De arbeidsmarkt van morgen: tijd voor een Tabula rasa? Fons Leroy Gedelegeerd bestuurder VDAB Cederdialogen CD&V 18 februari 2013

EU-doelstellingen voor 2020   Werkgelegenheid voor 75 % van de bevolking tussen 20 en 64 jaar Daling van het percentage inzake vroegtijdige schoolverlating tot minder dan 10%. Een diploma hoger onderwijs voor ten minste 40 % van de bevolking van 30 tot 34 jaar Vermindering van het aantal personen dat wordt getroffen of bedreigd door armoede en sociale uitsluiting met ten minste 20 miljoen Situering: 2004 nieuwe Europese Commissie > vereenvoudiging > Lissabonplan > Europa= concurrerende en dynamische kenniseconomie van de wereld. Strategie 2020 > strategie komende 10 jaar> Lissabondoelstellingen onder vuur, rekening houden met de financiële crisis. 3 pijlers: Slimme (kennis en innovatie), duurzame (groener en competitievere economie) en inclusieve groei (veel werkgelegenheid, economische, sociale cohesie) Op basis 3 pijlers > 5 streefcijfers Lidstaten stellen elk jaar hervormingsplan voor gebaseerd op geïntegreerde richtsnoeren. Doelstellingen van België: Daling van het percentage inzake vroegtijdige schoolverlating tot minder dan 9,5 %. Werkgelegenheid voor 73,2% van de bevolking tussen 20 en 64 jaar Een diploma hoger onderwijs voor ten minste 47 % van de bevolking van 30 tot 34 jaar Vermindering van het aantal personen dat wordt getroffen of bedreigd door armoede en sociale uitsluiting met ten minste 380.000 Conform de richtsnoeren voor de werkgelegenheid heeft België eveneens de volgende sub-doelstellingen bepaald die moeten worden bereikt tegen 2020: Werkgelegenheidsgraad bij vrouwen van 69 %; Werkgelegenheidsgraad bij oudere werknemers van 50 %; Percentage jongeren dat noch werk heeft en noch onderwijs noch opleiding volgt (NEET) van 8,2 %; Kloof tussen de werkgelegenheidsgraad van Belgen en niet-EU-burgers van minder dan 16,5 procentpunten. EU-Richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid: De deelname aan de arbeidsmarkt verhogen: de EU bepaalt voor zichzelf de doelstelling om de werkgelegenheidsgraad van mannen en vrouwen tussen 20 en 64 jaar oud, op te krikken tot 75% tegen het jaar 2020. Om deze doelstelling te bereiken, moeten de lidstaten de jongeren, de oudere werknemers, laaggeschoolde werknemers en legale migranten ertoe aanmoedigen deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Zorgen voor gekwalificeerde arbeidskrachten: de ontwikkeling van nieuwe competenties die inspelen op de noden van de arbeidsmarkt, moet het mogelijk maken de productiviteit en de inzetbaarheid van de werknemers te verhogen. Bovendien moeten de lidstaten het vermogen van de onderwijs en vormingssystemen opdrijven en de aanpassing ervan aan de evolutie van de samenleving naar een economie met een lage CO2-uitstoot, waarbij de hulpmiddelen doeltreffend worden gebruikt, in de hand werken. De onderwijs en vormingssystemen verbeteren: tegen 2020 moet het percentage inzake vroegtijdige schoolverlating worden teruggeschroefd tot minder dan 10% en zou ten minste 40% van de personen tussen 30 en 34 jaar oud een cyclus hoger onderwijs moeten hebben afgewerkt. De strijd tegen de sociale uitsluiting: de strategie "Europa 2020" bevordert de sociale insluiting en de strijd tegen de armoede, zodat in de loop van de volgende 10 jaar ten minste 20 miljoen personen niet meer het risico lopen in de armoede te belanden of te worden uitgesloten

Evolutie werkzaam-heidsgraad bevolking tussen 20 en 64 jaar EU-doelstelling 2020 bedraagt 75% Vlaanderen zit in 2011 aan 71,8% (groene lijn), heeft stijging gekend vanaf 2003, maar sinds 2007 weinig evolutie. België: 67,3% in 2011 (Brussels Hoofdstedelijk gewest bengelt achteraan het Europees peloton met 55,6%) Evolutie EU: 68,6% in 2011

jaarevolutie werkzaamheidsgraad Ongelijke toegang tot arbeid jaarevolutie werkzaamheidsgraad Vlaams Gewest (%) De 55-plussers zijn echter niet de enige kansengroep die aan kant blijft staan. Ook voor de andere kansengroepen is de kloof met de algemene werkzaamheidsgraad te groot – veel groter ook dan in de buurlanden Europese vergelijking: Werkzaamheidsgraad 15-64: EU-27 64,3% - maar Nederland 74,9; Denemarken 73,1; Zweden 74,1; Duitsland 72,5 Werkzaamheidsgraad 20-64: EU-27 68,6% - maar Nederland 77,0; Denemarken 75,7; Zweden 80,0; Duitsland 76,3 50-64: EU-27 57,5; Nederland 64,6; Denemarken 67,2; Zweden 77,2; Duitsland 68,2 55-64: EU-27 47,4; Nederland 56,1; Denemarken 59,5; Zweden 72,3; Duitsland 59,9 Kortgeschoolden: EU-27 53,0; Nederland 62,5; Denemarken 62,0; Zweden 64,4; Duitsland 57,3 Allochtonen: EU-27 54,9; Nederland 50,9; Denemarken 53,7; Zweden 44,0; Duitsland 54,6 2000 - 2011 Bronnen: FOD Economie - ADSEI - EAK, Eurostat LFS (Bewerking Departement WSE/Steunpunt WSE)

