Psychologie van de armoede Guido cuyvers Overpelt 7 december 2006
Inhoud Armoede door de ogen van de psychologie Rol van persoonlijkheidskenmerken Betekenisgeving Tijdsperspectief Presteren Zelfbeeld Copingggedrag
1 Armoede door de ogen van de psychologie Geen objective benadering Altijd een keuze! Deficit benadering versus krachtenbenadering Probleem versus positieve mogelijkheden Constructionisme: betekenissen Rol van de context! Betekenisgeving is proces dat samen met anderen plaats vindt
Betekenisgeving interacties Persoon Interacties Situatie Doelgericht handelen copinggedrag
Persoonlijkheid Krachten Geen schuldmodel: vanuit de persoonlijkheid alleen Wel meer gezondheidsproblemen, fysiek en psychisch Taalgebruik Krachten - wederzijdse hulp Vermijden stress tgv competitiviteit en individualisme Informele humor Kinderen genieten van elkaars gezelschap
Beperkt tijdsperspectief Vb impulsaankopen: onmiddelijke bevrediging Zijn zoals de anderen: identiteit Minimum goed gevoel Weerbaarheid
Betekenisgeving Andere toeschrijving van oorzaken van hun situatie attributiestijl Zelf: extern: situationeel: slachtoffers Anderen: intern: dispositioneel Geleerde hulpeloosheid via modelgedrag in gezin en andere sociale instituties Negatieve ervaringen Overnemen van info van anderen over zichzelf
Zelfbeeld: belangrijkste betekenis! Negatief zelfbeeld en lage zelfwaardering Werking: selectie van informatie Gevoelens - Machteloosheid - Wantrouwen
Interacties- situatie Verbindproblematiek Zichzelf Anderen Maatschappij Toekomst Risico’s
Presteren Behoefte is zwak Prestatiebehoefte in onderwijs en arbeid Voor maatchappelijk zinvolle prestaties is motivatie zwakker Wel sterker op andere domeinen vb solidariteit Geen sterke prestatiebehoefte geleerd in kindertijd – angst om te mislukken Gn onderscheid in mislukken op taak en mislukken als persoon
Copingggedrag strategie om in een bedreigende situatie te overleven Stellen zich afhankelijk op Probleemgedrag maakt hen afhankelijk Hulp eenzijdig: verschuldiging Voor het verbeteren van hun situatie moeten ze terugvallen op anderen Weerbaarheid