Marlies Peschier Willemien Troelstra Benchmark Overheidskantoren 2007

Inhoud •Doelen •Deelnemers •Uitkomsten •Verspreiden van resultaten •Toekomst

Doelen •Overheden stimuleren om de milieuregistratie in te (blijven) vullen •Mogelijk maken van vergelijken van milieuprestaties •Opsporen van kansen voor milieuwinst en kostenbesparing •Monitoren van de milieuprestatie van overheden

Steeds meer deelnemers • 2005: 33 • 2006: 41 (48 aanmeldingen) • 2007: 43 (64 aanmeldingen) In 2007 voor het eerst met de online versie van de Milieubarometer De benchmark is uitgevoerd met gegevens van vorig jaar, dus van 2006.

Deelnemers 2007 (1) 43 totaal: •27 gemeentelijke organisaties •7 provinciale organisaties •6 landelijke organisaties •2 milieudiensten •1 waterschap waarvan 26 ook in 2006 meededen

Deelnemers 2007 (2) Aantal grotere kantoren is hoger dan in 2006: • 2 extra provincies • 5 kantoren van UWV

Uitkomsten benchmark •het gemiddelde kantoor 2006 (milieubarometer per medewerker) •vergelijking met benchmarks overheidskantoren in vorige jaren •kengetallen 2006 •milieukosten benchmark

Gemiddelde kantoor 2006 •3% papierinkoop •12% werk-werk •39% woon-werk •9% bedrijfsafval •13% verwarming •24% elektriciteit

Vergelijking met vorige jaren

Conclusies benchmark 1 •de bijdragen van energie, afval en papierinkoop zijn in grote lijnen vergelijkbaar met vorige jaren •vervoer: van 2004 te weinig gegevens voor benchmark, van 2005 voldoende gegevens voor globale schatting, van 2006 gegevens meer betrouwbaar

Conclusies benchmark 2 Bij 21 deelnemers is ook 2005 in de online versie ingevuld. Bij deze deelnemers, de Milieubarometer van 2006 t.o.v (zowel absoluut als per fte): • 14 x stijging • 6 x daling • 1 x ± gelijk

Conclusies elektra 1 Ten opzichte van vorig jaar: •gebruik van elektriciteit per vierkante meter flink hoger •maar lagere milieubelasting door meer gebruik van groene stroom •18 van de 43 deelnemers gebruiken geheel of gedeeltelijk groene stroom

Conclusies elektra 2 Zonder groene stroom is elektra 42%

Conclusies overig Ten opzichte van vorig jaar: •verwarming per m 3 gebouw ongeveer hetzelfde •watergebruik per fte hoger •afval wordt beter gescheiden maar de hoeveelheid per fte hoger •papiergebruik per fte ongeveer hetzelfde

Milieubarometer per fte 1 = gemiddelde

Vergelijken van grafieken 1 De gemiddelde Milieubarometer per fte is lager dan het optisch gemiddelde omdat • grotere organisaties (met veel fte) zwaarder meetellen in het gemiddelde • van diverse deelnemers zijn niet alle milieuaspecten meegeteld

Vergelijken van grafieken 2 Als een milieuaspect ontbreekt in uw grafiek, zijn er twee opties: • gegevens zijn onbekend • de gegevens waren onwaarschijnlijk, en zijn niet meegenomen in de benchmark Bij elektriciteit kan een score nul ook duiden op groene stroom.

Kengetallen 2006 (1) 2006gemiddelduitersten vloeroppervlak (m 2 per fte)3016 – 65 papierinkoop (kg per fte)5623 – 120 elektriciteit (kWh per m 2 )8732 – 136 elektriciteit (kWh per fte) – 3855 nachtverbruik elektriciteit (%)2921 – 51 gasgebruik (m 3 per m 3 gebouw)2,90,6 – 5,9 gasgebruik (m 3 per fte)

Kengetallen 2006 (2) 2006gemiddelduitersten waterverbruik (m 3 per fte)9,03,5 – 14 totaal afval (kg per fte)17454 – 462 ongescheiden afval (kg / fte)7411 – 265 Afvalscheiding (%)5821 – 83 woon-werkverkeer (km / fte) – Gebouwgebonden CO 2 (ton per fte) 1,20,5 - 3,2 Totaal CO 2 (ton per fte)2,31,9 – 3,9

