Wel of niet ingrijpen? Onderzoek naar verbanden tussen bodemvormende processen, vegetaties en nutriënten Annemieke Kooijman Institute for Biodiversity and Ecosystem dynamics, UvA

Behoud biodiversiteit of bodem? rare vraag het is niet of-of (?) kan kloppen soms keuzes maken in alle gevallen: voor goede afweging: hoe werkt het systeem

Inhoud bodemvorming of biodiversiteit? belang van strooiselkwaliteit moet je wel kiezen? N-beschikbaarheid hoger in zure bodem helpt verschralingsbeheer wel? N-depositie (alleen) probleem als P-beschikbaarheid hoog is vergrassing versnelde successie wat kun je hieraan doen?

Bodemvorming of biodiversiteit?

Haagbeuk: hogere biodiversiteit

Beuk: zuurdere bodem

hoe meer Haagbeuk hoe meer Beuk hoe minder overblijvend strooisel hoe meer overblijvend strooisel

na 4-5 mnd in het lab in het veld Haagbeuk voor de helft weg Haagbeuk helemaal opgegeten ook in standplaats Beuk

Beuk: lagere pH meer kleiuitspoeling lagere bulkdichtheid meer kleine aggregaatjes diepere argic B

Bodem onder Beuk is droger

Na hevige regen Haagbeuk Beuk hoge waterstand oppervlakkige afstroming en erosie tegengaan vorming luvisol Beuk lage waterstand verder verzuring versterking luvisol

Bodemvorming of biodiversiteit? Beuk minder lekker strooisel meer verzuring en kleitranslocatie sterke bodemvorming geringe biodiversiteit Haagbeuk lekker strooisel minder verzuring, meer bodemvocht hoge biodiversteit geringe bodemvorming

Bodemvorming en biodiversiteit? Haagbeuk gekoppeld aan Beuk water, klei en basen afkomstig van standplaats Beuk verhoging totale biodiversiteit kleinschalige patronen bodemfauna? waarom zou je keuze maken? nu je weet hoe het werkt

Hoge N-beschikbaarheid in zure bodem Afname netto N-mineralisatie met pH

Hoge pH: hoge bruto N-mineralisatie

Maar lage netto N-mineralisatie

Door hoge microbiële N-behoefte

Hoge N-mineralisatie in zure bodem?

Schimmel/bacteria ratio hoe meer schimmels hoe hoger de netto N-mineralisatie

Vervelende implicatie In zure bodem geringe microbiële N-behoefte sterk effect N-depositie extra veel N voor vegetatie als strooiselinput toeneemt: sterke toename N-mineralisatie

Verschralingsbeheer en N? In kalkhoudende bodem lagere strooiselinput geen effect goed voor lichtbeschikbaarheid In zure bodem afname N-mineralisatie afname biomassaproductie

Belang van P N-depositie geen probleem als P beperkende factor is Bij hoge P-beschikbaarheid: verruiging versnelde successie

P-arm duingrasland: geen probleem Kalkrijke bodem IJzerrijke, zure bodem P vastgelegd calciumfosfaat ijzerfosfaat P slecht beschikbaar voor de plant geen effect N-depositie

P-rijk duingrasland Wadden district weinig ijzer geen P-fixatie in zure bodem hoge P-beschikbaarheid goede benutting N-depositie snelle vergrassing

P-rijk duingrasland van kalkrijke naar ondiep-ontkalkte duinen oplossing calciumfosfaat P beschikbaar voor vegetatie vergrassing en verruiging

Versnelde successie Atmosferische depositie van zuur en N extra verzuring extra oplossing calciumfosfaat extra N-depositie verhoogde biomassaproductie versnelde verzuring van de bodem verhoogde P-beschikbaarheid etc...

P-arm trilveen: geen probleem geen benutting N-depositie Schorpioenmos sterke soort brede range in kalkgehalte sterk competitief kan verzuring tegengaan zoland er aanvoer van kalkrijk water is trilveen stabiel

P-rijke trilvenen: allemaal verzuurd NW-Overijssel (nog) P-arm (nog) in goede conditie Vechtplassen P-rijk lage N/P ratio allemaal verzuurd

P-rijk trilveen: versnelde successie Hoge N en P-beschikbaarheid snelgroeiende veenmossen tolerant voor kalkrijk water hoge groeisnelheid onder eutrofe condities hoge verzuringscapaciteit

Herstelmaatregelen? verschralingsbeheer vasthouden water in de winter geen herstel P geen herstel pH vasthouden water in de winter niet doen overstroming trilvenen wel herstel basenverzadiging maar ook: accumulatie van P

Opnieuw beginnen? Inderdaad keuze tussen biodiversiteit en schade aan bodem nieuwe petgaten stimuleren verstuiving maar het hoeft niet overal

En het kan ook weer wat opleveren Dank u voor uw aandacht