Fundeon Docentendag Bouw en Infra, 20 september 2006 Op maat voor maatwerk Inleiding door Leo Lenssen

Waar ga ik het over hebben? • wat zien we in de wereld om ons heen? • wat zien we in de (beroeps)praktijk (van onze sector) • wat zien we bij onze deelnemers? • wat betekent dat voor ons vandaag (en morgen)?

Een verzameling ongesorteerde waarnemingen • ernstig personeelstekort • verkeerde keuzes van deelnemers in beroepsonderwijs • grote concurrentie op arbeidsmarkt (zorg!) • veel uitval in beroepsonderwijs • (mis) match opleidingen/kwalificatiestructuur en de praktijk van het beroep • opkomst zzp-ers • te weinig doorstroming naar hogere opleidingsniveaus • talenten van jongen mensen worden onvoldoende benut • faalkosten bepalen de bedrijfsmarge • de samenleving individualiseert • arbeidsverhoudingen flexibiliseren • aantal jongeren van allochtone afkomst neemt toe (hoe wit is de sector bouw?) • het onderscheid tussen beroepen/functies vervaagt

Een voorlopige conclusie: • ons onderwijs is niet spannend en doet geen appèl op de drijfveren van jongeren • we krijgen het in de bouw heel erg moeilijk als we niet grondig gaan nadenken over oplossingsrichtingen voor opleiding en scholing Kortom: What makes Sammy run?

Wat gebeurt er als we beginnen bij: 1.de jongere en niet bij de kwalificatiestructuur 2.de praktijk en niet bij de school 3.het verzamelen van praktijkvaardigheden en niet bij een afgebakend beroep? Dus als we: 4.de leerling (onze aanstaande werknemer) serieus nemen i.p.v. vooral onze studieboeken, de eindtermen en de kwalificatiestructuur. 5.de vraag stellen: wat wil en kan die jongen of dat meisje? I.p.v.: aan welke eindtermen heeft hij voldaan?

De werkelijkheid van de moderne beroepspraktijk (ook in de bouw en ook op elk niveau) • activiteiten zijn niet gebonden aan de kwalificatiestructuur • functies worden diffuser • er is geen stabiele beroepenstructuur meer • gewenst: dienstverlenende houding, maatwerk, klantvriendelijkheid • gewenst: hart voor de klant, het werk en de baas. • sleutelkwalificaties: flexibiliteit, zelf klussen kunnen klaren, in teamverband kunnen werken • zelfsturing • werknemers worden werkondernemers • van belang: persoonskenmerken naast vakbekwaamheid. • Ook de bouw is primair een dienstverlenende sector en verschilt in dat opzicht niet van het bankwezen!

Over vakmanschap als beroep •persoonsgebonden vakmanschap •niet primair gekoppeld aan een sector •specifieke hoeveelheid bekwaamheid/kennis/vaardigheid •marktwaarde •kwaliteitshandhaving/accreditatie door netwerk beroepsgroep, scholen, bedrijven. Is dit gek? Wat dacht u van tandartsen, ingenieurs, it-specialisten, etc. etc.

Wat conclusies en aanbevelingen: 1.loopbaanvorming begint bij de deelnemer 2.leermeesterschap = vakmanschap 3.maatwerk = netwerk 4.ook informeel leren is leren 5.individualiseren in plaats van standaardiseren 6.nieuw evenwicht tussen breed en specialistisch 7.minder landelijke sturing, meer regionale verantwoordelijkheid 8.ondernemerschap als key note