Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ De relatie tussen ervaringsgericht kleuteronderwijs en leerlinguitkomsten Positief of Negatief? En voor wie? Jerissa de Bilde, Bieke De Fraine & Jan Van Damme Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Ervaringsgericht werken  Gerichtheid op ervaringswereld kinderen  Uit: Laevers & Van Sanden (1992). Basisboek voor een ervaringsgerichte kleuterklaspraktijk. CEGO Publishers. Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’  Betrokkenheid en welbevinden criteria voor kwaliteit onderwijsproces Steunpunt SSL Conferentie 2011 Betrokkenheid PROCES EFFECT doelen resultaten Welbevinden   CONTEXT aanpak principes

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Bevorderende factoren  Leerkrachtstijl  Autonomieondersteuning  Gevoeligheid voor beleving  Stimulerend tussenkomen  Organisatorische aspecten  Vrije initiatief  Aantrekkelijke hoeken (rijk milieu)  Aandacht voor interesses in thema’s (open projecten)  Aandacht voor socio-emotionele vaardigheden Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Onderzoeksvragen  2 onderzoeksvragen 1.Verband tussen EGO aspecten en taalprestaties, rekenprestaties, schools plezier en onafhankelijkheid? Hoofdeffecten 2.Zijn deze verbanden hetzelfde voor risicoleerlingen en kansrijke kinderen? Interactie-effecten o3 manieren om risicoleerlingen te definiëren –Sociaal economische status (lage SES, gemiddelde SES, hoge SES) –Beginprestatie taal (lage taalprestatie, gemiddelde taalprestatie, hoge taalprestatie) –Beginprestatie rekenen(lage rekenprestatie, gemiddelde rekenprestatie, hoge rekenprestatie) Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Vorig onderzoek  LEARN project in Suriname  Vergelijking LEARN- met gelijkaardige scholen oLEARN scholen meer leertaakgerichtheid, concentratie en huiswerkattitude oGeen verschillen in taal- en rekenprestaties  Basisrapportage observaties (Van Heddegem, Laevers, & Van Damme; 2004)  Relatie met geobserveerde betrokkenheid oStimulerend tussenkomen consistent geassocieerd met hogere betrokkenheid Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Huidig onderzoek  139 derde kleuterklassen (SiBO)  2360 kleuters gemiddeld 5 jaar en 10 maanden  Kind kenmerken  Taal- en rekenprestaties begin en eind kleuterklas oTaal voor Kleuters en Rekenbegrip  Leerkrachtrapportage oPlezier op school (‘Dit kind houdt niet van school’) oOnafhankelijkheid (‘Dit kind kan zijn eigen doelen stellen’)  Socio-Economische Status (SES) oHet opleidingsniveau en beroepsniveau van ouders en gezinsinkomen Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’  Klaskenmerken  Leerkrachtstijl (ADOS, Laevers et al. 1997) oAutonomieondersteuning (‘Deze leerkracht reageert niet op wat kinderen interessant vinden’) oGevoeligheid voor beleving (‘Deze leerkracht bekritiseert en ontmoedigt kinderen’) oStimulerend tussenkomen (‘Deze leerkracht introduceert activiteiten op een boeiende wijze’)  Percentage tijd besteed aan Activiteiten oVerplichte activiteiten oBeperkte keuze activiteiten (max. 4 keuzemogelijkheden) oVrije keuze activiteiten (>4 keuzemogelijkheden) Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’  Op interesse gebaseerde projecten = open projecten oTraditionele thema’s (e.g. Christmas) oNiet-traditionele thema’s oThema’s gebaseerd op interesses Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Bereik Gem.SDMin.Max. Leerkrachtstijl Stimulerend tussenkomen Autonomieondersteuning Gevoeligheid voor beleving Organisatorische aspecten Open projecten Tijd verplichte activiteiten Tijd beperkte keuzeactiviteiten Tijd vrije keuze activiteiten Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’  2 onderzoeksvragen 1.Is er in het algemeen een verband met leerlinguitkomsten? Hoofdeffecten 2.Verschilt het verband met leerlinguitkomsten afh. van SES en initiële taal- of rekenprestaties? Interactie- effecten  Multilevel regressie analyse (MLWin)  2 niveaus (leerlingen binnen leerkrachten)  Stapsgewijze procedure → Gecombineerd model Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 1. Taal- en rekenprestatie 1.Hoofdeffecten Steunpunt SSL Conferentie 2011 TaalprestatiesRekenprestaties KindvariabelenBSEB Intercept52.63*** ***0.19 Gender (jongen)-0.95*** ***0.17 Leeftijd (in maanden)-0.12*** ***0.02 Beginprestatie taal0.35*** ***0.01 Beginprestatie wiskunde0.39*** ***0.02 SES ***0.12 Klaskenmerken Stimulerend tussenkomen1.09** ***0.35 Tijd beperkte keuze -3.86**1.19

