INNOVATIEROUTINE Hoe managers herhaalde innovatie kunnen stimuleren Dany Jacobs Arnhem, PCT, 24 april 2013

DANY JACOBS  socioloog  proefschrift over 200jr W-EU staalindustrie  TNO-STB: contractonderzoek: + 80 sectorstudies  : HL strat. mgt. Rijksuniv. Groningen  belang culturele aspecten van innovatie  lector Amsterdam Fashion Institute  2007-nu: lector Kunst, Cultuur & Economie ArtEZ & HAN ( → ARCCI) ; HL Ind. Ontwikkeling & Innovatiebeleid Universiteit van Amsterdam

AANLEIDING  vraag SMS: rol managers bij innovatie  idee i.s.m. Hendrik Snijders: herhaald succes bij innovatie onderzoeken  brede selectie 22 cases  simpele, brede definitie van innovatie  toch een soort succesformulie: innovatietienkamp  drie mentale hinderpalen, blokkades RESULTAAT

INNOVATIE iets nieuws (dat gerealiseerd wordt) met (hopelijk) een toegevoegde waarde

productinnovaties van stijlinnovatie tot nieuwe concepten incl. informatieproducten, diensten en belevenissen transactie-innovaties ~ marketing, verkoop ~ marktdoorzichtigheid procesinnovaties ~ nieuwe organisatievormen (re-engineering, sociotechniek, keteninnovatie) SOORTEN INNOVATIE ↗ productiviteit SLIMMERE, MEER PRODUCTIEVE CREATIVITEIT ↗ transacties

‘IETS NIEUWS… MET HOPELIJK TOEGEVOEDE WAARDE…’ IS DAT WEL ‘ECHTE’ INNOVATIE? WAAROM NIET ALLEEN RADICALE INNOVATIE?  99% VAN DE INNOVATIE IS (GELUKKIG) MARGINAAL

HOE RADICALER EN MEER OMVATTEND EEN INNOVATIE, HOE GROTER DE BREUK MET HET BESTAANDE WAARDENSYSTEEM DUS HOE GROTER DE ONZEKERHEID EN HET RISICO

EEN LEUKE PARADOX INNOVATIE MOET ER UITZIEN ALS WAT WE AL KENNEN 1898, Indiana, de eerste hybride auto MAYA = MOST ADVANCED, YET ACCEPTABLE

‘FUZZY’ BENADERING VAN INNOVATIE electrificatie beperkte stylistische innovatie nieuw automodelnieuwe soort auto’snieuw autoconcept internet  hinderpaal 1: verabsoluteren van innovatie

“maak het jezelf niet te moeilijk” de meeste innovatie bouwt voort op iets bekend “maak het jezelf niet te gemakkellijk” af en toe zul je met iets meer vernieuwends moeten komen de ambidextere organisatie

INNOVATIEROUTINE? → ‘POPULATION ECOLOGY’ (HANNAN & FREEMAN)  organisaties zijn zowel sterk als zwak door hun organisatieroutines  adaptatie vindt plaats door geboorte en sterfte van organisatie en bevolkingen  variatie = starten van nieuwe organisatie  selectie = ‘fitness’ van organisaties in hun omgeving  hypothese: sommige organisaties hebben wellicht een innovatieroutine tot stand gebracht

INNOVATIEPIJPLIJNEN  MODE  DAGBLADEN  AUTO’S  FARMACEUTICA  FILM, BOEKEN, MUSIEK  TENTOONSTELLINGEN  SOFTWARE

professionele bureaucratie machine- bureaucratie adhocratie simpele structuur Mintzbergs basis-organisatievormen ~ innovatieroutine [ Mintzbergs favoriet ] eenvoudig complex stabiel dynamisch

professionele bureaucratie machine- bureaucratie simpele structuur eenvoudig complex stabiel dynamisch ambidexter: exploratie én exploitatie Mintzbergs basis-organisatievormen ‘onttovering’ van innovatie adhocratie = de innovatieve organisatie [ Mintzbergs favoriet ]  mentale hinderpaal 2: innovatie en routine zijn onverenigbaar

variatie (interne) selectie realisatie (externe) selectie, overleven vermenigvuldigen, soortvorming strategisch profielimplementatieroutine ambiance, onrust, leercultuur feedback t.a.v. doorontwikkeling DARWINISTISCHE INNOVATIEROUTINE  hinderpaal 3: leider als Deus ex machina

EEN NIEUWE TIENKAMP 1.Helder strategisch profiel met daarin noodzakelijke plaats voor innovatie 2.Maatschappijgerichtheid 3.Klantgerichtheid 4.Ambitie & durf 5.Doorontwikkeling 6.Leren van reële getallen 7.De beste mensen 8.Ambiance, open cultuur 9.Sterke netwerken 10.Focus, commitment

INNOVATIETIENKAMP  discipline 1 = innovatie sterk verbonden met strategisch profiel  kerncompetenties  dieptestrategieën  visuele identiteit, handschrift  groeiplatforms maar ook: noodzakelijke variëtiet Niet alle organisaties hoeven even innovatief te zijn

 discipline 2 = maatschappijgerichtheid  discipline 3 = klantgerichtheid “wees bijziend” “wees verziend” INNOVATIETIENKAMP

 discipline 4: ambitie en durf (van de Dorpsstraat naar Fifth Avenue en Bund) INNOVATIETIENKAMP

 discipline 5 = doorontwikkeling (experimenteer en leer) INNOVATIETIENKAMP

( Bruno Latour, 1987) ‘innovator’ sociogram = sociale omgeving technogram = technische omgeving onderhandelen, ‘vertalen’, herdefiniëren sociale constructie van innovatie ~ co-evolutie o experimenteren, ‘trial and error’ inspelen op veranderingen in de maatschappij PRODUCTIEVE CREATIVITEIT

 discipline 6 = leren van reële getallen (die er toe doen, bijv. Balanced Scorecard)  discipline 7 = de beste mensen  discipline 8 = ambiance, open cultuur  discipline 9 = sterke netwerken INNOVATIETIENKAMP

 discipline 10 = focus, commitment lange adem, maar ook weten op te houden (= helderheid) INNOVATIETIENKAMP

professionele bureaucratie machinebureaucratie adhocratie simpele structuur Intervet Effectory Gron. Museum Kunsthal Achmea HEMA MEXX Amsterdam K&H Siemens NL Rabobank Shell Unilever Efteling Ten Cate ASML Kessels Kramer  simpel  omgeving  complex   stabiel  omgeving  dynamisch  Dordrecht Stage Entertainm. DSM Philips Albert Heijn

goud zilver brons? successen uit het verleden vormen geen waarborg voor de toekomst

1.Helder strategisch profiel met daarin noodzakelijke plaats voor innovatie 2.Maatschappijgerichtheid 3.Klantgerichtheid 4.Ambitie & durf 5.Doorontwikkeling 6.Leren van reële getallen 7.De beste mensen 8.Ambiance, open cultuur 9.Sterke netwerken 10.Focus, commitment INNOVATIETIENKAMP  Dik deze lijst niet verder in!  Concentreer u op wat u nog niet goed genoeg doet! niet bijv: techniek… leiderschap…

OPMERKINGEN? VRAGEN?