Verbalisatietechnieken en eerste psychologische hulp

Het CRASH en het MOSARE model Modellen voor analyse en psychosociaal crisisbeheer

Het 3D – CRASH model DE SOIR, 2005 1- Functie Het CRASH model laat toe om de typologie van crisissituaties te analyseren 2- Model Opgebouwd rond drie variabelen : 3- Doelstelling : Het CRASH model is een instrument voor beslissingsondersteuning. Het helpt bij de keuze van het type interventies in functie van het soort crisis. Slachtoffers Gebeurtenissen Acties/Interventies

Het 3D – CRASH model E. DE SOIR Type getroffenen GetroffenenTertiaire Secundaire Primaire Gebeurtenissen Traumatogene Depressogene Uitputting Type d’événements Interventies : Preventie Aanpak Nazorg Type preventie

Het MOSARE model S. GOUJARD, Ondervoorzitter van de Association Européenne des Psychologues Sapeurs-Pompiers Measure END Objective Result Solution Application

Het MOSARE model SYLVAIN GOUJARD 1 - Measure : « Welk is de aard van het probleem? (type gebeurtenis in het CRASH model) » « Wie zijn de getroffenen? In welke mate? (type getroffene in het CRASH model) » « Hoe reageren de getroffenen op gedragsmatig, emotioneel, cognitief en fysiologisch vlak? (reacties in functie van het type getroffene in het CRASH model) Measure End Objective Result 2 - Objective : (type acties/interventies) Is er een steunactie nodig ? Indien ja, onder welke vorm ? Welke doelstellingen willen we bereiken ? 3 - Solution : Wat kunnen we in plaats stellen om onze doelstellingen te bereiken ? (management instrumenten, onmiddellijke en uitgestelde aanpak, psychotherapeutische begeleiding, individueel en collectief Solution Application ? 4 – Application : Uitvoering van de oplossing die het meest geschikt is om de doelstelling te bereiken 5 - Result : zijn de gekozen oplossingen doeltreffend ?Welk criterium werd toegepast of gebruikt 6 - End : Wanneer de actie beëindigen ?

Eerste Psychologische Hulp TECHNIEK VAN DE EEKHOORN

Eerste Zorgen (levensreddende handelingen) toedienen ! Terreinervaringen met Eerste Psychologische Hulp Richtlijnen voor acute steun Eerste Zorgen (levensreddende handelingen) toedienen ! Need to have: handelingen voor dringende geneeskundige hulpverlening – medische urgenties! Nice to have: GCS > 8 – bewuste slachtoffers – zonder ernstig hersentrauma en zonder intoxicatie (alcohol – drugs)

Terreinervaringen met Eerste Psychologische Hulp Richtlijnen voor acute steun Een geruststellende ondersteuning bieden met een maximum aan comfort (immobilisatie breuken, pijnreductie, stabilisatie) Need to have : rustgevend comfort (immobilisatie bij –open- breuken, schotwonden, bloedverlies minimaliseren) Nice to have: rekening houden met de wensen van de getroffene(n), getroffene(n) beschouwen als een actieve partner in hulpverlening

Terreinervaringen met Eerste Psychologische Hulp Richtlijnen voor acute steun Aanwezig blijven, continu praten tegen slachtoffer, blijven geruststellen, angst reduceren Need to have: spiraal van hyperactivatie onder controle krijgen, peritraumatische dissociatie (vehement emotions) reduceren Nice to have: getroffene helpen baas worden/blijven over de eigen ademhaling, slachtoffer ‘actief aanwezig’ houden

Terreinervaringen met Eerste Psychologische Hulp Richtlijnen voor acute steun Modulation Model: Optimum Arousal Zone Minton & Ogden (2000); Siegel (1999) High Arousal Low Arousal Optimum Arousal Zone AROU S A L Arousal Capacity Getroffene(n) binnen de grenzen van het “tolerantievenster” van neuro-fysiologische activatie houden – getroffene in een medium aangepaste (vecht)opwinding houden en informatie blijven geven over de verschillende stadia van de hulpverlening/bevrijding As much the victim can take, but the truth and nothing but the truth

Terreinervaringen met Eerste Psychologische Hulp Richtlijnen voor acute steun Maximale controle en voorspelbaarheid verschaffen (uitleg over de verschillende fasen in de hulpverlening/evacuatie) Need to have: pijn, onmacht en controleverlies vermijden/reduceren Nice to have: slachtoffer begeleiden doorheen de verschillende stadia van de hulpverlening

Terreinervaringen met Eerste Psychologische Hulp Richtlijnen voor acute steun Slachtoffer helpen met de neurofysiologische ontlading (metabolisatie van hormonale producten en afbouw in de vorm van lichamelijke ontlading; trillen, beven, etc)

Autonoom Zenuwstelsel Orthosympathische activatie Geactiveerd bij (vitale) bedreiging Meetbare kenmerken Verhoogde bloeddruk Versneld hartritme Bleke huid/gelaatskleur

Autonoom Zenuwstelsel Parasympathische desactivatie Geactiveerd bij afname/afwezigheid van stress Meetbare kenmerken Vertraagde ademhaling Vertraagd hartritme Blozende kleur (van de huid)

Lichamelijke gevolgen van stress Stress hormonen (cortisol) Orthosympathisch zenuwstelsel Fight - Flight Onmogelijk Activatie van het parasympathisch zenuwstelsel Freeze

