Risicomanagement: Regelmatig worden bedrijven en overheden geconfronteerd met risico’s en situaties, die een grote impact hebben op de veiligheid van mensen en de continuïteit van bedrijfsvoering. http://nos.nl/artikel/454088-taakstraffen-brand-chemiepack.html http://nos.nl/video/148800-amerika-wil-toyota-boete-opleggen.html http://nos.nl/video/465804-dijsselbloem-risicos-moeten-liggen-waar-ze-nu-al-liggen.html http://nos.nl/artikel/466478-kamer-neigt-naar-totaal-rookverbod.html http://nos.nl/video/463706-duizenden-schaatsers-verwacht-eernewoude.html http://nos.nl/video/429087-toezicht-op-gegevens-in-een-cloud-is-hard-nodig.html http://nos.nl/video/466892-naleving-regels-vaker-een-probleem-in-brazilie.html

Welkom!

Programma: Voorstellen Afspraken Minor Introductie risk management (Casus 2.1)

Accountancy Voorstellen: Ferdi van Es Etten-Leur f.s.vanes@gmail.com (let op: geen avansmail) 06-52345003 IT audit Rijkswaterstaat 4 kinderen

Voorstellen: Wie ben je Waar werk je Waarom inschrijving minor Ervaring/affiniteit met RM 1,2,3

Afspraken: Eigen verantwoordelijkheid Medeverantwoordelijkheid minor Blackboard Actief meedoen Voorbereiding Tijdsafspraken Toetsing

Overzicht lessen: 29 januari 5 februari 12 februari CARNAVAL 19 februari 26 februari 5 maart 12 maart VERVALT 19 maart 26 maart 2 april INHAAL

Overzicht lessen: 29 januari INTRODUCTIE 5 februari RISICOANALYSE 19 februari BRANDWEER-CASUS 26 februari RISICOMANAGEMENT 5 maart BEHEERSING 19 maart SOCIOLOGISCHE ASPECTEN 26 maart TOEPASSING BE (BANK) 2 april TOEPASSING BE (BEDRIJF)

Overzicht lessen: Huiswerk: Het boek is voornamelijk zelfstudie, de opgegeven hoofdstukken zijn onderwerp van het tentamen Lessen: De lessen gaan vooral in op hoe eea toe te passen in de praktijk (waar moet je allemaal rekening mee houden om te komen tot effectief risicomanagement) Gastdocenten: Een viertal colleges komen er gastdocenten. Op die data is aanwezigheid VERPLICHT!

Overzicht lessen: 29 januari 5 februari 19 februari VERPLICHTE AANWEZIGHEID 26 februari 5 maart 19 maart VERPLICHTE AANWEZIGHEID 26 maart VERPLICHTE AANWEZIGHEID 2 april VERPLICHTE AANWEZIGHEID

Tentamen - proeftentamen Het proeftentamen is mi redelijk representatief voor het tentamen. De sheets en hetgeen we in de les daarover hebben besproken is leidend, het boek ondersteunend. Van het boek is hoofdstuk 5 het meest belangrijk omdat daar heel veel samenkomt (hfd 1 t/m 4 is een soort warming up en vanaf 6 is het cooling down).

Neem bij het schrijven van de uitwerkingen mij (als lezer) aan het handje mee. Geef aan waarom je je richt op een bepaald aspect of een bepaalde aanname doet. Ik kan niet in jullie hoofden kijken dus neem mij in je uitwerking mee in je gedachten over het antwoord. Ga dat niet te uitgebreid beschrijven, probeer er een soort van elevator pitch van te maken (in 5 minuten de kern van de zaak aan kunnen geven), begin dus niet zomaar in het wilde weg te schrijven maar bouw het op (gebruik desnoods een kladpapiertje met alle punten voor jezelf die in het verhaal terug moeten komen).

De argumentatie in de antwoorden is het belangrijkste. Ik vraag bijvoorbeeld niet: 'geef 5 invalshoeken' maar stel de vraag op een andere manier (‘vanuit welke perspectieven…’ proeftentamen), wees niet te snel tevreden (bijvoorbeeld 2 is te weinig, maar boven de 10 gaat het al snel niet meer om de kern). Schat zelf in wanneer een vraag naar jouw mening voldoende is beantwoord.

http://www.youtube.com/watch?v=7-x7W_tZ30Q http://www.youtube.com/watch?v=7-x7W_tZ30Q

Geïntegreerd plaatje:

Koppeling met AKB: Corporate goverance

Risicomanagement Wat is risicomanagement? Waarom nuttig? Hoe te organiseren? Wanneer effectief? Hoe toe te passen?

Wat is risicomanagement? De fietser bij het stoplicht De effectenhypotheek De verstoorde vakantie Wat is opvallend aan deze verhalen? Eigen ervaringen? Wat heeft dit met risicomanagement te maken?

Introductie risicomanagement: Risico? Kenmerken? Waarom?

Daarom!

Profit

Loss

Dynamische of statische risico’s?

Doelstelling Componenten Kans Bedreiging Schade Gevolg Onzekerheden 25

Risico of bedreiging?

