Verdronken Land van Saeftinghe Cyclische verjonging natuur m.b.v. ONDERZUIGEN 29 november 2007 RBW

Verdronken Land van Saeftinghe Introductie Toegankelijkheid, Veiligheid en Natuurlijkheid door innovatieve bodemverlaging van hoog aangeslibde schorren. Onderzuiging maakt cyclische verjonging mogelijk, waarmee laagwaardige natuur getransformeerd kan worden naar hoogwaardige natuur. Verdronken Land van Saeftinghe

Westerschelde ~ Verdronken Land van Saeftinghe

Verdronken Land van Saeftinghe Morfologie Verlaging leidt tot natuurlijke groei (nieuwe) schorren Door verlaging zal sedimentatie-tempo weer toenemen Geulverdieping is vanuit dynamisch evenwicht niet nodig Afhankelijk van de lokaties van verlaging moet goed naar de hoogwaterkering gekeken worden Getijberging neemt toe  waterstand-verlagend effect voor Antwerpen Verdronken Land van Saeftinghe

Verdronken Land van Saeftinghe

Natuur: Schorveroudering Het Verdronken Land van Saeftinghe: schorgebied van bijna 4000 ha. Ruim 2500 ha is staatseigendom, het overige deel is in bezit van de Stichting Het Zeeuwse Landschap (HZL). HZL beheert het gehele gebied. Het schorgebied is hoog aangeslibd, tot ruim 3 m boven NAP De geulen verzanden eveneens door aanslibbing, daardoor: vermindert de functie van het gebied als ‘slibvang’. is er nauwelijks meer sprake van komberging is de natuur laagwaardig door een sterke dominantie van slechts enkele soorten: riet (in de verzoete en vernatte kommen); heen (=zeebies); Strandkweek. Verdronken Land van Saeftinghe

Natuur: Cyclische verjonging Natuurlijke schorontwikkeling is een cyclisch zelforganiserend proces. Direct voor het landwaarts verplaatsende erosiefront van een oud schor vindt dan weer nieuwe schorvorming plaats. Voor deze natuurlijke schorverjonging is echter nauwelijks ruimte, door het starre keurslijf van de zeedijken langs de Westerschelde. Voor de meeste eroderende schorren geldt daardoor: ‘weg is weg’. Alleen in Saeftinghe is er voldoende ruimte voor het weer op gang krijgen van cyclische schorverjonging. Verdronken Land van Saeftinghe

Natuur: Kunstmatige schorverjonging Remedie, en dus wenselijk, voor natuurherstel en –kwaliteitswinst; ook door terreinbeheerders als HZL. Huidige methode van afplaggen oppervlaktekleilaag is slechts beperkt effectief (geringe maaivelddaling, geen herstel slibvang en geen komberging) en heeft nare bijeffecten (vervuilde grond, maaiveldverstoring). Ondergrondse zandwinning kan het maaiveld tot enkele meters verlagen en daardoor het verouderde schor veel sterker ‘verjongen’. Ook slibvang en komberging worden hersteld. Bovendien zijn er weinig bijeffecten: vervuilde grond blijft gewoon liggen en wordt begraven door nieuwe opslibbing, en de maaiveldverstoring is gering. Verdronken Land van Saeftinghe

Innovatieve bodemverlaging Innovatieve bodemverlaging (bijv BeauDredge®) is een nieuwe methode die bruikbaar materiaal (meestal zand) wegzuigt onder een laag onbruikbaar materiaal of materiaal waarvan het bijvoorbeeld vanwege flora en/of fauna en/of verontreiniging gewenst is, dat dit blijft liggen. Flora en fauna wordt nauwelijks verstoord. Bodem blijft bodem. Vrijkomend zand kan vermarkt worden of binnen het project worden ingezet voor bijv. de aanleg en het herstel van strandjes en oevers. De methode kan zowel op het land als op het water worden toegepast Verdronken Land van Saeftinghe

Verdronken Land van Saeftinghe 1 2 3 4 Proefproject Herfterwetering (Zwolle) Verdronken Land van Saeftinghe

Verdronken Land van Saeftinghe Prototype-proef vaargeul Hanzerak-West Verdronken Land van Saeftinghe

Verdronken Land van Saeftinghe BeauDredge® voor VLvS Hoog maaiveldniveau  landmethode het meest geschikt. Berijdbaarheid van het gebied is voorwaarde, incidenteel hoog water is te voorzien. Verdieping/verbreding van kreken  watermethode het meest geschikt. Zowel productie als werkbaarheid neemt toe. Aan- en afvoer van water en zand  primair via pijpleidingen. Aangenomen bovenlaagdikte van 3 meter en bodemverlaging van 3 meter lijken geen beperkingen op te leveren. Obstakels in het grondlichaam zoals puin, grote houtresten en stoorlagen van klei en/of veen kunnen het proces verstoren, maar worden in dit gebied niet verwacht. Mogelijkheid tot vooraf aanbrengen van zand (leef) laag, indien gewenst. De kwaliteit van het vrijkomende zand is (sterk) bepalend voor de productie en opbrengsten/zandafzet. De werkmethode moet passen in het kader van wet- en regelgeving. Verdronken Land van Saeftinghe

Verdronken Land van Saeftinghe Kosten en baten Kosten Stel 400ha verlagen  12 mln m3 Onderzuigen, eenmalige kosten, Uitvoering / AK / W&R Totale kosten 74 mln euro excl BTW Opbrengsten Marktwaarde voor vrijkomend zand Planning 3 Sets zijn 133 wkn bezig Verdronken Land van Saeftinghe

Verdronken Land van Saeftinghe Conclusie Toegankelijkheid Gebied (geen probleem) en vaarweg (aandacht voor ontwerp) Natuurlijkheid Enorme meerwaarde mogelijk door cyclische verjonging Veiligheid In principe geen probleem, maar wel aandacht schenken aan dijken Verdronken Land van Saeftinghe