Terreinervaringen met Eerste Psychologische Hulp Richtlijnen voor acute steun De Eerste Zorgen (levensreddende handelingen) toedienen ! Een geruststellende ondersteuning bieden met een maximum aan comfort (immobilisatie breuken, pijnreductie, stabilisatie) Aanwezig blijven, continu praten tegen slachtoffer, blijven geruststellen, angst reduceren Getroffene(n) binnen de grenzen van het “tolerantievenster” van neuro-fysiologische activatie houden Maximale controle en voorspelbaarheid verschaffen (uitleg over de verschillende fasen in de hulpverlening/evacuatie) Slachtoffer helpen met de neurofysiologische ontlading (metabolisatie van hormonale producten en afbouw in de vorm van lichamelijke ontlading; trillen, beven, etc)

Vagale respons 3 sec inademen 3 sec blokkeren 6 sec uitademen Buikademhaling, de buikholte 4 à 5 maal laten uitzetten en dan terug inkrimpen op ritme AH, duur van de interventie: 1 min Stimuleert de parasympathische reflex, verhoogt de hartritme coherentie, brengt vasodilatatie op gang, verlaagt cortisolgehalte en verhoogt de aanmaak van immunoglobuline A Werkinstrument voor : Buddies, Sec Comd, Pl Comd (EPsyHBO) Duur : 1 of 2 minuten, niet meer (opletten voor risico van hyperventilatie of duizelig worden), desnoods enkele keren herhalen met tussenpauze

Hartcoherentie Demonstratie van hartritme coherentie a.d.h.v. het FREEZE FRAMER programma Invloed van de ademhaling op de hersenen – hartritme coherentie Demonstration van de controle van de ademhaling op de recuperatie en stabilisatie

Predictoren en determinanten van de posttraumatische chronificatie

PREDICTOREN DETERMINANTEN Dissociatie, extreme angst, paniek, negatieve emoties Waargenomen bedreiging Angst en controleverlies Intense angst, onmacht, controleverlies, gruwel Onmacht, woede, hyperactivatie, angst Angstniveau, ernst van de situatie, desoriëntatie Symptomen van paniek, angst, pijn, doodsbedreiging

Eerste Psychologische Hulp VERBALISATIETECHNIEKEN

De psychologische demobilisatie Acties te ondernemen op niveau van het commando De psychologische « flash » : welke zijn tekens (fysiologische, gedragsmatige, emotionele en/of cognitieve) die wijzen op fragilisatie van personen of op psychologische verwondingen (mentaal operationele verwondingen) ? Psychologische bescherming (op de plaats van de interventie): acties voor de tijdelijke terugtrekking van personeel, het vermijding van overmatige blootstelling, uitputting en/of emotionele breakdown voorkomen. « Containment bewerkstelligen » : zeggen en tonen dat je beschikbaar zijn, de functie van « eerste loket » vervullen, beschikbaar zijn, « trauma management by walking around », tegemoet komen aan de eerste psychische en fysieke behoeften, ademhalingsassistentie, « physical replenishment » (geborgenheid, hydratatie, energierijke voeding, reorganisatie en rust) Werkinstrument voor : Sec & Pl Comd Moment : tijdens de gebeurtenis en onmiddellijk erna (enkele uren) Duur : 1 uur

De instrumenten van de professionele intervenanten van de urgentiepsychologie De emotionele ventilatiesessie (defusing of emotionele ontlading), de psychologische stabilisatiesessie en/of de recuperatiesessie Stress en trauma bij de politie – 2de herziene uitgave DE SOIR, VAN DEN STEENE & DAUBECHIES Psychologische debriefing (aanpak): het individueel en collectief beheer

De acute opvang EMOTIONELE VENTILATIE, PSYCHOLOGISCHE STABILISATIE en RECUPERATIE Instrumenten voor (psychosociale intervenanten) zorgcollega’s (Fire Stress Teams) Moment : in het stadium volgend onmiddellijk volgend op de interventie Duur : enkele minuten tot enkele uren na de interventie Eerste doelstelling: aanwezig zijn, peilen, informeren, organiseren, plannen Inschatten welk soort impact het geweest is en welke de optredende reacties zijn: « psychologische triage ». Uitvoeren van een rudimentair gesprek ( « 5 Q’s ») : Wat? Welke rol? Eigen evaluatie: hoe ging het? Welke steun of hulp zou er kunnen plaatsvinden? Noodzaak aan multidisciplinaire debriefing? Beheer van de communicatie (informatie, geruchtencontrole, éénduidige versie). Advies aan het commando : in kaart brengen van groepen getroffenen – bijkomende informatie vergaren Tweede doelstelling: de « crisis » volledig trachten te begrijpen Wat is er gebeurd? Wie waren de betrokkenen? Antecedenten van de groep hulpverleners? Samenstelling van de groep getroffenen: heterogene of homogene groep? « Strengths » - « Weaknesses » analyse maken; verzwarende factoren? Derde doelstelling : begrijpen wat er aan de hand is om de volgende lijn in de hulpverlening te kunnen plannen (noodzaak voor technische – operationele debriefing VOOR ondersteunende actie) Inschatting maken van kwantitatieve en kwalitatieve aspecten van de ingrijpende gebeurtenis Inschatting van mate van blootstelling van de getroffenen maken Vierde doelstelling: actieplan uitwerken voor hulpverlening en ondersteuning gespreid in de tijd

Uitgestelde hulpverlening Psychologische debriefing (individueel of collectief) Werkbare instrumenten Werkbare effecten Inleiding Feiten Debriefing van de débriefer Psycho éducatie Gedachten Raad en advies Leermomenten Nabijheid Sociale steun Percepties « Deresponsabilisatie » « Deculpabilisatie » Sociaal delen van ervaringen Emoties Copingstijlen

C U Next Training erik.de.soir@telenet.be