Peilgestuurde drainage in NL (Samengestelde) Peilgestuurde drainage in NL Jan van Bakel 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Peilgestuurde drainage in NL Inhoud Inleiding Samengesteld of niet? Vormen van peilsturing Waarom hernieuwde belangstelling? Ervaringen uit het verleden Proeflocaties en enige resultaten Praktijkobjecten Conclusies 2 Stellingen 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Peilgestuurde drainage in NL Inleiding Peilgestuurde drainage een hype? Is er sprake van revitalisering? Is niets nieuws, of toch wel? Waarom deze hernieuwde belangstelling? Heeft iedereen er wel hetzelfde beeld bij? Samengesteld, of niet? Drains ook gebruiken voor infiltratie? Spannen we het paard niet achter de wagen? Kortom: een heleboel vragen. 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Peilgestuurde drainage in NL Samengesteld of niet? In hydrologische zin niet zo van belang In technische zin wel: aanlegkosten problemen met uitmondingen in sloot doorspuiten Hogere peilen: aanpassing drainafstand 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Ongedraineerd Conventioneel gedraineerd Peilgestuurd uitgangssituatie 0,90 m grondwaterstand Conventioneel gedraineerd Peilgestuurd 0,60 - 0,90 cm 1,00 m 1,10 m grondwaterstand uitgangssituatie drains

Principetekeningen samengestelde, peilgestuurde drainage Conventionele drainage, samengesteld gemaakt 1,00 m 1,00 m grondwaterstand 0,60 m drains verzameldrain Samengestelde, peilgestuurde drainage 1,00 m 1,00 m 0,60 m verzameldrain

Peilgestuurd, zonder en met wateraanvoer Vast peil Zomer- en winterpeil alleen in de zomer onder water zomer en winter onder water Grondwaterstandsgestuurd Nog slimmere sturing (….) 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Buisdrainage onder water: “Ervaringen uit het verleden ….” Literatuurstudie: Schade aan onderlopende drainage. Stuyt, 1998. 29 projecten in binnen- en buitenland: 1934-1998 kwaliteit infiltratiewater: nauwelijks problemen doorlatendheid grond rondom de drain: sterk wisselend beeld. Tijd om te stabiliseren! Minder risico’s dan algemeen wordt aangenomen doorspuiten: nodig maar niet als ze niet afvoeren infiltratie via drains kan hydrologisch zeer succesvol zijn regionale effecten (kwel, aanvoer) kunnen aanzienlijk zijn Conventioneel aangelegde drainage permanent onder water zetten problematisch ivm hydrologische werking, inzakken talud, controle op werking, doorspuiten

Waarom weer in de belangstelling? (1) Drains onder water maakt sturing mogelijk, met alle ‘beloftes’ die daar bij horen: sneller systeem dus hogere ontwateringsbasis en toch lagere GHG (in vergelijking met conventioneel) waterconservering ‘op het scherpst van de snede’ lagere piekafvoeren? technologie van sturen op afstand binnen handbereik: SBIR-project Klimaatadaptieve Drainage (KAD) infiltratie via drains alternatief voor beregening? infiltratie via drains -> sterke verhoging GLG: minder veenafbraak bufferzones rond verdroogde natuur

Waarom weer in de belangstelling? (2) Last but not least: belasting oppervlaktewater met nutriënten lagere GHG: reductie P-uitspoeling lagere GHG: minder afspoeling hogere GHG: minder veenafbraak hogere GLG: reductie N-uitspoeling Belangrijk is waar jepeilgestuurde drainage mee vergelijkt: conventioneel gedraineerd ongedraineerd 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Belangstelling getriggerd door resultaten modelonderzoekingen Mijn promotie-onderzoek (1986) Waterconservering 2e Generatie (DNS)

Modelonderzoek nav fact finding missie Peel en Maasvallei (Alterra-rapport 1647) Zonder wateraanvoer Met wateraanvoer 3-4-2017

Onderzoekslocaties in NL Ospel (onder Groote Peel): waterkwaliteit; verdiept aangeleggen zinvol? Rusthoeve (Zeeland): idem voor kleigrond Zegveld: reduceren afbraak veen West-Brabant: (diverse locaties, stikstof) (Hupsel) Vermeer: infiltratie vanuit Wilhelminakanaal 3 locaties voor KAD, i.s.n. …… 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Resultaten Zegveld (waterkwantiteit) 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Effect bij constant peil Dynamisch peilbeheer ligt voor de hand: experiment loopt. 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Peilgestuurde drainage in NL Ospel, layout 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Resultaten Ospel (waterkwaliteit) Zeer voorlopige resultaten Dus geen conclusies te trekken 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Praktijkobjecten (samengestelde), peilgestuurde drainage Van Apeldoorn (Egmond): geestgrond, samengesteld, met infiltratie, al decennia in gebruik, voorziening voor doorspuiten Lauwersmeer: militair oefenterrein Philipsen (infiltratie in bufferzone Mariapeel) Enquête onder 30 agrariërs in Limburg, Noord-Brabant en Zeeland “laaiend enthousiast” Bij ws Peel en Maasvallei SPD verplicht gesteld, met geringere drooglegging dan conventioneel (……) 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL

Conclusies en aanbeveling in het verleden veel ervaring met peilgestuurde drainage, maar kennis is slecht ontsloten (?) peilgestuurde drainage is terecht weer in de belangstelling, want nieuwe mogelijkheden deze mogelijkheden zijn vooral gebaseerd op modelonderzoekingen en beschouwingen eerste resultaten van veldonderzoek: moeizaam (m.u.v. Zegveld) Aanbeveling: maken kaart van geschiktheid voor peilgestuurde drainage, incl. regionale effecten

Peilgestuurde drainage in NL Stellingen Stelling 1: Peilgestuurde drainage is meer dan het onder water zetten van conventioneel aangelegde drainage Stelling 2: Zonder slimme sturing is de waterconserverende werking van peilgestuurde drainage beperkt (en in de praktijk niet aantoonbaar) 3-4-2017 Peilgestuurde drainage in NL