NAAR EEN KENNISAGENDA VOOR DE GGZ Henk Verburg sr. wetenschappelijk medewerker

Start kennisbeleid GGZ Invitational conference (1998) Conclusies: Er is niet zoveel harde kennis op dit terrein. De kennis die er wel is wordt nog te weinig gebruikt. Er is een kloof tussen onderzoek, beleid en praktijk Er is duidelijke bereidheid bij partijen om aan verbetering te werken.

Verbeteringssuggesties Kennisbeleid (2000) Intensivering wetenschappelijk en toegepast GGZ-onderzoek Betere coördinatie van de kennisoverdracht Invullen functies landelijk kennisinstituut Stimuleren werkplaatsfunctie in de GGZ Opstellen multidisciplinaire richtlijnen Meer aandacht voor het gebruik van kennistechnologie Meer samenhang met de verslavingszorg

Activiteiten in dit kader Programma Geestkracht bij ZonMW Instellen themagerichte kenniscentra Invulling landelijk kennisinstituut Ontwikkeling en verspreiding multidisciplinaire richtlijnen Landelijk coördinatie kennisbeleid GGZ binnen congres Kennis Beter Delen Ontwikkeling kennisinfrastructuur GGZ Evaluatie van het kennisbeleid

Kennisinfrastructuur in de GGZ

Landelijk Netwerk Kenniscentra in de GGZ Kenniscentrum Eetstoornissen Nederland Landelijk Kenniscentrum Kinder- en jeugdpsychiatrie Kenniscentrum Schizofrenie Stichting Impact (Psychosociale Zorg na Rampen) Kenniscentrum ADHD bij volwassenen Mikado Kenniscentrum Interculturele GGZ Nederlands kenniscentrum Ouderenpsychiatrie Kenniscentrum Rehabilitatie Kenniscentrum Autisme Nederland Expertisecentrum Forensische Psychiatrie Kenniscentrum Persoonlijkheidsstoornissen Kenniscentrum Angst en Depressie Resultaten Scoren (kenniscentrum Verslaving) Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen Stichting Cogis Kenniscentrum vervolging, oorlog en geweld

Naar een kennisagenda (inhoudelijke invulling kennisbeleid) Uitgangspunt is de kenniscyclus: Kennisontwikkeling Kennissynthese Kennisvertaling Kennisverspreiding Kennisinvoering Kennisevaluatie Etc.

Vragen kennisagenda Welke kennis moet worden ontwikkeld? Welke kennis moet worden vertaald naar de praktijk? Welke kennis moet worden verspreid en geïmplementeerd? Welke randvoorwaarden moeten worden gerealiseerd? Wat zijn de belangrijkste prioriteiten?

Quick scan Onderzoek onder 85 sleutelfiguren (GGZ, verslaving, maatsch. zorg) Stakeholders onderschrijven noodzaak kennisagenda Interactieve ontwikkeling met alle partijen nodig Aanbieders van kennis moeten hun kennis veel actiever delen Prioriteiten: Epidemiologie: kennis ontwikkelen en bundelen Preventie: kennis ontwikkelen Behandeling: beschikbare kennis toegankelijk maken Zorg: kennis ontwikkelen en toegankelijk maken Beleid: vertaling van beschikbare kennis, implementatie Algemeen: Ontwikkelen samenhangend kennisbeleid

Stakeholders-analyse Kloof tussen aanbieders en ontvangers van kennis: Kennisaanbieders richten zich niet op specifieke afnemersgroepen – brede verspreiding (website) Kennisontvangers zoeken gericht kennis bij specifieke vragen De afstemming tussen aanbieders en ontvangers is gebrekkig – bv. weinig evaluatie door aanbieders De aangeboden kennis is in lang niet alle gevallen direct bruikbaar – vertaling naar de praktijk nodig

Wetenschappelijk onderzoek op het terrein van de GGZ Onderzoek van de RGO – aanbevelingen: Meer langdurig multidisciplinair wetenschappelijk onderzoek op de terreinen: angststoornissen, stemmingsstoornissen, psychosen, gedrags- en persoonlijkheidsstoornissen die gepaard gaan met habitueel agressief gedrag Samenwerking met GGZ-instellingen verplicht

Naar een praktijkgerichte onderzoeksagenda voor de GGZ (1) Gebaseerd op het Visiedocument van GGZ Nederland – ambities 2005 – 2007 - Algemeen: patiënten krijgen keuzes, kennis beschikbaar stellen aan derden Preventie: preventie in omvang verdubbelen, laagdrempelige zorg via E-health Genezing: stoornisgerichte, programmatische zorg, professionals als ondernemers Vermaatschappelijking: verbetering behandel- en rehabilitatieaanbod, beeldvorming verbeteren Bemoeizorg: jaarlijks 10% zorgwekkende zorgmijders in zorg

Naar een praktijkgerichte onderzoeksagenda voor de GGZ (2) Alg: Onderzoek naar een standaard voor informatie over het hulpaanbod Alg: Onderzoek naar kennislacunes en behoeftes op aanpalende terreinen Prev: Onderzoek naar de effectiviteit van preventieve interventies/pakketten bij angst, depressie, verslaving Prev: Onderzoek aard, omvang, resultaten e-health Gen: Monitoring kloof tussen huidige hulpaanbod en programma’s

Naar een praktijkgerichte onderzoeksagenda in de GGZ (3) Gen: Betrekken professionals bij onderzoek en zorgvernieuwing Verm: Onderzoek naar het functioneren van maatschappelijke steunsystemen Verm: Onderzoek en actie naar positieve beïnvloeding beeldvorming rond psychiatrische patiënten Bem.z: Onderzoek naar de omvang en het verloop van de groep zorgwekkende zorgmijders

Depressiemanagement in Nederland Doel: het verbeteren van de kwaliteit van de depressiezorg in Nederland Richtlijn Depressie als norm Implementeren inhoud richtlijn via Doorbraak-trajecten Transparant maken van de kwaliteit van de depressie ketenzorg Het instrumenteren van zorgverzekeraars, praktijkveld en beleid Het uitvoeren van kosteneffectiviteitonderzoek

Ontwikkelen maatschappelijk relevante thema’s Uit jaarplanning Trimbos-instituut: terreinen met maatschappelijke meerwaarde Zelfhulp/empowerment/informele zorg Somatische co-morbiditeit E-mental health Maatschappelijk onaangepast gedrag Internationalisatie

Enkele conclusies In Nederland begint sinds 2000 kennisbeleid en een kennisinfrastructuur in de GGZ tot stand te komen: o.a. rolverdeling, ontwikkelingslijnen, begin van een kennisagenda, sturing, periodieke evaluatie De inhoudelijke invulling van de kennisagenda is nog verbrokkeld en richt zich op verschillende niveaus (bv. wetenschappelijk onderzoek, praktijkgericht onderzoek, kenniscyclus per thema, maatschappelijke meerwaarde) Meer samenhang, afstemming en sturing is nodig, en wordt ook gewenst door veel van de betrokken partijen; het Trimbos-instituut speelt hierbij een centrale rol. Het kader voor de kennisagenda is niet meer de sector GGZ/verslaving, maar het terrein van “psychische problemen/verslaving” waar die ook voorkomen.