Kengetallen 2007 (3) 56 kg papier per fte = ± 56 vel per fte per werkdag 2632 kWh per fte = ± elektriciteit van een klein huishouden 58% afvalscheiding verbeteren naar 80% = ± 200 gram extra scheiden per fte per werkdag

Kengetallen 2007 (4) 2,3 ton CO 2 per fte => 3,5 medewerkers stoten op hun werk evenveel CO 2 uit als een gemiddeld Nederlands huishouden (CO 2 -uitstoot van een gemiddeld huishouden is 8,5 ton per jaar)

Grafieken van kengetallen We presenteren de volgende selectie: • kg papierinkoop per fte • kWh elektra per m 2 • % dalverbruik • m 3 gas eq per m 3 inhoud • m 3 water per fte • % afvalscheiding • km woon-werk per fte

Gemiddelde = 56 kg /fte

Papierinkoop per medewerker Beste prestatie = 23 kg/fte Acties van deze deelnemer: • veel digitale communicatie, o.a. personeelsblad • dubbelzijdig kopiëren • externe stukken door drukker

Gemiddelde = 87 kWh / m2

Elektriciteit per vloeropp. Beste prestatie = 32 kWh/m 2 Deze deelnemer heeft geen koeling van het gebouw. Bij de uitschieters liggen de oorzaken o.a. in: • koeling van gehele gebouw • langere werktijden

Gemiddelde = 29 %

Percentage dalverbruik Geringe spreiding, de bulk ligt tussen 25 en 35%. De uitschieters zijn (nog) niet verklaarbaar door de betreffende deelnemers.

Gemiddelde = 2,9 m3 gas eq / m3

Verwarming per gebouwinh. • 4 van de 43 deelnemers maken gebruik van warmte-koudeopslag. • Bij 2 deelnemers waren deze warmtepompen in 2006 niet of gedeeltelijk in gebruik. • De 2 deelnemers met goed functionerende warmtepomp hebben de beste prestatie (0,6 m 3 per m 3 )

Gemiddelde = 9 m3 / fte

Waterverbruik per fte De beste prestaties zijn niet direct verklaarbaar. De uitschieters gebruiken water voor o.a.: • luchtbevochtiging • koeling

Gemiddelde = 58 %

Percentage afvalscheiding De spreiding in de resultaten is groot (21 – 83%). Een hoog percentage afvalscheiding wordt behaald door meer afvalstromen te scheiden en nauwkeuriger meten.

Gemiddelde = km /fte

Woon-werkverkeer per fte • 15 van de 43 deelnemers hebben de gegevens compleet. • De spreiding in de resultaten is groot.

Gemiddelde = 1,2 ton CO 2 /fte

Gebouwgebonden CO 2 • Dit is de CO 2 -uitstoot door het gebruik van elektriciteit en brandstoffen voor verwarming. • Een lage score duidt op een laag energiegebruik, stadsverwarming of groene stroom. • De gebouwgebonden CO 2 - uitstoot van een gemiddeld huishouden is 5,3 ton per jaar.

Gemiddelde = 2,3 ton CO 2 /fte

Totaal CO 2 per fte • Dit is de CO 2 -uitstoot door het gebruik van elektriciteit, brandstoffen voor verwarming en brandstoffen voor woon-werk- en zakelijk verkeer • Bij 7 deelnemers zijn deze gegevens compleet en plausibel. • De totale CO 2 -uitstoot van een gemiddeld Nederlands huishouden is 8,5 ton per jaar.

Milieukosten benchmark • 20 van de 43 deelnemers hebben de milieukosten grotendeels compleet. • uit een benchmark van deze 20 deelnemers blijkt het gemiddelde 462 euro per fte te zijn.

Milieukosten verdeling

Kosten versus barometer

Toelichting milieukosten • gemiddelde = 462 euro per fte • ongeveer de helft betreft elektra • water is zichtbaar in de kostengrafiek • aan woon-werkverkeer en kantoorpapier zijn geen kosten toegekend • bij werk-werkverkeer zijn alleen de brandstofkosten meegenomen, dus niet onderhoud, schades e.d.

Verspreiden resultaten •Naar deelnemers •Communicatie richting burgers en bedrijven (persbericht) •Gebruik Milieubarometer-embleem (stickers, website, drukwerk) •Nieuwsbrief naar alle overheden

Toekomst •Volgend jaar weer een benchmark •Aparte benchmarks voor grote en kleine organisaties en eventueel ook andere groepen