Piramidemodel Platform 31 Dag van Stad en Regio 17 januari 2013 Eric Schellekens Schellekens Advies

Inhoud Waarom het Piramidemodel? Aanpak Voorbeeld Dronten Tot slot

Waarom het Piramidemodel. Doel. Beleidsvragen over vraag en aanbod Waarom het Piramidemodel? Doel Beleidsvragen over vraag en aanbod Initiatief lokale spelers

Doel Met het Piramidemodel kunnen lokale spelers - gemeenten, corporaties en zorgaanbieders - lokaal de vraag naar en het aanbod van geschikte woningen voor mensen met mobiliteitsbeperkingen bepalen op wijkniveau voor de periode 2012-2030.

Beleidsvragen over vraag en aanbod Wonen: zal de vraag optreden in wijken met veel of weinig geschikte woningen? Moeten we mensen stimuleren te verhuizen of om hun woning aan te passen? Kunnen we de opgave realiseren in nieuwbouw of zullen we ook de bestaande voorraad stevig moeten opplussen? Voorzieningen: hoe staat het met het niveau en de spreiding van diensten en voorzieningen als een gezondheidscentrum, apotheek, supermarkt, buurthuis of ontmoetingscentrum?

Initiatief lokale spelers In opdracht van SEV en Aedes: gemene deler van allerlei lokale systemen en WoonKeur Bestaande Bouw. Op laag schaalniveau ook van geschiktheid (eengezinswoningen) in model meegenomen. Compleet beeld van geschiktheid van woningvoorraad (huur en koop, gestapeld en eengezins). Toekomst gericht. Want Babylonische spraakverwarring over geschiktheid woningvoorraad Wildgroei aan systemen, indelingen, sterrenclassificaties en eigen pve’s Lokaal allerlei classificatie systemen voor geschiktheid voorraad nultreden woningen Onvoldoende consensus over definities en indelingen voor de mate van geschiktheid Te weinig aandacht voor woningen in de lagere niveaus van geschiktheid (eengezinswoningen)

Pilot-gebieden Want Babylonische spraakverwarring over geschiktheid woningvoorraad Wildgroei aan systemen, indelingen, sterrenclassificaties en eigen pve’s Lokaal allerlei classificatie systemen voor geschiktheid voorraad nultreden woningen Onvoldoende consensus over definities en indelingen voor de mate van geschiktheid Te weinig aandacht voor woningen in de lagere niveaus van geschiktheid (eengezinswoningen)

Notendop Vraag op basis twee varianten: Aanbod: Confrontatie: opgave: Behoefte: wat mensen willen; Normatief: mobiliteitsbeperking koppeling aan bepaalde woning. Aanbod: Huidig aantal woningen dat (potentieel) geschikt is voor mensen. Confrontatie: opgave: Vraag – aanbod. Strategie: Wonen: nieuwbouw of opplussen. Voorzieningen: aanpassen aantal en samenstelling

Aanpak Vraag

Omvang en aard vraag Kwantitatieve potentiële vraag Demografische vooruitberekening met het Primos-model van ABF Research. Nationale CBS-raming vertaalt naar wijken voor Leeftijd Geslacht Huishoudenssamenstelling Opleiding Inkomen Kwalitatieve potentiële vraag naar geschikte woningen – de schil om Primos – wordt ook geraamd op basis van Twee varianten op basis van Mobiliteitsbeperkingen Uitgesproken behoefte Beperkingenraming hoeveel huishoudens hebben een woning nodig gegeven hun beperkingen? Mobiliteitsklassen naar Sterrenclassificatie. Woningbehoefteraming hoeveel huishoudens vragen expliciet naar de verschillende typen woningen? Vraag naar Sterrenclassificatie.

Kwantitatieve potentiële vraag Beperkingenraming hoeveel huishoudens hebben een woning nodig gegeven hun beperkingen? Mobiliteitsklassen naar Sterrenclassificatie. Woningbehoefteraming hoeveel huishoudens vragen expliciet naar de verschillende typen woningen? Vraag naar Sterrenclassificatie.

Kwalitatieve potentiële vraag: mobiliteitsbeperkingen Drie soorten mobiliteitsbeperking Wandelstok A Rollator B Rolstoel C Wat bepaalt de beperking A, B en C? Leeftijd, Geslacht, Huishoudenssamenstelling, Opleiding, Inkomen Hoofdeffecten Leeftijd, Geslacht, Huishoudenssamenstelling, Opleiding, Inkomen Eerste orde effecten L*G, L* H, L*O, L *I G*H, G*H, G*O, G*I Etc. Tweede orde effecten L*G*H, L*G*O, L*G*I, L*H*O,L*H*I, LO*I etcetera Vijfde orde effecten L*G*H*O*I

Kans op mobiliteitsbeperking wandelstok Inkomen telt Opleiding telt Hoe ouder ++, na 75 constant Man/vrouw vergelijkbaar Allee,/paar vergelijkbaar Opleiding ---- Inkomen ----