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’  2. Interactie-effecten Steunpunt SSL Conferentie 2011 TaalprestatiesRekenprestaties KindvariabelenB SE B Intercept *** ***0.19 Gender-0.97*** ***0.17 Leeftijd (in maanden)-0.12*** ***0.02 Beginprestatie taal0.36*** ***0.01 Beginprestatie rekenen0.39*** ***0.02 SES ***0.12 Klaskenmerken Tijd beperkte keuze **1.19 SES x Tijd beperkte keuze2.56* *0.77 Autonomieondersteuning *0.34 Taal x Autonomieondersteuning0.09*** ***0.02 Stimulerend tussenkomen 1.16***0.35 Rekenen x Stimulerend tussenkomen -0.06***0.02

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Taalprestatie Rekenprestatie Perc. tijd aan beperkte keuze activiteiten Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Taalprestatie Rekenprestatie Autonomie-ondersteuning Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Rekenprestatie Stimulerend tussenkomen Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ 2. Schools plezier en onafhankelijkheid 1.Hoofdeffecten Geen significante hoofdeffecten 2.Interactie-effecten Steunpunt SSL Conferentie 2011 Schools plezierOnafhankelijk functioneren KindkenmerkenBSE B Intercept5.09*** ***0.05 Gender-0.19*** ***0.03 Age *0.00 ILA0.01*** ***0.00 IAA0.01*** ***0.00 SES0.06** ***0.02 Klaskenmerken Tijd vrije keuze_ _ Rekenen x Tijd vrije keuze_ _ 0.03***0.01 Tijd verplichte keuze Rekenen x Tijd verplichte keuzen-0.02*0.01_ _ Open projecten _ _ Rekenen x Open projecten0.00* _ _

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’  Significante verschillen, doch geen significant positief of negatief verband voor risico- of nietrisicoleerlingen -Open projecten -Perc. vrije Keuze -Perc. verplichte keuze Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Bevindingen  Gedifferentieerd beeld  Geen significante verbanden tussen EGO aspecten en leerlinguitkomsten bij de groep kinderen met een hoge SES of hoge beginprestaties  Bij de risicoleerlingen werden wél significante verbanden gevonden oStimulerend tussenkomen positief geassocieerd met prestaties oAutonomie-ondersteunende leerkrachtstijl, grote hoeveelheid tijd besteed aan beperkte keuzeactiviteiten is negatief geassocieerd met prestaties oBeeld mbt. niet-cognitief functioneren in zelfde lijn, maar minder uitgesproken Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Betekenis interacties?  Hebben risicoleerlingen andere onderwijsbehoeften?  Presteren ze beter in een gestructureerd, prestatiegericht klimaat?  ‘Vrije’ omgeving te complex, te ongestructureerd of te weinig leeropportuniteiten?  Kansrijke kinderen hechten meer belang aan het krijgen van keuzes en vrijheid?  Kloof tussen context en cultuur thuis en op school? Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Bedenkingen  Design  Correlationeel, geen causale verbanden  Problemen leerkrachtrapportage van kindfunctioneren  hoge gemiddeldes en weinig spreiding  Problemen observaties  Veel observatoren, moeilijke instrumenten  Weinig variatie leerkrachtgedrag ( USA) Steunpunt SSL Conferentie 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Conclusie  Ander onderzoek noodzakelijk  Interventie-onderzoek  Oudere leerlingen  Belang onderzoek bij implementatie vernieuwing → Evidence-based werken Steunpunt SSL Conferentie 2011