Corporatie richtlijn rekenen aan corporatiebezit SEV | EnergieSprong JW van de Groep

Want energie wordt duur! Stijging energieprijzen ver boven inflatie

De totale woonlasten zullen juist voor E,F, G labels onaanvaardbaar hard stijgen..

Bij 2000 m3 gasverbruik en 3500 kWh elektraverbruik is de financiële verplichting energie voor de komende 15 jaar totaal € ,-- gebaseerd op een jaarlijkse stijging van 7%. Totale woonlasten meer en meer mede bepaald door energiekosten..

Startpunt van de studie: Familie Woongeluk Energielabel Huur Gemeentebelasting Energie Netto inkomen Huurtoeslag Woonquote G-label % 2011 G-label % jaar Prijsstijging voor inkomen, huur, energie en andere kosten: +2% Huidige aanname: alles wordt ieder jaar een beetje duurder, het inkomen stijgt mee

Wat als de energieprijs harder dan gemiddeld stijgt? Gevolgen en mogelijkheden.. Energielabel Huur Gemeentebelasting Energie Netto inkomen Huurtoeslag Woonquote G-label % 2011 G-label % 2021 Prijsstijging over 10 jaar voor energie 7% en huur en andere lasten: 2% Huurder draagt de gevolgen Effect op het oordeel Van Centraal Fonds en WSW Geen! Huur blijft in lijn met verwachtingen uit 2011 G-label % 2021 Verlaging huur om betaalbaar te houden Negatief! bijstelling met ca per woning A-label % 2021 Investering om energie- lasten gelijk te houden Negatief!Investe ring is niet rendabel of financierbaar

Wat te doen? Kleine stappen of Energiesprongen? • Hoger Wooncomfort • Lagere TCO • Kosten hoger bij toenemende eisen EPDB in slechtste deel voorraad • Ingrepen in beste deel van voorraad in perspectief 120 jaar • Bouwsector in staat om het steeds goedkoper te doen • Nieuwbouwopgave verschuiven naar bestaande voorraad

Waarde • Waarde = lage rente want minder risico • Waardevaste voorraad is lagere exploitatiekosten..die toekomstige winst nu investeren. • Slimmere voorraad betekend efficiëntere organisatie = lagere bedrijfslasten • Productaanbod – meer dan huurproducten bieden • 2020 => inflatievolgend woonkosten voor je huurder – aanvullende cashflow genereren. • Woningen gaan langer mee dan we veronderstellen • Keuzeoverwegingen: Doelgroep – Plek – Gebruik (gedrag) – Corporatie – Stapelbare economische dragers – Demografie - markt

Op de prijsopbrengst (per m 2 ) vinden onderzoekers een groene premie Wanneer rekening wordt gehouden met type woning, locatie, and omvang …vinden onderzoeker een premie van6.07% …wanneer ook rekening wordt gehouden met leeftijd2.70%...wanneer ook rekening wordt gehouden met kwaliteit2.54% ….wanneer energieverbuik wordt meegewogen2.52% Want investeren in duurzaamheid PAYS 9

SEV probeert lange termijn energiesprongen te stimuleren door: • Toevoegen van energie als een belangrijke (toekomstige) kostenfactor binnen de totale woonlasten voor de klant • Verbinden van de totale woonlasten aan de financiële beoordelingsmodellen in de sector • Toevoegen van waardeontwikkeling en overige opbrengsten in het relatieschema aan de kant van de corporatie • Verhelderen van belang van energie en waardeontwikkeling in de relatie tussen klanten en corporaties • Richting geven aan gehanteerde beslismodellen binnen de sector

KLANT inkomen maximale woonlasten overige kosten CORPORATIE opbrengsten kosten woonquote netto opbrengsten economie demografie Huur/koop/woonvo orkeuren gemeentebelasting energie levensonderhoud overig huur verkoop waarde ontwikkeling institutionele context financiering bouw arbeid Woningmarkt (huur en koop) woondienst Investeren in langdurige waardeontwikkeling en beheersbare woonlasten vanwege lange termijn verhuurbaarheid overig

Bert Weevers Voorbeelden scenario resultaten van FIMAREN bevestigen dit

PORTEFUILLEBELEID - Waar ligt de opgave Nieuwbouw vs. bestaande - Hoog Niveau Renovatie ingrepen voor beste deel van de voorraad - Hoe waardevol is dat voor de toekomstige voorraad Investeringen vs. kosten: - levensduurverlenging - mutatiescenario´s icm WWS - parameters - waardeontwikkeling

- Positie als maatschappelijk ondernemer - Energievisie koppelen aan portefuillebeleid/huurbeleid - Waardeperspectief in relatie tot continuïteit - Nieuwe beslismodellen voor bestaande voorraad - Draagvlak (intern en extern) - Benut alle financiële mogelijkheden - Prestatieafspraken op basis van woonlasten

Stippen op de Horizon Visie over vastgoed beslaat minstens 20 tot 30 jaar • Energieneutraal in 2030 • Corporatie levert energie • Inflatievolgend huurbeleid in 2020 • In 2030 verhuurt de corporatie alle woningen tegen een gegarandeerde woonlast • Alle woningen “energielabel B” in 2020