Evolutie en prognose jong/oud ratio De Gretige Grijsaard Wie zal deze vacatures invullen? Evolutie en prognose jong/oud ratio (Vlaams Gewest; 2004-2020) We zullen niet alleen kampen met dezelfde problemen als voor de crisis – de problemen zullen groter zijn dan ooit tevoren. Voornaamste reden: vergrijzing. Bevolkingsaangroei in Vlaanderen: van 6,1 mio inwoners in 2002 naar 7,0 mio inwoners in 2050. Ontgroening: % 0-19-jarigen in de Vlaamse bevolking: van 22,2% in 2005 naar 20,3% in 2050. Vergrijzing: % 65+ in de Vlaamse bevolking: van 17,8% in 2005 naar 27,3% in 2050. Cijfers Federale bevolkingsvooruitzichten 2007-2060 (Federaal Planbureau): omgevingsanalyse Studiedienst V.R. Meer dan de helft van de bevolkingsaangroei tussen 2009 en 2014 is terug te vinden in het bevolkingssegment van de 65-plussers. Het aandeel 65+ stijgt zelfs bijna dubbel zo snel als de beroepsbevolking. Vanaf 2018 krimpt de bevolking op beroepsactieve leeftijd. Bron: Federaal Planbureau, FOD Economie - Algemene Directie Statistiek (Bewerking Steunpunt WSE)

Werken op arbeidsmarktcompetenties De Activerende Aanpak Naar een nieuw knelpuntenbeleid Nieuwe aanpak werkzoekenden Het Sluitend Maatpak Verruimd oriënteren Werken op arbeidsmarktcompetenties Uitbreiding systematische aanpak 50+ Meer contacten met werkgevers Competentiegericht matchen

De Omgeschoolde Ornitholoog Arbeidsmarktgericht opleiden Een wendbaar en toekomstgericht competentiebeleid Activerend opleiden Excellente competentiecentra Mobiele opleidingen Flexibele opleidingen Webleren en Flex-iTraining EVC HBO en Se-n-Se

Geen planlast voor werkgevers én werkzoekenden Het Gewapend Gewest Nieuwe bevoegdheden voor Vlaanderen? Gericht en actief verwijsbeleid Gerichte sollicitatiefeedback Naar een innovatief activeringsbeleid? Geen planlast voor werkgevers én werkzoekenden

Transitionele Arbeidsmarkt Premissen Life time Employment Transitionele Arbeidsmarkt Mannelijk kostwinnersmodel Lineaire loopbaan Levensverwachting (65) Scholingsniveau (secundair onderwijs) Primaire & secundaire economie Jonge beroepsbevolking witte beroepsbevolking Nationale context Vrouwelijke participatie Fragmentering Transitionele loopbaan Levensverwachting (80) Scholingsniveau (hoger onderwijs) Tertiaire & quartaire economie Vergrijzende beroepsbevolking Diversiteit Globalisering (EU) & Mondialisering Verhoog het eigenaarschap van personeelsleden via sociale innovatie

De transitionele arbeidsmarkt Met meer mensen langer en anders werken Naar een nieuw arbeidsmodel Met onafgebroken transities Transities van Onderwijs naar werk kunnen hier extra worden benadrukt: Van school naar werk en terug Mismatch onderwijs-arbeidsmarkt (zowel verticaal als horizontaal) Bijleren na regulier Onderwijs Een succesvolle transitie van het onderwijs naar de arbeidsmarkt hangt niet enkel af van de snelheid waarmee schoolverlaters werk vinden maar ook van de mate waarin jongeren een job vinden die aansluit op hun studies. Het enorme belang van uitzendarbeid om uit de werkloosheid te stromen blijkt ook uit een analyse van de VDAB uitstroomgegevens door het Steunpunt WSE17. Voor 46,5% van de niet-werkende werkzoekenden die een loontrekkende job vonden in het eerste kwartaal van 2010 was dit een uitzendjob. Voor de kansengroepen, met uitzondering van de 50-plussers, loopt dit op tot meer dan de helft, bij de jongeren is dit bijna de helft (48,8%). transities van werk naar werk transities van werkloosheid naar werk transities van onderwijs naar werk transities van zorg naar werk

De transitionele arbeidsmarkt

De transitionele arbeidsmarkt

De transitionele loopbaan

Aanpassing Instituties Langer en Anders Werken Van Baanzekerheid > Loopbaanzekerheid van arbeidsovereenkomst naar loopbaanovereenkomst van ontslagrecht naar hertewerkstellingsrecht van “inactieve periodes” naar activerende periodes van meerdere statuten naar één statuut Met bijzondere aandacht voor de activering en retentie van 50-plussers.

Bedankt