& Determinisme Vrije Wil zonder UOP zonder PAM Compatibilist

Compatibilist Zonder Principe Alternatieve Mogelijkheden (je kunt uit vrije wil handelen, terwijl je toch geen alternatieven had)

Lees 2.4.3.

Dr Black Meneer Jansen

…daar ga ik wel voor zorgen Ik ga de bank beroven… …daar ga ik wel voor zorgen Dr Black Meneer Jansen

Ik heb de bank beroofd… Handelde hij uit vrije wil? Ja Meneer Jansen

Had hij alternatieve mogelijkheden? Meneer Jansen Ik heb de bank beroofd… Had hij alternatieve mogelijkheden? Meneer Jansen

Nee! Meneer Jansen Had hij alternatieve Ik heb de bank beroofd… mogelijkheden? Ik heb de bank beroofd… Nee! Meneer Jansen

Je kunt dus blijkbaar uit vrije wil handelen, terwijl je toch geen alternatieve mogelijkheden had…

Jonny Cash – A boy named Sue http://youtu.be/tGeLwq7j2pw Jonny Cash – A boy named Sue

De filosoof Harry Frankfurt voert een gedachte-experiment over dokter Black op om het idee van de vrije wil te verenigen met het idee dat er geen alternatieve mogelijkheden bestaan. Aangenomen dat Sue wil blijven leven, heeft hij alleen maar de keuze om hard, sluw en sterk te worden. De vader van Sue en dokter Black lijken op elkaar, omdat ze er beiden voor proberen te zorgen dat er geen alternatieve mogelijkheden bestaan. 4p 6 Noem twee redenen waarom de overeenkomst tussen de vader van Sue en dokter Black niet op gaat. Beargumenteer dat Sue volgens Frankfurt wel een vrije wil kan hebben, ondanks het feit dat hij geen alternatieve mogelijkheden heeft. Geef vervolgens een kritiekpunt op dit idee van Frankfurt. [laatste twee vragen betrekking op Frankfurt in Hst 3!]

Een goed antwoord bevat de volgende elementen: • twee redenen waarom de overeenkomst tussen dokter Black en de vader van Sue niet opgaat 2 voorbeeld van een goed antwoord: • Een eerste verschil is dat de vader van Sue niet in de hersenen van Sue kan ingrijpen 1 • Een ander verschil is dat de keuze voor doodgaan in het geval van Sue toch als een alternatieve keuze gezien kan worden, terwijl bij dokter Black er echt maar één keuze voor meneer Jansen is 1

…maar hoe maken we dan onderscheid tussen haar en haar geen alternatieven geen alternatieven

We moeten ons niet blind staren op alternatieve mogelijkheden, maar kijken naar het soort van controle dat we over ons handelen kunnen hebben… John Martin Fisher

Lees 2.4.4

Vrije wil als een bepaalde vorm van controle

Vormen van controle Totale controle We kunnen vrij kiezen wat we willen zonder enige dwang of beperking door voorafgaande gebeurtenissen (Ultieme oorzaak principe)

Vormen van controle Regulatieve controle Onze keuzes zijn niet onveroorzaakt, maar als we hadden gewild hadden we wel iets anders kunnen doen dan we deden (Principe van Alternatieve Mogelijkheden) Probleem: Consequentie argument

Vormen van controle Besturingscontrole We zijn volledig gedetermineerd, maar we zitten wel zelf achter het stuur (en worden niet bestuurd door een Dr. Black we zijn “vatbaar voor (morele) redenen”

Besturingscontrole (guidance control) “Guidance control of one’s behaviors has two components: the behavior must issue from one’s own mechanism, and this mechanism must be appropriately responsive to reasons” (Fischer 2002 307). The responsiveness that Fischer takes to be required here requires that the agent “act on a mechanism that is regularly receptive to reasons, some of which are moral reasons.” (Fischer & Ravizza 82). This means that the volitional structure that results in the agent’s choices manifests an understandable pattern of recognizing moral reasons for choosing in various ways. Such an agent “recognizes how reasons fit together, sees why one reason is stronger than another, and understands how the acceptance of one reason as sufficient implies that a stronger reason must also be sufficient”

…maar hoe maken we dan onderscheid tussen wel besturingscontrole geen besturingscontrole

Vatbaar voor (morele) redenen Kan gedrag bijsturen onder invloed van input als: “dat mag je toch niet doen want …” etc. (Het “bijsturingsproces” of de vatbaarheid blijft wel deterministisch)

Niet vatbaar voor (morele) redenen Kan gedrag niet bijsturen onder invloed van input als: “dat mag je toch niet doen want …” etc. (Het gebrek aan “bijsturingsproces” of vatbaarheid blijft wel deterministisch)

Vormen van controle Besturingscontrole We zijn volledig gedetermineerd, maar zitten wel zelf achter het stuur (we besturen onszelf) & we zijn vatbaar voor (morele) redenen (waardoor we onszelf kunnen bijsturen)

& Determinisme Vrije Wil zonder UOP zonder PAM met besturingscontrole Compatibilist

Maar zijn we nu echt vrij? Fisher zelf blijft voorzichtig: Dat wil ik liever in het midden laten. In ieder geval heb ik laten zien dat we zowel gedetermineerd, als moreel verantwoordelijk kunnen zijn. John Martin Fisher

tekst 1 “Je draagt zwarte kleren, omdat je geen andere kleren kunt vinden? Je kwam aan je sound, omdat je niet beter kon spelen? En je probeerde me te kussen, omdat het gewoon gebeurde? Je moet eens ergens verantwoordelijkheid voor nemen.” bron: Walk the line, 2005 3p 3 Leg met behulp van tekst 1 uit dat June Carter erop aandringt dat Johnny Cash de mogelijkheid tot zijn besturingscontrole onder ogen ziet. Leg uit waarin besturingscontrole verschilt van enerzijds totale controle en anderzijds van regulatieve controle.

3 maximumscore 3 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: • een uitleg met behulp van tekst 1 dat Carter erop aandringt dat Johnny Cash de mogelijkheid tot zijn besturingscontrole onder ogen ziet 1 • een uitleg waarom besturingscontrole verschilt van: (per juiste uitleg 1 scorepunt toekennen) 2 − totale controle: er bestaan geen oorzaken buiten onze controle om; − regulatieve controle: dit veronderstelt alternatieve mogelijkheden. voorbeeld van een goed antwoord: • Cash heeft controle over zijn eigen gedrag en dit is wat Fischer bedoelt met besturingscontrole: Cash is niet dement en wordt niet door iemand bestuurd, hij bestuurt zijn eigen lichaam, en is voor rede vatbaar. Dit is wat Carter tegen hem probeert te zeggen. Zelfs als het zo is dat Cash zijn kleren niet uitkiest maar ze pakt omdat er geen andere waren, of dat hij niet anders kan spelen dan hij speelt, met andere woorden: zelfs als het determinisme waar is, dan nog kun je achter je eigen gedrag staan of niet 1 • Besturingscontrole verschilt van totale controle, omdat het bij totale controle nodig is, dat we kunnen kiezen zonder dat oorzaken buiten onze controle invloed hebben op die keuze 1 • Besturingscontrole verschilt van regulatieve controle, omdat de laatste alternatieve mogelijkheden veronderstelt 1