inleiding en voorbeelden snoeihout Kansen bij gemeenten? Bedankt! Arnout Potze MAC.Potze@overijssel.nl 038 499 7566