Heeft de milieubeweging een alternatief? Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Mini-symposium klimaat en energiebeleid 10 september 2009

inhoud •Wake up call: TenneT rapport •Energiesector: ETS onvoldoende •Gebouwde omgeving: hoe krijg je ‘peloton’ mee? •Verkeer: klimaatbeleid lucht- en scheepvaart, vracht- en bestelwagens ontbreekt!!!! •Voeding/landbouw: vlees reductie!

Wake up call: TenneT rapport •Overschot elektriciteitproductie van 2 GW in 2009 naar 16 GW in 2016 •Alle scenario’s: exportcapaciteit is onvoldoende om overschot te exporteren. •Effecten van overschot binnenland: – elektriciteitprijs omlaag –nieuwe duurzame energie wordt onrendabeler –WKK wordt te duur (hoogste marginale kosten)

Energie: ETS onvoldoende (1) •CO 2 -prijs wordt bepaald door tussendoel 2020, terwijl kolencentrales voor 40 jaar worden gebouwd •Kunstmatige markt waar spelregels snel veranderen waardoor investerings-zekerheid laag is. (aanbod AAU’s, REDD, link andere koolstofmarkten na Kopenhagen)

ETS onvoldoende (2): door beleidsinterventies en offsets •Emissieplafond: -21% in 2020 wordt gehaald door gesubsidieerde duurzame elektriciteit en CDM: –EU verplicht aandeel van 20% duurzame energie betekent ca 35% duurzame elektriciteit. Dat is ca. 15% van de CO 2 - uitstoot onder het ETS –50% CDM van de reductieverplichting van het ETS levert nog eens maximaal 10% •Conclusie: bij beperkte economische groei tot 2020 hoeven andere ETS-sectoren geen CO 2 meer te reduceren >> CO 2 -prijs = CDM-prijs (ca. €15/ton) (UNFCCC: CDM: vraag tot 2020 (3Gt), aanbod (9 Gt onder $20)

niet CO 2 -prijs, maar plafond is bepalend……….. •= redenering van technocraten > miskennen politieke onderhandelingsmacht (zie december EC pakket) •Bij lage CO 2 -prijs worden ‘wissels’ naar ‘low-carbon economy’ niet omgezet. •>> betekent verlies van 10 jaar waarin fundamentele transitie in de energievoorziening, staal, chemie, etc. niet begint! (er is geen ‘business case’).

Aanvullend beleid andere landen •Moratorium op kolen of verplichting CCS in: –Denemarken, Noorwegen, Nieuw Zeeland en Canada. •Norm van 500 gr/kWh voor nieuwe centrales in Californië. •US, Waxman-Markey Climate Bill: –ETS én CCS-verplichting centrales vanaf 2009 gebouwd. –Tot 2020 retrofit met subsidie, na 2020 zonder. •UK: ETS is onvoldoende: aanvullend beleid nodig: –Verplichting CCS voor tenminste 400 MW per nieuwe kolencentrale bij aanvang (4 gepland) en 100% per –Kosten CCS betalen uit opslag op kWh prijs.

Aanvullend beleid NL (1) •Uitgangspunt: nieuwe kolencentrales zonder CCS vanaf nu niet verantwoord en niet acceptabel. •Voer CO 2 -norm in voor elektriciteitproducenten/centrales •Fase tot 2020: alleen subsidie CCS als: –‘hard’ beleid duurzaam en energiebesparing wordt vastgesteld –CO 2 -norm wordt afgesproken •Voorrang voor duurzaam: –Congestiekosten voor rekening grijze stroomproducent •Belasting op lozen restwarmte energie en industrie

Gebouwde omgeving •Meer met Minder is prima: –Haalt belemmeringen weg (‘ontzorgt’) –Creëert markt en prikkelt koplopers •‘Peloton’ komt echter niet van de bank •21-minuten.nl: “burger vindt dat hij al genoeg doet” en “overheid moet regels stellen” •Nodig: Energienorm bestaande bouw geflankeerd door ‘smeerolie’ om massale weerstand te voorkomen: –Subsidies: witte certificaten of fiscale subsidies •Verdubbeling aardgastax kleinverbruikers (gelijktijdig verlagen andere belastingen)

Verkeer •CO 2 -uitstoot vrachtwagens groeit snel zonder beleid. Nodig: –Duitse kilometerheffing (MAUT): 14 tot 28 ct/km –Tsjechië, Zwitserland en Oostenrijk reeds ingevoerd. Andere landen, zoals Frankrijk (gem. 12 ct/km) gaan het invoeren. •1 miljoen elektrische auto’s in 2020 •CO 2 -norm voor bestelauto’s en vracht •Extra investeringen hoogwaardig OV •verhoging brandstofaccijns •Maximale milieudifferentiatie km-prijs

Landbouw + overig •Milieubelasting op vlees –Technologische ontwikkeling kan schade niet oplossen –Vermindering van consumptie is onvermijdelijk –Keuzevrijheid uitgangspunt > prijsprikkel enige effectieve optie –Tarief gedifferentieerd naar milieu en gezondheidschade