Behoefte- en beperkingenramingen vergeleken: scheefwonen een probleem? Hier iets over de diagonaal zeggen: alle grijs in diagonaal is beperking. Pikant nietwaar dat behoefte <> beperking. Hoe gaat u om met scheefwonen Is anticipatie van mensen op een toekomstige afname van de mobiliteit maatschappelijk voordelig of juist niet? En wat vindt u van mensen die ‘onder de maat’ vragen ofwel moeten we mensen ‘tegen zich zelf’ beschermen? De ene piramide is de andere niet Landelijke patronen zien we terug Lokale omstandigheden in de bevolkingssamenstelling zorgen voor flinke verschillen in beide varianten. Wat telt Behoefte of norm? Ruim 550.000 huishoudens met een beperking (A, B, C) wonen onder de maat (sterrenclassficatie 0)! Een kleine 1.165.000 huishoudens zonder beperking (0) wonen al – al dan niet door anticipatie – in een *, ** en *** woning. Moeten deze groepen herverdeeld worden of passen we de voorraad alleen aan voor de 550.000 huishoudens?

14

Conclusies vraag Lokaal maatwerk nodig: de ene piramide is de andere niet Landelijke patronen zien we terug want leeftijd, geslacht, huishoudenssamenstelling, opleiding en inkomen tellen zwaar in de kwantitatieve en kwalitatieve raming van de vraag. Maar de lokale omstandigheden in de bevolkingssamenstelling zorgen voor flinke verschillen in beide varianten. De vraag is slechts één kant van de piramide Wat is het aanbod (omvang en kwaliteit)? Wat is de opgave ofwel vraag minus aanbod? Wat wordt de strategie ofwel hoe wordt de opgave opgepakt?

Aanpak Aanbod

Typering aanbod naar keurmerk Inventarisatie van bestanden Eerste filter: Analyse van bestanden WOZ en WWS Veldwerk Tweede filter: Schouw van woningen Derde filter: Check achter de voordeur

Typering aanbod naar keurmerk: bestandsanalyse

Typering aanbod naar keurmerk Typering aanbod naar keurmerk. Veldwerk: de aanpassing van mensen aan de woning in plaats van andersom!

Typering aanbod naar keurmerk Typering aanbod naar keurmerk. Veldwerk: zie de woning maar eens in te komen. De oplossing is zo simpel!

Typering aanbod naar keurmerk Typering aanbod naar keurmerk. Veldwerk: trappen zonder tweede leuning, opstappen die te hoog zijn. En zo makkelijk oplosbaar!

Voorbeeld Dronten

Vraag: twee vraagramingen vergeleken Naar verwachting is de vraag naar Behoefteraming voor woningtype 0 (sterrenclassificatie) lager dan Beperkingenraming. Mensen anticiperen nl., de Behoefteraming woningtype * is veel hoger dan verwacht mag worden op basis van de Beperkingenraming

Aanbod: (potentieel) geschikt via het aanbodsfilter Dronten

Resultaten vraag 2030/aanbod nu Rechts (rode en blauwe balken) is het huidige aanbod weergegeven. Egaal rood en bruin zijn het aanbod aan particuliere eengezins en meergezinswoningen. Egaal lichtblauw en donkerblauw zijn de eengezins en meergezins corporatiewoningen. De gearceerde rode n blauwe balken zijn de potentieel geschikte woningen, wanneer sommige woningen op een aantal eenvoudige punten geschikt gemaakt worden. Links (groene balken) is de vraag in 2030 weergegeven. Egaal groen is de vraag obv de woonwensen. Gearceerd groen is de vraag obv beperkingen. 25

Conclusies Dronten: vraag 2030/aanbod nu 85% van ‘geschikt’ in laagste categorie *-woningen vooral corporatie ^-woningen vooral particulier Nauwelijks rollatorgeschikte woningen (** en ^^) Voldoende rolstoelgeschikte woningen

Conclusies Dronten: vraag 2030/aanbod nu Meer rolstoelgeschikte woningen dan vraag Behoefte aan ruimtelijk geschikte woningen (* ofwel nultredenwoningen) veel groter dan aanbod Opgave met name **- en ^^-woningen (rollatorgeschikt)

Tot slot

Tot slot Onze ervaringen vanuit experiment-deelnemers: Resultaten piramidemodel Maken opgave inzichtelijk en gemeenschappelijk Maken strategische keuzepakket helderder Stimuleringsprogramma opplussen of verhuizen richting particulieren? Zwaarder renoveren in huurwoningen? Labelling en woningtoewijzing? Opgave enkel in nieuwbouw realiseren? Trekken discussie breder: over WMO, Lente- en regeerakkoord (zzp1/2/3/4), zorg, voorzieningen en verantwoordelijkheden Beperkingenraming hoeveel huishoudens hebben een woning nodig gegeven hun beperkingen? Mobiliteitsklassen naar Sterrenclassificatie. Woningbehoefteraming hoeveel huishoudens vragen expliciet naar de verschillende typen woningen? Vraag naar Sterrenclassificatie.

Meer weten. Probeer onze Demo-Dronten www. abfresearch Meer weten? Probeer onze Demo-Dronten www.abfresearch.nl/ Download rapportage Dronten www.abfresearch.nl/ Of informeer bij Arjen van der Meer van ABF Research: 015 - 27 99 34 9 Eric Schellekens van Schellekens Advies: 06 - 23 16 97 09