Bedreiging: De aanwezigheid van een of meerdere omstandigheden waaruit mogelijk letsel schade of verlies kan ontstaan

Bedreiging? Big brother Verharding maatschappij Klimaat- verandering

Definitie risico Risico is de mogelijkheid dat in een gegeven periode en situatie, positieve verwachtingen niet in vervulling gaan.

Risico? Big brother Verharding maatschappij Klimaat- verandering

Bedreiging vs risico Een bedreiging is een gevaarlijke gebeurtenis die wellicht ooit voorkomt. Het gevaar kan zowel van buiten komen, als besloten liggen in een voorwerp of situatie zelf. De mogelijkheid dat een bedreiging werkelijkheid wordt, wordt bepaald door kansberekening. Deze bepaling is een van de stappen in een risicoanalyse. Als de bedreiging werkelijkheid wordt, dan resulteert dat in schade.

Niet elke bedreiging is relevant voor het beschouwde object Niet elke bedreiging is relevant voor het beschouwde object. Een bedreiging wordt pas relevant als er sprake is van een kwetsbaarheid waar de bedreiging op kan werken. Zo vormt het neerstorten van een vliegtuig een bedreiging voor een gebouw, maar hangt de ernst af van de grootte van het bedreigende voorwerp. Het gebouw is kwetsbaar voor het neerstorten van een groot personenvliegtuig, maar nauwelijks voor neerstorten van een ultralight toestel. Ook nabijheid is een factor. De bedreiging van het gebouw is nauwelijks relevant als er in het geheel geen vliegbewegingen boven het gebouw zijn. In het kader van een risicoanalyse wordt dit risico dan als laag ingecalculeerd. Er hoeven dan wellicht ook geen maatregelen te worden getroffen tegen het optreden van de bedreiging.

Bedreiging vs risico vs onzekerheden Doelstelling Componenten Kans Bedreiging Schade Gevolg Onzekerheden

Risico identificatie Risico evaluatie Doelstelling Componenten Kans Bedreiging Schade Gevolg Onzekerheden 34

Risico identificatie: Doelstelling Componenten Kans Bedreiging Schade Gevolg Onzekerheden

Risico identificatie – Casus Brandveiligheid: Ruimtelijk domein: veiligheid in en om het schoolgebouw. Institutioneel domein: veiligheid in samenwerking met partners. Sociaal domein: veiligheid in onderlinge contacten (personeel, leerlingen, ouders). Criminogeen domein: veiligheid ten opzichte van vandalisme en criminaliteit. Onderwijskundig domein: veiligheid in aantrekkelijk onderwijs. Doelstelling Risico identificatie – Casus Brandveiligheid: Continuïteit Kwaliteit Flexibiliteit Solvabiliteit Veiligheid Etc… Ruimtelijk Institutio- neel Sociaal Crimino- geen Onderwijs kundig Etc.. Vijfkrachtenmodel Porter (brancheanalyse) Volgorde in het model (zie ook schillenmodel): Horizontaal, partijen uit de core-omgeving (doelomgeving): leveranciers, afnemers, concurrenten. Verticaal, partijen uit de micro-omgeving: potentiële toetreders. Verticaal, concepten uit de macro-omgeving: substituten. Inrichting Brand Arbo Etc. Componenten Voor (komen) Tijdens Na 36 36

Risico identificatie – Casus Brandveiligheid: Williams & Heins Componenten Risico identificatie – Casus Brandveiligheid: Brand Voor (komen) Tijdens Na Brandbare materialen Gevaarlijk gebruik Onduidelijke vluchtweg Uitval leerl./doc. Hoge schade Vijfkrachtenmodel Porter (brancheanalyse) Volgorde in het model (zie ook schillenmodel): Horizontaal, partijen uit de core-omgeving (doelomgeving): leveranciers, afnemers, concurrenten. Verticaal, partijen uit de micro-omgeving: potentiële toetreders. Verticaal, concepten uit de macro-omgeving: substituten. Ontijdige signalering Geen BHV oefening Slecht bereikbaar Reputatie verlies Claims Gevaarlijke inrichting Slechte inspectie Falende middelen Onbruikbare lesruimtes Minder inkomsten Bedreiging Letsel 37 37

Risico beheersing: Netto risico Bruto risico Rest risico Inherent risico Kosten maatr. Maatregelen

INTERMEZZO: De risico’s van het risicomanagementproces

Persoonlijkheidstest: http://youtu.be/kHF0VXPanU8

Subjectiviteit: http://youtu.be/mvzSiUB6yV0

Kleurenrisico’s: http://youtu.be/voAntzB7EwE

Ziende blind: Zonder het te beseffen, zijn we vaak ziende blind. Dat komt omdat we voor 95% op onze auto- matische piloot koersen: op basis van bestaande en geijkte waarnemingspatronen filtert ons onbewuste brein alleen die signalen die voort ons van betekenis zijn.

Taal als risico… Gemeenschappelijk begrip en consistent gebruik van terminologie.

Vertrouwen

Door meer vertrouwen, minder risico? Eerst in groep (10 minuten) Dan klassikaal (5 minuten)

WEER EVEN TERUG NAAR DE THEORIE

Componenten en bedreigingen: Nog een aantal oefeningen/voorbeelden van het nut van componenten en bedreigingen

De aanbouw