Van de economische crisis, de dingen die niet voorbij gaan… BMC 4/3/2017 Van de economische crisis, de dingen die niet voorbij gaan… Joris Stok Ward van Miltenburg

crisis ernstigste sinds jaren 1930 BMC 4/3/2017 crisis ernstigste sinds jaren 1930 Impact voor economie: krimp bruto binnenlands product in 2009 met 4% (1931: 3,6% - 1982: 1,2%) daling werkgelegenheid in 2009: 90.000 - 2010: 180.000 stijging werkloosheid in 2009: 410.000 (5,3%) - 2010: 615.000 (8%) Impact voor overheidsfinanciën: staatsschuld neemt fors toe (70% bbp) inkomsten uit belastingen en premies dalen uitgaven stijgen (rente, uitkeringen) begrotingstekort stijgt (2010: 6% bbp) Impact voor beleid: fors bezuinigen!! (bbp = € 595 miljard) 4/3/2017

er is meer aan de hand: krimp BMC 4/3/2017 er is meer aan de hand: krimp krimp al zichtbaar aan randen van Nederland Oost- en Noordoost-Groningen Zeeuws-Vlaanderen Zuidoost-Limburg krimp neemt toe 60% van alle gemeenten krijgt de komende 15 jaar te maken met krimp 10% krijgt te maken met krimp van meer dan 10% 20% krijgt ook te maken met daling huishoudens 4/3/2017

ontgroening en vergrijzing BMC 4/3/2017 ontgroening en vergrijzing ontgroening vanaf 1975: afname aantal 0-19 jarigen met 5% van 2010 tot 2020 afname aantal 20-64 jarigen met 1% van 2010 tot 2020 naoorlogse geboortegolf: toename aantal 65+ met 35% van 2010 tot 2020 landelijke nog steeds een stijging van de bevolking totale stijging met 3% van 2010 tot 2020 maar ook regio’s met een daling tot 6% 4/3/2017

BMC 4/3/2017 wat betekent dit? Combinatie van ‘demografie’ en recessie (zeer) negatief effect op economie: leegstand (wonen) faillissementen (bedrijven) groter beroep op collectieve voorzieningen (zorg, pensioenen) economisch draagvlak wordt kleiner ‘kramp’ op de arbeidsmarkt .... Gevaar van prevaleren bezuinigingsdruk: alles staat ter discussie 4/3/2017

maar ook... Erosie van maatschappelijke arrangementen BMC 4/3/2017 maar ook... Erosie van maatschappelijke arrangementen Erosie van vertrouwen in overheid (hoe had het zo ver kunnen komen!) Een (blijvend) kleinere overheid --> grotere maatschappelijke opgaven Een uitdaging die vraagt om andere aanpakken! 4/3/2017

aanpakken die ingegeven zijn door de samenhang der dingen BMC 4/3/2017 aanpakken die ingegeven zijn door de samenhang der dingen onderliggende vraagstukken verbinden creativiteit en vernieuwing stimuleren aansluiten op lopende ontwikkelingen binnen de gemeente niet louter ingestoken zijn vanuit het financiële vanuit visie (strategisch perspectief) zijn ingestoken verleiden in plaats van verstoren niet het bestaande de toekomst laten bepalen, maar de toekomst het bestaande!! 4/3/2017

die uitgaan van innovatie BMC 4/3/2017 die uitgaan van innovatie Uitgangspunt is bereiken zelfde maatschappelijke effect op andere manier tegen lagere kosten - innovatie Productinnovatie: Draagt bestaande product bij aan beoogde effect of zijn er alternatieven? Voorbeeld: ‘mediation’ of ‘omgevingsvergunning’ Procesinnovatie: Kan procesgang niet anders? Voorbeeld: ‘Antwoord@’ of ‘minder P&C’ Rolinnovatie: Is er in de rolopvatting en rolinvulling een andere aanpak mogelijk? Voorbeeld: ‘APK voor gebouwen’ of ‘vouchers voor onderhoud’ 4/3/2017

die renderen en vernieuwen BMC 4/3/2017 die renderen en vernieuwen Beleid Organisatie Middelen renderen & vernieuwen 4/3/2017

Intermezzo Ruimte voor regionale regie Organisatie en financiering van ruimtelijke opgaven

Aanleiding 3 Ronde tafel gesprekken 2 Partners 1 Doel - Financiering - VROM - Nirov 1 Doel - Financiering - Organisatie

3 stappen De basis op orde Ruimte voor regionale regie Duurzame levensduurbenadering

Stap 1: de basis op orde Winst Verlies Uitleg Verdichting T=0 T=1 Transparant en inzichtelijk maken begrotingen -> crisisscan SRE = gezamenlijk investeren

Stap 2: Ruimte voor regionale regie Winst Verlies Uitleg Verdichting Stap 2: Ruimte voor regionale regie Voorbeeld Niet OK

Stap 3: duurzame life time costs Winst Verlies Uitleg Verdichting Stap 3: duurzame life time costs Mc Donaough: IJburg tweede fase