Als de rook om je hoofd is verdwenen Arnhem 28 okt 2010 Pauline Dekker en Wanda de Kanter 1

Wie zijn wij ? Longartsen Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk Al bijna 20 jaar longarts 80% van ons werk roken gerelateerd Longkanker , COPD DWMDKO 2

3

Waarom zou je een rookstop advies geven? Omvang en gevolgen van tabaksverslaving 5

In de vorige eeuw 100 miljoen tabaksdoden wereldwijd Uit 1e WHO tabaksrapport Februari 2008 6

Ziektelast in DALY’s door verschillende risicofactoren (WHO 2005)

Bijna 4 miljoen rokers in Nederland 2 miljoen zullen sterven aan roken gerelateerde ziektes Waarvan 1 miljoen voor het pensioen Jaarlijks 19.000 tabaksdoden (tov 720 verkeersdoden ) 11

Wat krijg je ook alweer van roken COPD Longkanker Pneumothorax Longontsteking Hartinfarcten Perifeer vaatlijden Mond/keelkanker Blaaskanker CVA 13

Niet-roker Roker 14

PThWvHal 15

Obstructieve longziekten > 75% van de COPD-ers door roken 22.000 opname’s ivm exac per jaar > 25% van gecomb. populatie astma/copd rookt Aerodynamisch profiel van ICS verandert in bijzijn van rookpartikels ( ook bij passief roken): ” ICS resistentie”

Invernizzi et al Respir Res 2009 Jun 11;10:48 Inhaled steroid/tobacco smoke particle interactions: a new light on steroid resistance Invernizzi et al Respir Res 2009 Jun 11;10:48

Roken en hart-vaatziekten Rokers van 30-50 jaar : 10 x meer kans op HVZ ( Parish et al 1995) 30% vd sterfte aan coronaire hartziekten door roken (Kompas 2007)

Roken en de aorta

Doetichem cohort studie- RIVM Rokers met Statines : als roken gestaakt zou worden : HVZ risico verminderd zodat 65% geen statines meer nodig hebben Per stoppende roker 380 euro besparing 97 miljoen euro besparing in Nederland

21

22

Wat krijg je ook alweer van roken -vervolg Reincke’s oedeem Hydradenitis suppurativa Chronische middenoorontsteking bij kinderen van rokende ouders Vervroegde overgang bij vrouwen Slechte zaadkwaliteit bij mannen Impotentie Verminderde slagingskans bij IVF Dysmaturitas Slechte wondgenezing Macula Degeneratie 23

Verkleuring van de gebitselementen 25

Diabetes en roken JAMA 2007 Willi et al “Active smoking and risk of type 2 diabetes: a systematic review and meta analysis” RR > 20 sig pd : 1.61 RR < 20 sig pd : 1.29

Diabetes en roken Annals of Internal Medicine Jan 2010 Yeh et al “Smoking, smoking cessation, and risk for type 2 Diabetes Mellitus” Subgroep analyse : toename kans op DM na stoppen met roken bij ex zware rokers ( > 20 pd) die mn veel gewichtstoename ( > 4 kg) tussen 1e en 2e controle bezoek

Impulscontrole

Het hunkeren naar een sigaret…. ( of taartje) Het stampende kleuter syndroom..

Stampende kleuter syndroom

Remedie sks- strenge mama

Dysbalans bewuste (cognitieve) brein en onbewuste (impulsieve brein) Waarom rookt iemand? iedereen weet dat het slecht is: het staat op de pakjes! Dysbalans bewuste (cognitieve) brein en onbewuste (impulsieve brein) Roker zit vol met gedachtekronkels: om de waarheid weg te maken: Roker wil gewoon NU roken! (stampende kleuter syndroom) 32

Slaaf van het onbewuste Dysbalans tussen het bewuste (cognitie) en onbewuste ( impulsiviteit) 33

Hoe raakt iemand verslaafd? 1. De farmacologische verslaving: (nicotine, dopamine en de verkeerd afgestelde termostaat.) 2. Gewoonte /geconditioneerde reflex (Pavlov reactie)

37

20 sigaretten per dag x 365 dagen per jaar x 30 jaar= 219.000 38

39

Hoe cognitieve dissonantie de verslaving in stand houdt. Gedachtekronkels Hoe cognitieve dissonantie de verslaving in stand houdt.

Ik vind het gewoon lekker 43

‘t helpt me te concentreren.. 44

M’n opa is 93 en rookt een pakje per dag

Maar ik inhaleer niet… 46

‘T is ‘t enige dat ik nog heb…….. 1 pakje per dag a 4,80 euro 1 week = 33,60 euro 1 maand= 134,40 euro 6 maand= 806,40 euro 1 jaar = 1612,80 euro 3 jaar = 4838,40 euro 5 jaar = 8064 euro 10 jaar = 16.128 euro

Behandeling van tabaksverslaving Kennis is macht

Pillen en pleisters versus Cognitieve Gedragstherapie Cognitieve gedragstherapie is hoeksteen van de behandeling ‘Gedachtekronkels rechtstrijken’ Pillen en pleisters vooral zinvol in de eerste periode van de afkick van de rookverslaving 49

Pillen en pleisters Bij meer dan 10 sigaretten per dag: Nicotine vervangers Mogen ook bij hart- en vaatziekten Voorkeur pleisters ( doorbreken van orale gewoonte) Voldoende hoog doseren ( bij 2 pakjes per dag 2 pleisters per dag) Bij mensen die erg bang zijn om aan te komen 50

Pillen en pleisters vervolg Nortryptiline voor de jankerds Bupropion voor de agressievelingen Varenicycline voor de “maar ik vind het gewoon lekker “ type’s 51

Basis van CGT Van zwart-wit denken naar “en en” Vooroordelen loslaten Gevoelens zijn geen waarheden Vermijd altijd en nooit Plak geen etiketten Wees buigzaam Je kan meer dan je denkt 52

Een gezondheidswerker die geen rook stop advies geeft verwaarloost zijn/haar patiënt 53

Hoe geef je een rookstop advies ? De essentie van Motivational Interviewing

SMR poli in de praktijk 1e bezoek : MI aan het eind : huiswerk : Boek en SSP 2e bezoek – na 2 weken-: huiswerk check en eventueel medicatie voorschrijven Nadien doorverwijzen POH

Waarom “huiswerk” aan het begin? Selecteren gemotiveerden: let op: i.t.t. wat wij als dokters gewend zijn! Tijdsefficient voor de dokter: dus kosten effectief 56

Het stoppen stappen plan 18 pagina’s invul oefening om inzicht in eigen rookverslaving te vergroten 57

Thema’s van de 8 bijeenkomsten 1e : voorstellen: waarom roken/ waarom stop 2e : afkickverschijnselen en rouw 3e : hoe zit verslaving in elkaar -hoofdstuk 7 4e : gedachtekronkels - hoofdstuk 27 5e : psychologe ( ontspanningsoefeningen)- hoofdstuk 13 6e : diëtiste -hoofdstuk 23 7e : terugval preventie- geleide fantasie 8e : het afgelopen jaar….

SMR poli Format www.nederlandstopt.nu SMR -Vragenlijst (Fagerstrom): afhankelijkheid bepalen 59

60

SMR poli 2 Motivatie > 5 Boek en Stoppen stappenplan ingevuld: begeleiding longarts/ longverpleegkundige/ coach/ groep (Deel opbrengst boek Stichting R/ preventie jeugd roken) 61

62

63

www.nederlandstopt.nu 64